Αιολικό Πάρκο Παναχαϊκού, Αχαΐα.
Τρίτη άποψη

Εκπέμπουν οι ανεμογεννήτριες ακτινοβολίες;

«Οι ανεμογεννήτριες έχουν κατηγορηθεί ότι βλάπτουν την υγεία διότι προκαλούν υπόηχους, ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες και άλλα επιβλαβή φαινόμενα. Φυσικά όπως θα αποδείξουμε πιο κάτω όλα αυτά είναι μυθεύματα χωρίς ίχνος αλήθειας». Γράφει ο Κων/νος Χ. Γκαράκης, Ενεργειακός Μηχανικός, MSc, MA, MBA, Eπισκέπτης Καθηγητής Τμήματος Μηχ/γων Μηχανικών Παν. Δυτ. Αττικής.

Ο μύθος αυτός έχει προβληθεί έντονα κατά το παρελθόν, παρόλο που ο σύγχρονος άνθρωπος περιβάλλεται από τεχνολογία σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς του.

Είναι θετικό πάντως ότι την τελευταία δεκαετία έχουν μειωθεί οι ανησυχίες για τον θόρυβο που προκαλούν ή την ακτινοβολία που δήθεν εκπέμπουν οι ανεμογεννήτριες. Σε αυτό πιθανόν να έχει συμβάλλει και η μεγαλύτερη εξοικείωση των ανθρώπων με τις ανεμογεννήτριες που τους βοηθάει να κρίνουν το αβάσιμο αυτών των ισχυρισμών [1]. 

Η διεθνής βιβλιογραφία δεν δικαιολογεί καμία τέτοια ανησυχία.

Δεν αναμένεται ουδεμία αύξηση των επιπέδων ακτινοβολίας από την εγκατάσταση και λειτουργία ενός αιολικού πάρκου, δεδομένου ότι οι ηλεκτρικές γεννήτριες των ανεμογεννητριών είναι μικρού μεγέθους και χαμηλής τάσης, εγκατεστημένες στην κορυφή του πυλώνα της και θωρακισμένες για πιθανές ηλεκτρομαγνητικές παρεμβολές.

Αναφορικά με τις πιθανές επιπτώσεις των ηλεκτρικών και μαγνητικών πεδίων των έργων ηλεκτρικής διασύνδεσης ενός αιολικού πάρκου, θα πρέπει να αναφερθούν τα εξής:

  • Ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία δε δημιουργούνται μόνο πέριξ των γραμμών μεταφοράς (υψηλή & υπερυψηλή τάση) και διανομής (μέση και χαμηλή τάση) ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά η ύπαρξή τους στον περιβάλλοντα χώρο είναι συνυφασμένη με την ίδια τη χρήση του ηλεκτρισμού. Έτσι, γύρω από οποιοδήποτε ηλεκτροφόρο στοιχείο (ηλεκτρικές οικιακές συσκευές, εσωτερικές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις, ηλεκτρικές μηχανές) αναπτύσσεται ηλεκτρικό και μαγνητικό πεδίο, τα μεγέθη των οποίων εξαρτώνται για δεδομένη θέση από την ένταση του ρεύματος.
  • Δεδομένου ότι η ένταση των πεδίων αυτών εξασθενεί σημαντικά, όσο αυξάνεται η απόσταση από την πηγή που τα δημιουργεί (είναι αντιστρόφως ανάλογη με το τετράγωνο της απόστασης πηγής-δέκτη), σε πολλές περιπτώσεις η χρήση οικιακών ηλεκτρικών συσκευών συνεπάγεται έκθεση σε τιμές μαγνητικού πεδίου (μαγνητικής επαγωγής) υψηλότερες από εκείνες που θα μπορούσαν να προέλθουν από παρακείμενες ηλεκτρικές γραμμές, αφού σε όλες τις δυνατές θέσεις παραμονής των ανθρώπων μεσολαβούν σημαντικές αποστάσεις ασφαλείας.
  • Λόγω της εξαιρετικά χαμηλής συχνότητάς τους (50 Ηz), τα πεδία αυτά μεταφέρουν πολύ μικρή ενέργεια ηλεκτρομαγνητικού πεδίου, που δεν είναι ικανή να προκαλέσει βλαπτικά θερμικά ή γενετικά φαινόμενα στους ζώντες οργανισμούς. Επειδή η ένταση αυτών των πεδίων φθίνει γρήγορα, με την απόσταση από την πηγή που τα δημιουργεί, η τυχόν οπτική επαφή με ηλεκτρικές γραμμές δε συνεπάγεται αυτομάτως και επιβάρυνση από ηλεκτρικό ή μαγνητικό πεδίο.

Από το σύνολο τόσο των επιδημιολογικών μελετών, όσο και των εργαστηριακών ερευνών που έχουν γίνει στην Ελλάδα και διεθνώς, δε συνάγεται καμία σχέση αιτίου – αποτελέσματος μεταξύ της έκθεσης των ανθρώπων στα πεδία αυτά και πιθανών βλαβών στην υγεία, ούτε έχει εξακριβωθεί κάποιος μηχανισμός βιολογικής επίδρασης στον ανθρώπινο οργανισμό.

Προκειμένου να υπάρξει αυστηρή τήρηση των κανόνων προστασίας του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας, η κατασκευή των γραμμών μεταφοράς, εκτός από τον Ελληνικό Κανονισμό (πρότυπο ΕLOT ENV 50166-1), πρέπει να ακολουθεί πιστά τις οδηγίες και τα όρια των αντίστοιχων διεθνών κανονισμών (Οδηγία ICNIRP – Διεθνής Επιτροπή Προστασίας από μη Ιονίζουσες Ακτινοβολίες, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, σύσταση της Επιστημονικής Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης).

Τον Ιούλιο του 1999 δημοσιεύθηκε η σύσταση του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί του περιορισμού της έκθεσης του κοινού σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία. Στη σύσταση αυτή το Συμβούλιο υιοθετεί τα όρια της ICNIRP, μετά την επικύρωσή τους από την επιστημονική Συντονιστική Επιτροπή της Ευρωπαϊκής επιτροπής.

Τα κοινά όρια της οδηγίας της ICNIRP και της σύστασης του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τησυνεχή έκθεση του κοινού σε πεδία συχνότητας 50 Ηz είναι:

  • για τη μαγνητική επαγωγή: Β=100 μΤ
  • για την ένταση του ηλεκτρικού πεδίου: Ε= 5000 V/m

Τα παραπάνω όρια ισχύουν στην Ελλάδα βάσει της Κοινής Υπουργικής Απόφασης, Αριθμ. 3060 (ΦΟΡ)238 (ΦΕΚ 512/Β/25.4.2002): «Μέτρα προφύλαξης του κοινού από τη λειτουργία διατάξεων εκπομπής ηλεκτρομαγνητικών πεδίων χαμηλών συχνοτήτων».

Η μη υπέρβαση των ορίων των Κανονισμών εξασφαλίζει την προστασία των ανθρώπων έναντι του ηλεκτρικού και μαγνητικού πεδίου. Τονίζεται ότι τα παραπάνω όρια δεν είναι όρια επικινδυνότητας, αλλά εμπεριέχουν πολύ μεγάλους συντελεστές ασφάλειας.

Το θέμα των ενδεχόμενων επιπτώσεων του ηλεκτρικού και μαγνητικού πεδίου των γραμμών μεταφοράς υψηλής τάσης στην ανθρώπινη υγεία, έχει απασχολήσει από χρόνια τη ΔΕΗ, η οποία παρακολουθεί στενά τις διεθνείς εξελίξεις και έχει αναπτύξει στενή συνεργασία με τα ελληνικά πανεπιστήμια.

Διαπιστώθηκε, τόσο από θεωρητικές μελέτες του Καθηγητή κ. Τσανάκα (Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών), όσο και από μετρήσεις σε διάφορες εγκαταστάσεις μεταφοράς και διανομής στον ελλαδικό και διεθνή χώρο, ότι οι τιμές των πεδίων είναι σημαντικά χαμηλότερες από τα όρια των παραπάνω Κανονισμών. Ειδικότερα, οι τιμές του μαγνητικού πεδίου, που την τελευταία 15ετία αποτέλεσε αντικείμενο επιστημονικής διερεύνησης για ενδεχόμενες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, είναι δεκάδες έως και εκατοντάδες φορές μικρότερες από τα όρια Κανονισμών.

Συνοπτικά, επεξεργαζόμενοι πραγματοποιηθείσες μετρήσεις της ΔΕΗ, η μέγιστη θεωρητική τιμή του μαγνητικού πεδίου στην είσοδο μιας γραμμής Υψηλής Τάσης σε Μετασχηματιστή Υποσταθμού 20/150 kV, αναλόγου μεγέθους με αυτόν που χρησιμοποιείται για την ηλεκτρική διασύνδεση αιολικών πάρκων, υπόσυνθήκες μέγιστης δυνατής ηλεκτρικής φόρτισης, ανέρχεται περίπου σε 6μΤ<<100μΤ. Η πραγματική μετρηθείσα τιμή είναι αρκετά χαμηλότερη.

Παράλληλα, κάτω από μία γραμμή μεταφοράς υψηλής και υπερυψηλής τάσης, τα μαγνητικά και ηλεκτρικά πεδία είναι 0,3-4 μΤ και 500-4.000 V/m αντίστοιχα, ενώ 25 μέτρα μακριά από την γραμμή μειώνονται στα 0,05-2 μΤ και 50-500 V/m. Ακόμη δηλαδή και στην περίπτωση που βρίσκεται κανείς κάτω από τους πυλώνες, είναι μέσα στα όρια της ασφαλούς έκθεσης, ενώ σε απόσταση λίγων μέτρων, οι τιμές των πεδίων είναι δεκάδες φορές μικρότερες από τα όρια. Οι προαναφερόμενες τιμές προέρχονται από μετρήσεις της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, η οποία υπάγεται στο Υπουργείο Ανάπτυξης.

Ακόμη και το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο που δημιουργεί το παραγόμενο ηλεκτρικό ρεύμα είναι χαμηλής συχνότητας και χαμηλότερης έντασης από τα πεδία που προκαλούνται στις πόλεις και μέσα στα σπίτια από τις κοινές οικιακές συσκευές.

Γενικά, όσο μεγαλύτερη είναι η τάση υπό την οποία παράγεται, μεταφέρεται ή χρησιμοποιείται το ρεύμα τόσο χαμηλότερη είναι η ένταση του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου που προκαλεί.

Καμιά επίσης ακτινοβολία δεν εκπέμπεται από τις ανεμογεννήτριες. Όσον αφορά το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο που δημιουργεί το ηλεκτρικό ρεύμα, αυτό είναι χαμηλής συχνότητας και χαμηλότερης έντασης από τα πεδία που προκαλούνται στις πόλεις και μέσα στα σπίτια από τις κοινές οικιακές συσκευές.

Στον παρακάτω πίνακα αναφέρονται τιμές μαγνητικού πεδίου για διάφορες ηλεκτρικές συσκευές και σε αποστάσεις 3 cm, 30 cm και 1m από αυτές (πηγή: Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας ΕΕΑΕ).

Οπότε στη πραγματικότητα δεν υπάρχει έκθεση σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία.

Βιβλιογραφία:

  1. Wind Health Impacts Dismissed in Court, Energy and Policy Institute, August 2014 https://www.energyandpolicy.org/wind-health-impacts-dismissed-in-court/ [πρόσβαση 15 Απριλίου 2020]. H μελέτη περιλαμβάνει μια ενδιαφέρουσα καταγραφή 49 νομικών υποθέσεων παγκοσμίως όπου προβλήθηκαν σχετικά επιχειρήματα και απορρίφθηκαν στις 48. Περιλαμβάνει επίσης αξιολόγηση των «ειδικών» που χρησιμοποιήθηκαν ως μάρτυρες για να υποστηρίξουν ότι η αιολική ενέργεια επιδρά στην υγεία και της μίας μοναδικής υπόθεσης που έκρινε διαφορετικά. Όπως σημειώνεται στην εισαγωγή, το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο. Από τον 19ο αιώνα τα τηλέφωνα, οι σιδηρόδρομοι και οι ηλεκτρικοί λαμπτήρες είχαν κατηγορηθεί από «ειδικούς» ότι προκαλούν επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων. https://d3n8a8pro7vhmx.cloudfront.net/energyandpolicy/pages/170/attachments/original/1408391830/Wind-Health-Impacts-Dismissed-in-Court-Energy-and-Policy-Institute.pdf?1408391830 [πρόσβαση 15 Απριλίου 2020]. Βλ. και https://www.huffpost.com/entry/wind-health-impacts-dismi_b_5680311?guccounter=1 [πρόσβαση 15 Απριλίου 2020].

Σχετικά άρθρα

«Όχι» στα mega-αιολικά με πρόσθετα επιχειρήματα

Δεν πείθεται από τη φραστική αντίθεση στα αιολικά πάρκα

Αποστόλης Τζελέτας

Να μπει φρένο στα «φαραωνικά» αιολικά πάρκα