Αντικατάσταση του αναχώματος με νέο ανάχωμα

Και αν στο ξεκίνημά της το σχέδιο προέβλεπε τη θραύση του αναχώματος σε τρία σημεία μέσω οχετών, σήμερα έχει μετασχηματιστεί σε ένα νέο σενάριο, με ένα και μοναδικό «σπάσιμο», συνοδευόμενο από την κατασκευή νέου αναχώματος, διαφορετικής χάραξης και γεωμετρίας.
Η αλλαγή πλεύσης δεν έγινε τυχαία. Οι οχετοί εγκαταλείφθηκαν, καθώς κρίθηκε πως θα επέτρεπαν την αντίστροφη ροή –από τη λίμνη προς τις παρόχθιες εκτάσεις– λόγω της υψομετρικής διαφοράς. Έτσι, το σχέδιο που βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε διαβούλευση, προβλέπει πλέον την καταστροφή τμήματος 500 μέτρων του υφιστάμενου αναχώματος στη θέση «Σιστρούνιο», καθώς και την κατασκευή ενός νέου αναχώματος, μήκους 340 μέτρων, κάθετης κατεύθυνσης, που θα επιτρέπει στα νερά των πηγών να ρέουν ελεύθερα προς τη λίμνη Παμβώτιδα.
Η ΜΠΕ, που αναρτήθηκε στο Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο, έρχεται να επικαιροποιήσει μια παλιά ιστορία. Η μελέτη είχε ανατεθεί ήδη από το 2017, με αρχικό χρόνο παράδοσης τους 10 μήνες. Παρά τις παρατάσεις και τις τροποποιήσεις, παρέμεινε για χρόνια αδρανής, μέχρι να «ξεσκονιστεί» και να τεθεί στη φάση της διαβούλευσης, δίχως όμως να συνοδεύεται –προς το παρόν– από έναν σαφή ορίζοντα υλοποίησης ή συγκεκριμένο προϋπολογισμό.
Ουσιαστικά, το έργο αποσκοπεί στο να επαναφέρει τα νερά των πηγών Σεντενίκου στην Παμβώτιδα, διορθώνοντας ένα υδρολογικό λάθος δεκαετιών. Σήμερα, τα πηγαία ύδατα εγκλωβίζονται πίσω από το ανάχωμα, δημιουργώντας μια λιμνάζουσα έκταση με περιβαλλοντικά και πλημμυρικά προβλήματα. Στη συνέχεια διοχετεύονται μέσω της τάφρου της Λαψίστας στον ποταμό Καλαμά, χάνοντας τη δυνατότητα να εμπλουτίσουν τη λίμνη.
Ειδικότερα, η παρέμβαση περιλαμβάνει πέντε βασικά τεχνικά σκέλη:
1. Κατασκευή αντλιοστασίου κοντά στις πηγές Σεντινίκου για την υδρομάστευση των νερών.
2. Τοποθέτηση καταθλιπτικού αγωγού HDPE διαμέτρου Φ630 mm και μήκους 2.864,18 μέτρων, ο οποίος θα μεταφέρει τα νερά από τις πηγές έως το ανάχωμα και από εκεί προς τη λίμνη.
3. Διευθέτηση και οριοθέτηση δύο ρεμάτων: Το πρώτο έχει μήκος 1.020 μέτρων και εκκινεί από τις πηγές Σεντινίκου έως την Εθνική Οδό Τρικάλων – Ιωαννίνων. Το δεύτερο, μικρότερο ρέμα, μήκους 200 μέτρων, βρίσκεται σε κοντινή απόσταση και χρήζει ανάλογης διευθέτησης.
4. Καταστροφή τμήματος 500 μέτρων του υφιστάμενου αναχώματος στη θέση «Σιστρούνιο», προκειμένου να σπάσει ο υδρολογικός εγκλωβισμός της περιοχής.
5. Κατασκευή νέου αναχώματος, μήκους 340 μέτρων, κάθετης κατεύθυνσης σε σχέση με το σημερινό, το οποίο θα ενώνεται με την απέναντι όχθη. Το νέο ανάχωμα θα έχει πλάτος στέψης 9 μέτρων, κλίση 2%, πρανή με αναλογία 2:3, υψομετρική διαφορά έως 7 μέτρα.
Ένα ενδιαφέρον σημείο είναι ότι το νέο ανάχωμα θα είναι προσβάσιμο, τόσο για λόγους συντήρησης όσο και για πεζούς ή οχήματα, Παράλληλα, προβλέπεται η διαμόρφωση «πλατώματος εκτόνωσης», που θα επιτρέπει τη φυσική ροή των νερών προς τη λίμνη. Για την υλοποίηση του σχεδιασμού απαιτείται και η απαλλοτρίωση δύο εκτάσεων, 17.375 τ.μ και 4.365 τ.μ.
Το έργο παρουσιάζεται ως τεχνικό, ωστόσο οι συνέπειές του είναι πολλαπλές: περιβαλλοντικές, πολεοδομικές, κοινωνικές. Από την προστασία των οικισμών από πλημμυρικά φαινόμενα και τη βελτίωση του μικροκλίματος, μέχρι την ενίσχυση της οικολογικής κατάστασης της Παμβώτιδας, αλλά και την αναβάθμιση της παραλίμνιας ζώνης σε υποδομές και προοπτικές ήπιας ανάπτυξης.
Όλα αυτά, ωστόσο, παραμένουν επί του παρόντος στο επίπεδο του σχεδιασμού. Η δημόσια διαβούλευση άνοιξε, όμως το αν –και πότε– θα φτάσουν τα σχέδια σε φάση υλοποίησης, παραμένει ερώτημα χωρίς απάντηση. Η εμπειρία των προηγούμενων χρόνων δείχνει ότι η απόσταση από τη μελέτη στο έργο είναι μεγάλη. Και καθοριστική.