Ήδη 392 υποθηκοφυλακεία έχουν κλείσει οριστικά, με τα 201 εντός του 2024. Με την κατάργηση των υποθηκοφυλακείων όλες οι αρμοδιότητες, όπως και οι διαδικασίες για τη μεταβίβαση και διαχείριση ακινήτων, περνούν πλέον στο Κτηματολόγιο.
Το έργο της ψηφιοποίησης, το οποίο χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης, βρίσκεται ήδη στο 45% ολοκλήρωσης (280 εκατομμύρια σελίδες), ενώ, μέχρι το τέλος του μήνα, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης εκτιμά ότι θα φτάσει στο 60%.
Με την ψηφιοποίηση 600 εκατομμυρίων σελίδων ικανοποιείται ένα αίτημα δεκαετιών για σύγχρονη, γρήγορη και ασφαλή πρόσβαση στα αρχεία από τους δικηγόρους, χωρίς να απαιτείται μετάβαση σε κανένα Γραφείο με φυσική παρουσία, όπως αναφέρει το Υπουργείο, ενώ συνδυάζεται με νέες υπηρεσίες, όπως η πλατφόρμα akinita.gov.gr και η κτηματογράφηση, που επίσης αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί στο τέλος του έτους. Ήδη εξάλλου, από τον περασμένο Ιούλιο, τηρούνται και ενημερώνονται μόνον ηλεκτρονικά οι νέες εγγραφές στα βιβλία του Συστήματος Μεταγραφών και Υποθηκών (ΣΜΥ) και του καταργηθέντος πρώην Υποθηκοφυλακείου Ιωαννίνων. για μεταβιβάσεις, γονικές παροχές, κληρονομίες και ιδιοκτησιακές μεταβολές σε ακίνητα γίνονται μόνον ηλεκτρονικά. Ταυτοχρόνως, τα ίδια ψηφιακά βιβλία αντικαθιστούν τα ίδια αρχικά τηρούμενα βιβλία σε έντυπη μορφή, που καταργούνται.
Πρόκειται για μια διαδικασία που έχει καθυστερήσει εδώ και χρόνια στη χώρα, αλλά τουλάχιστον το τελευταίο διάστημα «ανέβασε στροφές», με τον πρόεδρο του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Ιωαννίνων Γιάννη Παππά να σημειώνει τα οφέλη από τη διαδικασία της ψηφιοποίησης μελλοντικά, χωρίς να κρύβει και τις δυσλειτουργίες που υπάρχουν σε αυτή τη φάση.
Προς το παρόν δηλαδή, έχει αυξηθεί ο όγκος δουλειάς και ο χρόνος, που πρέπει να διαθέσουν οι συμβολαιογράφοι για κάθε νέα ηλεκτρονική καταχώρηση είτε στο υποθηκοφυλακείο είτε στο Κτηματολόγιο. «Πρέπει να ανεβάζουμε ηλεκτρονικά, τουλάχιστον στο Κτηματολόγιο κάθε συμβόλαιο, κάθε περίληψη και κάθε αίτηση. Αυτό απαιτεί και χρόνο, απαιτεί και συγκέντρωση. Χρειάζεται και ένα “αποστειρωμένο”, ας το πω έτσι, περιβάλλον. Δηλαδή, να μην υπάρχει κόσμος, να μη χτυπούν τα τηλέφωνα για να μπορέσουμε να είμαστε συγκεντρωμένοι. Έχουμε και την πίεση του ωραρίου, καθώς ό,τι είναι να γίνει, πρέπει να γίνει μέχρι τις 1.30 το μεσημέρι», δηλαδή, δεν μπορούμε τις υπόλοιπες ώρες. Οπότε, καταλαβαίνετε ότι είναι λίγο σφιχτά τα πράγματα και έχουμε φτάσει και στο σημείο στην ουσία να απασχολείται ένας υπάλληλος μόνο με αυτό το αντικείμενο», σημείωσε.
Μελλοντικά, βέβαια, οι ήδη ψηφιοποιημένες καταχωρήσεις θα προσφέρουν ταχύτητα και θα εντοπίζονται με ένα «κλικ», ενώ ακόμη και σήμερα, οι συμβολαιογράφοι ψάχνουν τα παλιά βιβλία και αρχεία. «Γνωρίζω ότι το υποθηκοφυλακείο και στα Γιάννενα είναι στη διαδικασία της ψηφιοποίησης. Ψηφιοποιούν συνεχώς, αλλά μιλάμε για έναν πολύ μεγάλο όγκο αρχείων, που σαφώς απαιτεί τον αντίστοιχο χρόνο για να ολοκληρωθεί. Άρα αργήσαμε αρκετά χρόνια να μπούμε σε αυτή τη διαδικασία και τώρα “τρέχουμε” μέσα σε μικρά χρονικά διαστήματα να κάνουμε αυτά που έπρεπε να έχουν γίνει. Οφείλουμε να το ομολογήσουμε ότι σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα έχουν γίνει πράγματα, τα οποία έπρεπε να έχουν γίνει εδώ και 20 χρόνια. Αυτό έχει το καλό ότι επιτέλους κάτι κινείται, έχει και το κακό ότι στη λογική του άγχους, είναι δεδομένο ότι υπάρχουν λάθη. Τουλάχιστον υπάρχει επαφή και με την ηγεσία, όπου μπορούμε και όπου επισημαίνουμε και εμείς τα προβλήματα για να διορθώνονται», τόνισε ο κ. Παππάς.
Αλλαγές και στο Κληρονομικό δίκαιο
Δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί και δημοσιοποιηθεί οι προτάσεις της αρμόδιας Επιτροπής του Υπουργείου Δικαιοσύνης για αλλαγές σε ό,τι αφορά τα κληρονομικό δίκαιο, ωστόσο το ενδιαφέρον των πολιτών είναι μεγάλο, ιδιαίτερα μετά από δημοσιεύματα του προηγούμενου διαστήματος που ήθελαν να καταργούνται οι χειρόγραφες διαθήκες.
Την κατάργηση των χειρόγραφων διαθηκών απέκλεισε ο κ. Παππάς, σημειώνοντας, ωστόσο, πως πρέπει να γίνουν αλλαγές στο Κληρονομικό Δίκαιο, που δεν έχει αλλάξει για περισσότερο από μισό αιώνα και συγκεκριμένα από το 1946.
Πιθανώς να υπάρξουν δικλείδες ασφαλείας, με δεδομένο πως σε πολλές περιπτώσεις «εμφανίζονται» εκ των υστέρων ιδιόγραφες διαθήκες, μετά από 15, 20 ή 25 χρόνια, όπως ανέφερε ο κ. Παππάς. Παράλληλα, μελετάται σοβαρά η εισαγωγή στην ελληνική νομοθεσία του θεσμού των κληρονομικών συμβάσεων, που υπάρχει σε αρκετές χώρες του εξωτερικού, με διάφορες παραλλαγές. Εκτιμάται πως οι κληρονομικές συμβάσεις προάγουν συμφωνία μεταξύ των εμπλεκομένων, περιορίζουν τις μελλοντικές αλλαγές και ελαχιστοποιούν τις δικαστικές διαφορές.
Όπως εξήγησε, πρόκειται ουσιαστικά για μια συμφωνία εν ζωή του ενδιαφερόμενου, μεταξύ π.χ. γονέα και τέκνων, για το μοίρασμα της όποιας περιουσίας, ώστε να αποφευχθούν μελλοντικές έριδες. Αντίστοιχα, σκέψεις υπάρχουν και για άλλες αλλαγές σχετικά με τα κληρονομικά δικαιώματα, αλλά και τη δημιουργία αρχείου διαθηκών.
Τα πορίσματα της Επιτροπής αναμένεται να ολοκληρωθούν μέχρι τον Μάρτιο και στη συνέχεια να υπάρξει η αναγκαία διαβούλευση.
