Τα αιολικά πάρκα βλάπτουν τον τουρισμό;

Πολυάριθμες μελέτες, στατιστικά και παραδείγματα αποδεικνύουν ότι η αιολική ενέργεια δεν έχει αρνητική επίπτωση στον τουρισμό, αλλά αντιθέτως μπορεί να συνυπάρξει αρμονικά μαζί του [1, 2, 3, 4].

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας για τον Τουρισμό και τον Ιαματικό Τουρισμό στη Βόρεια Ευρώπη (ΝΙΤ – Institute for Tourism and Spa Research in Northern Europe, 2014), οι 99 στους 100 επισκέπτες δεν θα αποτρέπονταν από τις ανεμογεννήτριες από το να επιλέξουν ένα θέρετρο [5]. Αντιθέτως, οι επισκέπτες έκριναν σημαντικούς άλλους παράγοντες, όπως η ποιότητα και η τιμή του καταλύματος, η δυνατότητα ποδηλασίας, ιππασίας ή πεζοπορίας, η διασύνδεση με δημόσιες συγκοινωνίες, η ύπαρξη καταστημάτων εστίασης και πολιτιστικής αναψυχής.

Είναι σημαντικό επίσης ότι οι επισκέπτες φάνηκε να αποζητούν καινοτόμες ιδέες διαμονής και προσφορές για βιώσιμα ταξίδια. 

Τα αιολικά πάρκα ως πόλος έλξης τουρισμού

Τα αιολικά πάρκα μπορούν να αποτελέσουν τοπόσημο και πόλο έλξης για μια περιοχή.

Πολλές περιοχές ανά τον κόσμο προσπαθούν να ενισχύσουν την εικόνα τους και το τουριστικό προϊόν τους μέσα από την αιολική ενέργεια, καθώς οι ανεμογεννήτριες σηματοδοτούν την καινοτομία, το μέλλον και τη βιωσιμότητα [6]. Εφαρμόζουν προγράμματα ενημέρωσης για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) με επισκέψεις σε αιολικά πάρκα, που συνδυάζονται με ποδηλασία ή πεζοπορία.

Για παράδειγμα, ο Δήμος της Λίμνης Μπέντον στη Μινεσότα προσπαθεί να προβληθεί ως «η αυθεντική πρωτεύουσα της αιολικής ενέργειας στις μεσοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ» [7]. Αντίστοιχα παραδείγματα στην Ευρώπη, και πιο συγκεκριμένα στη Γερμανία, αποτελούν το ενεργειακό πάρκο Morbach [8], οι ξεναγήσεις και οι εκπαιδευτικές δράσεις στο ενεργειακά αυτόνομο χωριό Feldheim [9] και το πρόγραμμα «Αιολική εμπειρία στα νησιά της ανατολικής Φρισίας».

Ανάλογες τουριστικές και διαφημιστικές δράσεις αναπτύσσονται και με βάση άλλες μορφές ΑΠΕ, όπως το ενεργειακό χωριό Jühnde στην Κάτω Σαξονία της Γερμανίας [10].

Μάλιστα, εξαιτίας του αυξημένου ενδιαφέροντος για τις ΑΠΕ, υπάρχουν πλέον ταξιδιωτικοί οδηγοί που εξειδικεύονται στην οργάνωση και παρουσίαση ταξιδιών και προορισμών με θέμα τα αιολικά πάρκα [11].

Πάντως, η επίδραση στον τουρισμό –και γενικότερα στην ανάπτυξη- από την εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε έναν τόπο, εξαρτάται και από τον τρόπο αξιοποίησης των πρόσθετων πόρων που εξασφαλίζει ο τοπικός δήμος. Για παράδειγμα, η διοχέτευση αυτών των πόρων σε τουριστική διαφήμιση, τουριστικές υποδομές, βελτίωση των μεταφορών και προσβάσεων κ.λπ. μπορεί να δώσει ώθηση στον τουρισμό.

Μπορεί, όμως, ο δήμος να αποφασίσει διαφορετικές προτεραιότητες στην αξιοποίηση των οικονομικών πόρων από τις ανεμογεννήτριες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Δήμος Λα Μουέλα, 25 χλμ. από τη Σαραγόσα της Ισπανίας, με 3.000 κατοίκους, όπου λειτουργούν 500 ανεμογεννήτριες. Εκεί ο Δήμος αξιοποίησε τα ετήσια έσοδα από τις ανεμογεννήτριες στην κατασκευή βιομηχανικού πάρκου που σήμερα παράγει –ανάμεσα στα άλλα- ρουστίκ έπιπλα, εξαρτήματα αυτοκινήτων Φεράρι και σκηνές για τον ισπανικό στρατό. Επίσης, κατασκεύασε και συντηρεί ένα μεγάλο αθλητικό κέντρο και εφαρμόζει ένα πρόγραμμα επιδότησης διακοπών για τους δημότες του.

Μέσω της αιολικής ενέργειας, η Δήμαρχος της Λα Μουέλα, Μαρία Βικτορία Πινίλια Μπιέλσα, οδήγησε το χωριό της στην ανάπτυξη και ελπίζει να προσελκύσει πολλούς νέους κατοίκους (Συνέντευξη στο περιοδικό New Energy, Ιανουάριος 2006).

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα

Και στη χώρα μας, τα αιολικά πάρκα φαίνεται να προσελκύουν το ενδιαφέρον του κόσμου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το αιολικό πάρκο στο Παναχαϊκό όρος με τις 57 ανεμογεννήτριες (Εικόνα 1). Από το πρώτο κιόλας έτος λειτουργίας του αποτελεί το πιο πολυφωτογραφημένο θέμα της περιοχής των Πατρών μετά τη Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου. Ανάλογο παράδειγμα αποτελεί το Αιολικό Πάρκο της Ανάβρας στη Μαγνησία (Εικόνα 3).

Επιπλέον πολλές εκπαιδευτικές εκδρομές πραγματοποιούνται απο Γυμνάσια-Λύκεια, Τεχνικές Σχολές αλλά και Πανεπιστήμια.

Επιπρόσθετα, η εγκατάσταση νέων αιολικών πάρκων δεν δείχνει να επηρεάζει τις τουριστικές επενδύσεις. Για παράδειγμα, στην Κεφαλονιά, ένα από τα πιο τουριστικά νησιά της Ελλάδας, τα τελευταία 15 έτη εγκαθίστανται συνεχώς νέα αιολικά πάρκα (Εικόνα 2). Την ίδια περίοδο, οι ξενοδοχειακές κλίνες μέσης και ανώτερης κατηγορίας σχεδόν διπλασιάστηκαν, ενώ ξεκίνησαν να λειτουργούν και νέα ξενοδοχεία πέντε αστέρων [12] (Διάγραμμα 8).

Επιπλέον, πραγματοποιούνται αγώνες ορεινού δρόμου σε αιολικά πάρκα όπως αυτού του Παναχαϊκού (Panachaiko Trail)  [13] και ο Ημιμαραθώνιος Δρόμος Φυλής και Σκυταλοδρομίας στο αιολικό πάρκο Κρέκεζα στα Δερβενοχώρια Βοιωτίας. Ακόμη έχουν πραγματοποιηθεί δοκιμές νέων μοντέλων αυτοκινήτων τύπου Jeep σε δρόμους αιολικών πάρκων.

Βιβλιογραφία

1. Scottish Power Renewables, Literature Review: Windfarm Impact on the Tourism Industry, 2019, https://www.scottishpowerrenewables.com/userfiles/file/EA2_PEI_Chapter_30_Appendix_30-1_Literature_Review_Windfarm_Impact_on_the_Tourism_Industry.pdf [πρόσβαση 27 Μαρτίου 2020].
2. The Impact of Wind Farms on Scottish Tourism, The James Hutton, The Scottish Government Renewables Team, 2012, https://www.climatexchange.org.uk/media/1686/the_impact_of_windfsarms_on_scottish_tourism.pdf [πρόσβαση 27 Μαρτίου 2020].
3. Tourism Impact of Wind farms, The University of Edinburg, 2012, http://www.parliament.scot/S4_EconomyEnergyandTourismCommittee/Inquiries/20120426_uni_of_ed.pdf [πρόσβαση 27 Μαρτίου 2020].
4. Ειδική Επιτροπή της Βρετανικής Βουλής, Η επίδραση των αιολικών πάρκων στην τουριστική βιομηχανία του Ηνωμένου Βασιλείου», Μάιος 2006. Η μελέτη παρέθεσε πλήθος παραδειγμάτων και στατιστικών.
5. ΝΙΤ – Institute for Tourism and Spa Research in Northern Europe – Einflussanalyse Erneuerbare Energien und Tourismus in Schleswig-Holstein, http://www.nit-kiel.de/fileadmin/user_upload/NIT-ee-und-tourismus-sh-kurzfassung.pdf [πρόσβαση 27 Μαρτίου 2020].

6 Νeue energie (09/2014): Das Ziel heisst: Erneuerbar. Tourismus und Windkraft sind kein Gegensatz, J.-R. Zimmermann, Berlin 2014, S. 29 ff.

7. Lake Benton, Minnesota, Original Wind Power Capital of the MidWest, https://www.lakebentonminnesota.com/ [πρόσβαση 27 Μαρτίου 2020].
8. https://www.energielandschaft.de/ [πρόσβαση 27 Μαρτίου 2020].
9. https://nef-feldheim.info/ [πρόσβαση 27 Μαρτίου 2020].
10. http://www.bioenergiedorf.de/home.html [πρόσβαση 27 Μαρτίου 2020].
11. Baedeker Travel Guide “Germany: Experience Renewable Energies” Revised Edition, Frey Martin, 2014, https://www.unendlich-viel-energie.de/themen/politik/lokal/spass-und-erholung-mit-erneuerbaren-energien [πρόσβαση 27 Μαρτίου 2020].
12. Το γεγονός αυτό καταδεικνύεται στο διάγραμμα όπου ο δείκτης ανάπτυξης ξενοδοχειακών κλινών είναι το άθροισμα των κλινών με στάθμιση την κατηγορία του αντίστοιχου καταλύματος (το πλήθος των κλινών 5 αστέρων πολλαπλασιάζεται επί 5, το πλήθος των κλινών 4 αστέρων πολλαπλασιάζεται επί 4 κ.ο.κ.).
13. https://eletaen.gr/dt-panachaiko-trail/ [πρόσβαση 27 Μαρτίου 2020].