Θα αρχίσω από το «ζεύγος». Δεν είναι συνώνυμο με το «δύο». Ας πούμε, στη φυσική, αν έχουμε δύο ίσες και αντίθετες δυνάμεις, εξουδετερώνουν η μια την άλλη και ο φορέας που τις υφίσταται δεν μετακινείται. Μπορεί όμως να κινείται. Αν οι δύο ίσες και αντίθετες δυνάμεις δεν βρίσκονται στην ίδια ευθεία, ο φορέας τους δεν μετακινείται, αλλά περιστρέφεται. Έχομε άλλη γραμματική σύνταξη για το ζεύγος και άλλη για τα δύο. Δύο υποκείμενα συνδέονται με ένα «και» και η κοινή δράση τους εκφέρεται στον πληθυντικό. Για παράδειγμα, «ο Πέτρος ΚΑΙ ο Παύλος παίζΟΥΝ τάβλι στο καφενείο». Αν δεν είναι ισότιμα τα δύο μέλη, η σύνταξη γίνεται με το «με» και το ρήμα εκφέρεται στον ενικό: «Ο Πέτρος παίζΕΙ τάβλι ΜΕ τον Παύλο στο καφενείο». Ο Πέτρος είναι το αφεντικό και ο Παύλος ο υποστατικός του, σαν εργαλείο που χρησιμοποιεί ο Πέτρος για να παίξει τάβλι. Γράφει όμως ο Σολωμός: «Ο Απρίλης ΜΕ τον έρωτα χορεύΟΥΝ και γελΟΥΝΕ». Κάποιοι είπαν τον εθνικό μας ποιητή αγράμματο (και γι΄ αυτό και για μερικά άλλα). Όμως αυτοί είναι αγράμματοι· ο Σολωμός είναι Δάσκαλός μας. Ο Απρίλης με τον Έρωτα είναι ζευγάρι, όχι δύο. Και το ζευγάρι ισότιμων μελών εκφέρεται με το «με» και πληθυντικό. Για παράδειγμα. «Ο Πέτρος ΚΑΙ ο Παύλος παίζΟΥΝ τάβλι στο καφενείο. Κέρδισαν και οι δύο». Πώς γίνεται; Απλούστατα, ο Πέτρος έπαιζε με το Γιάννη κι ο Παύλος με τον Ανδρέα! Αν όμως «ΠαίζΟΥΝ τάβλι ο Πέτρος ΜΕ τον Παύλο» αυτοί είναι ισότιμο ζευγάρι και αναγκαστικά ο ένας θα κερδίσει κι ο άλλος θα χάσει.
Στη Φυσική, έλεγε ο Νεύτονας, ότι σε κάθε δράση αναπτύσσεται ίση και αντίθετη αντίδραση. Μα τότε αλληλεξουδετερώνονται. Και πώς γίνεται η μεταβολή μιας κίνησης, επιτάχυνση ή επιβράδυνση; Απλούστατα η μεταβολή της κίνησης μιας μάζας είναι που αποτελεί την αντίδραση στη δράση. Αυτή ήταν η μεγαλοφυΐα του Νεύτονα, που ανακάλυψε (αποκάλυψε) τη δύναμη της αδράνειας.
Η τυπική λογική του Αριστοτέλη και των υπόλοιπων αρχαίων και νεότερων φιλοσόφων λέει ότι το «Α» είναι «Α» και δεν είναι «μη-Α». Η φάση δεν είναι η αντίφασή της. Είναι αυτονόητα λογικό και προσπαθούν να το κάνουν δυσνόητο οι σοφοί. Προφανώς, το κάθε τι δεν είναι αυτό που δεν είναι! Κι όμως αυτά ισχύουν μόνο για τη λογική μας, τη νοητή λογική μας, του κόσμου των ιδεών που βρίσκεται μέσα μας. Διότι δεν ισχύουν για τους κανόνες που ισχύει στη φύση, στην αισθητή πραγματικότητα. «ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΡΕΙ» και «ΟΥΚ ΑΝ ΔΙΣ ΤΟΝ ΑΥΤΟΝ ΠΟΤΑΜΟΝ ΕΜΒΑΙΗΣ», έλεγε ο άλλος μέγας σοφός, ο Ηράκλειτος. Το κάθε τι είναι ο εαυτός του, αλλά ακριβώς την άλλη στιγμή δεν είναι ο εαυτός του. Αν διαβείς ένα ποταμό, την άλλη στιγμή που θα επιχειρήσεις το ίδιο, θα περάσεις άλλα νερά, δεν θα είναι ο ίδιος ποταμός. Άλλοι είναι οι νόμοι της λογικής του νου μας και άλλοι της φύσης. Και οι δύο σωστοί, καθένας στο πεδίο του. Και να μην τους συγχέομε, παρακαλώ, διότι αυτό συχνά κάνομε.
Αν σε κάθε οντότητα ενυπάρχει η αντίφασή της, πώς μπορεί να γίνει κατανοητή; Ο Hegel λοιπόν σκέφτηκε πως, όπως υπάρχει η περιστροφική κίνηση σε ένα ζεύγος δυνάμεων, μπορεί να υπάρχει και μια ελικοειδής κίνηση, όταν σε κάθε νοητή οντότητα ενυπάρχει η αντίφασή της. Δηλαδή, δεν είναι κυκλική, περιστροφική η κίνηση, όπως στο ζεύγος δυνάμεων, αλλά ελικοειδής. Γίνεται και συμπληρώνεται ο κύκλος, αλλά συγχρόνως προχωράει, εξ-ελίσσεται. Ξεκινά από τη φάση, που την ονόμασε «θέση», προχωράει στην αντίφαση που την είπε «αντίθεση» και συνεχίζει στην επαναφορά στην ίδια φάση, αλλά πιο προχωρημένη, στη «σύνθεση» που αποτελεί τη νέα θέση για την επόμενη έλιξη. Ο Marx θαύμασε τη σκέψη του Hegel και του Ηράκλειτου και σκέφτηκε: Τι κουταμάρες λέει ο σοφός Έγελος; Βλέπει τα πράγματα στον καθρέφτη που είναι ο νους του ανθρώπου και όχι απευθείας στον πραγματικό κόσμο. Μετέφερε λοιπόν την ελικοειδή μεταβολή στον πραγματικό κόσμο και εφάρμοσε την αρχή της «θέσης-αντίθεσης-σύνθεσης» για να ερμηνεύσει την ιστορία και να φτιάξει τον κόσμο. Προχώρησε μάλιστα παραπέρα. Η μεταβολή είναι διαρκής, ποσοτική. Όταν λοιπόν η ποσότητα φθάσει σε συγκεκριμένη τιμή, γίνεται ποιοτική. Ο κόσμος στενάζει από μια μοναρχία. Όταν η αγανάκτηση γιγαντωθεί, ξεσηκώνεται, ρίχνει τη μοναρχία και εγκαθιστά μια ολιγαρχία. Ποιοτική μεταβολή. Αυτή πάλι τα βγάζει πέρα με τις διαμαρτυρίες του λαού, άλλοτε κάνοντας κάποιες υποχωρήσεις κι άλλοτε με τη βία, ώσπου η αγανάκτηση γιγαντώνεται, ο κόσμος ξεσηκώνεται και ρίχνει την ολιγαρχία για να εγκαταστήσει…; Εδώ μάλλον τα έκανε θάλασσα ο Marx, διότι είπε να καταργήσει το κράτος. Η επιτυχής κατάργηση της ισχύουσας τάξης όμως κατέληξε στη δικτατορία του προλεταριάτου κι αυτή κατέρρευσε τελικά μόνη της, τουλάχιστον χωρίς θερμή βία.
Παρ΄ όλα τα παραπάνω, οι φιλοσοφικοί «νόμοι» του Marx δεν έπαψαν να ισχύουν. Και ο φυσικός VanderPol πριν από 90 χρόνια περίπου διατύπωσε την άποψη ότι δεν είναι ελικοειδής η περιοδικότητα των φαινομένων, αλλά ταλάντωση, η ταλάντωση χάλασης, που προτυπώνει και το δεύτερο νόμο, της μεταβολής της αθροιζόμενης ποσότητας σε ποιότητα. Με τη θεωρία του ερμήνευσε τον καρδιακό ρυθμό, αλλά πρόβλεψε πως η ταλάντωσή του αποτελεί το μοντέλο για πλήθος φυσικών, βιολογικών, ψυχολογικών, οικονομικών, κοινωνικών φαινόμενων. Έχει το πλεονέκτημα ότι μπορεί να μελετηθεί με μαθηματικούς τύπους που αποτελούν τη στενογραφία της φυσικής και πνευματικής λογικής. Να το παράδειγμα στην οικονομία μιας απλουστευμένης κοινωνίας, όπως εκείνη του Αδάμ, της Εύας και των παιδιών τους. Εκτρέφουν κοπάδια, ενώ απαγορεύεται η σφαγή τους για να φάνε (απαγορευμένος καρπός). Ώσπου, όταν πια έχουν γεννήσει, σφάζουν τα νεογέννητα. Έτσι η κοινωνία επιβιώνει τρώγοντας το πολύτιμο κρέας, ενώ το κοπάδι δεν ελαττώνεται. Με την επιλογή για σφαγή των αρσενικών κυρίως, η αναγεννητικότητά του δεν επηρεάζεται, και παράλληλα δεν γίνεται υπέρμετρη ανάπτυξή του που θα σήμαινε να φάνε όλο το λιβάδι και μετά να ψοφήσουν όλα και η κοινωνία μαζί. Έτσι η κοινωνία ταλαντώνεται από τη λιτότητα με ανάπτυξη στην κατανάλωση με ύφεση και πάλι μετά λιτότητα κοκ. Εμείς διατηρούμε τη Σαρακοστή που ακολουθείται από την Πασχαλιά. Στο κράτος μας όμως ξεμείναμε σε μακροχρόνια λιτότητα συνδυασμένη με ύφεση, όχι με ανάπτυξη. Θανάσιμα τοξικό!
