Απόψεις

Μια άδεια πλατεία γεμάτη με πολλή «ιστορία»

Ο Σπύρος Γόγολος γράφει για την «πνιγμένη» από ογκώδη κτίρια και από ψευδο-ιστορία κεντρική πλατεία των Σκοπίων.

Δε θα σταθώ ούτε στην αισθητική των κτιρίων, ούτε στο ότι αποτελούν τέλεια δείγματα της πολιτικής της αρχαιοποίησης της προηγούμενης εθνικιστικής κυβέρνησης. Εξάλλου, πολλές φορές η αρχιτεκτονική έγινε προπαγανδιστικό όχημα, προκειμένου να προωθηθούν ιδεολογίες, είτε αυτό συνέβη στο ναζιστικό Βερολίνο, είτε στην κομμουνιστική Μόσχα, είτε στην καπιταλιστική Νέα Υόρκη, είτε με το πρότζεκτ του Περικλή στην Ακρόπολη.

Δε θα σταθώ επίσης ούτε στο ότι όποιος επιφανής άνδρας γεννήθηκε στα όρια της γεωγραφικής Μακεδονίας διαχρονικά, αυτομάτως θεωρείται εθνικός ήρωας και αναπαρίσταται με κάποιο άγαλμα.

Δε θα σταθώ τέλος ούτε στην τεχνοτροπία με την οποία κατασκευάστηκε η πλατεία, τα κτίρια και τα αγάλματα, που θα μπορούσαν να κερδίσουν επάξια το πρώτο βραβείο της κατηγορίας αρχαιοπρεπούς και μεγαλομανούς κιτς και μάλιστα με μεγάλη διαφορά από τον δεύτερο νικητή.

Θα σταθώ όμως στο αρχιτεκτονικό έγκλημα της επιλογής της  κατασκευής των πάντων σε τεράστια κλίμακα! Ένα από τα βασικά πράγματα που μαθαίνει κάποιος στην αρχιτεκτονική είναι η επιλογή της κλίμακας. Η επιλογή, δηλαδή, του μεγέθους του κτιρίου, σε σχέση με τον χώρο στον οποίο θα κτιστεί. Εδώ βέβαια μιλάμε μάλλον για απουσία κλίμακας. Τεράστια, ογκώδη κτίρια ψευδο-μνειωδους και ψευδο-μνημειακής αρχιτεκτονικής είναι έτοιμα να πέσουν στο κεφάλι σου. Φαραωνικού μεγέθους με βλοσυρό βλέμμα αγάλματα, μετρούν τις μπουκιές ή τις γουλιές των θαμώνων των σχεδόν άδειων εστιατορίων και των καφέ. Η κεντρική πλατεία των Σκοπίων δε είναι η Τιεν αν Μεν του Πεκίνου, ούτε η πλατεία του Ισπαχάν. Είναι μια πλατεία περίπου σαν του Συντάγματος, η οποία πάντοτε έσφυζε από ζωή και εκδηλώσεις. Δυστυχώς όχι πια! Φίλοι, σε πρόσφατο ταξίδι στα Σκόπια, μου εξομολογήθηκαν ότι κάνεις ντόπιος δεν πηγαίνει πια στην πλατεία και ότι όλοι οι πολίτες της πόλης τής έχουν γυρίσει προκλητικά την πλάτη και η πλατεία είναι άδεια. Νεκρή στην κυριολεξία! Τελικά, μηδέν άγαν, λοιπόν.