Η παγκόσμια τάση τα τελευταία χρόνια σε όλα τα επίπεδα (καθημερινότητα, πολιτική, ιδεολογία, ανθρώπινα δικαιώματα) είναι η επιστροφή στα γνωστά και κεκτημένα. Η μεγάλη και απελπιστικά θεαματική στροφή στη συντήρηση και σε μοντέλα ζωής υπαγορευμένα από ξεπερασμένες (μέχρι πρότινος) συνταγές, έχει νομοτελειακά και τα πρώτα της θύματα, τους αδύναμους, που σήμερα τους γιορτάζουμε επετειακά και λαμπρά μία φορά τον χρόνο, περισσότερο από εξευμενισμό, παρά από σεβασμό και αναγνώριση της αξίας τους (ΑμεΑ, γυναίκες, ζώα κ.ά). Εκείνους, δηλαδή, για τους οποίους άλλοι πριν από μας αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν, ωστόσο εξασφάλισαν σημαντικές αλλαγές στη νοοτροπία, τη νομοθεσία, την καθημερινότητα. Όχι παντού, αλλά τουλάχιστον στον κόσμο, που μέχρι πρόσφατα λογαριαζόταν για πολιτισμένος και προηγμένος. Μέχρι που αρχίσαμε να περπατάμε ανάποδα, να προχωράμε στο rewind και όχι στο fast forward. Με κύριο εργαλείο τον φόβο, που καλλιεργήθηκε περίτεχνα και ασφαλώς κυρίευσε τους περισσότερους από μας, ασκηθήκαμε στην αποκοπή από τον διπλανό μας και την καχυποψία, αρχίσαμε να κλείνουμε μάτια και αυτιά, ακόμη κι όταν νομίζαμε ότι τα αντανακλαστικά μας ήταν οξυμένα.
Πέρα από τον Τραμπ που εκλεγόταν στις ΗΠΑ, την επέλαση της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, τον διαχρονικό αντισημιτισμό μας (οι παλιές συνήθειες κόβονται πολύ δύσκολα), τη δυσανεξία μας στον εισβολέα με τη μορφή του πρόσφυγα ή του μετανάστη –όλα θέματα με τα οποία καταπιαστήκαμε και αναλύσαμε πολύ και διοργανώσαμε εκδηλώσεις με κεντρικούς ομιλητές και τέλος πάντων πράξαμε όλα τα δέοντα για να τα αναδείξουμε, αλλά μόνο ευχολόγια είχαμε να τους αντιτάξουμε- χωρίς καλά καλά να το καταλάβουμε, αρχίσαμε να γινόμαστε λιγότερες… Τα τελευταία χρόνια, οι δολοφονίες γυναικών έχουν αυξηθεί δραματικά, αρκεί κανείς να παρακολουθήσει την εγχώρια και παγκόσμια ειδησεογραφία. Εγκλήματα πάθους, ζήλιας, αντεκδίκησης, τυχαία, στιγμιαία, αλλά μοιραία. Την ώρα που μιλάμε ανοιχτά για την κακοποίησή μας, κάνουμε στοχευμένες και ουσιαστικές καμπάνιες ενημέρωσης, δίνουμε στη δημοσιότητα τετραψήφιους αριθμούς για καταγγελίες, ο αριθμός μας λιγοστεύει και στα αστυνομικά δελτία οι νεκρές έχουν μόνο ηλικία -ποτέ ζωή ή ονοματεπώνυμο- ενώ συχνά αυτό που τους συνέβη δεν έχει υποκείμενο, δεν έχει δράστη. Η περιγραφή του εγκλήματος γίνεται στην παθητική φωνή ή με ρήματα αμετάβατα. «Βιάστηκε», «έπεσε» θύμα, «δέχτηκε» επίθεση. Λες κι η ευθύνη επιστρέφει στο θύμα ή περιφέρεται γύρω απ’ αυτό κι ούτε λόγος να την πάμε παραπέρα.
Στην αυγή του 21ου αιώνα, αφού κακοποιηθήκαμε επαρκώς και γιορταστήκαμε δεόντως, μαζί με την αύξηση της εγκληματικότητας σε βάρος μας, επανήλθε και άλλο ένα θέμα, που μετρά τον χρόνο αντίστροφα, μέχρι να επιστρέψουμε οριστικά σε προηγούμενες δεκαετίες. Τότε που σε ασπρόμαυρο πατριαρχικό φόντο, μας έλεγαν τι να κάνουμε, ποιον να πάρουμε, τι προίκα μας δίνουν, τι να φορέσουμε, δεν μας άφηναν να σπουδάσουμε, για να μην «μείνουμε στο ράφι», κι άμα γεννούσαμε κανένα κορίτσι (και όχι παιδί), μας έλεγαν συγκαταβατικά «ας είναι». Τελευταία, λοιπόν, μας λένε και τι να κάνουμε με το σώμα μας, ενεργοποιώντας πάλι το αίσθημα της ενοχής και του φόβου. Κυρίες και κύριοι περιφέρουν αφίσες με αγέννητα μωρά, επαναφέρουν τη συζήτηση για τις εκτρώσεις, επικαλούνται (σε χαμηλούς τόνους) και την οργή του Θεού. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που καθιέρωσαν τον εορτασμό των αγέννητων τέκνων τόσο κοντά στη γέννηση του Θεανθρώπου. Για γέλια, δηλαδή, αν δεν φοβόμασταν ότι θα καταλήγαμε σε πολλά κλάματα.
Δεν λέμε ότι μέχρι πριν λίγα χρόνια είχαμε απαλλαγεί εντελώς από αγκυλώσεις του παρελθόντος κι από ένα αραχνιασμένο αξιακό σύστημα, που υπαγόρευε να παντρεύονται οι γυναίκες πριν τα 30, να μένουν σπίτι για να μεγαλώσουν τα παιδιά τους, να είναι και να φαίνονται τίμιες, να φοβούνται τέλος πάντων τον άντρα και να μην αφιερώνονται στην καριέρα τους. Λέμε ότι όσα βήματα (αργά και δυσκίνητα) είχαμε κάνει προς την αντίθετη κατεύθυνση, απρόσμενα γρήγορα τα παίρνουμε σήμερα πίσω και βαδίζουμε ολοταχώς σε εποχές, που δεν θα θέλαμε να μεγαλώνουμε τα παιδιά μας (κορίτσια κι αγόρια).
Συνεπώς, πολύ περήφανες νιώθουμε όταν γυναίκες κάνουν σπουδαίες ανακαλύψεις στον χώρο της ιατρικής και της επιστήμης γενικότερα. Μας τιμά που μια γυναίκα θα γίνει για πρώτη φορά Πρόεδρος της Δημοκρατίας στη χώρα μας. Χαιρόμαστε που οι ποσοστώσεις (αναγκαστικό μέτρο, δηλαδή, αλλά από τα ολότελα…) έχουν φέρει περισσότερες γυναίκες στο ελληνικό κοινοβούλιο και τα δημοτικά συμβούλια και τέλος πάντων καλοί είναι όλοι αυτοί οι εντυπωσιασμοί, αλλά θα προτιμούσαμε να αναγνωριζόταν η αξία μας γι’ αυτό που είμαστε και κάνουμε και όχι για το φύλο με το οποίο έτυχε να γεννηθούμε. Πολύ θα μας υποχρεώνανε ομιλητές, αστυνομικοί συντάκτες και ρεπόρτερ αν αυτό που μας στερεί τη ζωή, το περιγράφανε και σε ενεργητική φωνή με υποκείμενο τον δράστη. Αν μαμάδες, μπαμπάδες και λοιποί συγγενείς δεν αποκαλούσαν κοροϊδευτικά «κοριτσάκια» όσα αγόρια δεν είναι αυθάδη ή θρασέα. Αν οι εργοδότες μάς προσλαμβάνανε με κριτήριο τα προσόντα μας και όχι την εμφάνισή μας, τα ποσοστά και πόσα παιδιά έχουμε να μας περιμένουν σπίτι. Αν η αξία και η σπουδαιότητα της μητρότητας δεν μετριόνταν ανάλογα με το φύλο, τον αριθμό των διαδόχων και τις «εργατοώρες» που περάσαμε κοντά τους, όταν ήταν μωρά. Αν μας επέτρεπαν την είσοδο στο Άγιο Όρος και το ιερό των εκκλησιών. Αν καθόλου δεν απασχολούσε γειτονιά και κοινωνικό περίγυρο που κάποιες από μας δεν παντρευτήκαμε, ούτε αποκτήσαμε απογόνους. Κι αν επιτέλους ασχολούνταν ο καθένας με το δικό του σώμα και τη δική του ζωή και άφηνε στην ησυχία τους τα σώματα και τις ζωές των άλλων. Όλα αυτά τα ανταλλάσσουμε με δέκα ανώτατα πολιτειακά αξιώματα και είκοσι «πάτερ ημών» και «σήμερα γιορτάζει όλη η γη» κάθε Μάρτιο.
