«Και τα οικεία αναιρείν επί σωτηρία της αληθείας»
Αριστοτέλης Ηθ. Νικ. Α6,1096 α, 14
Πρόσφατα 26 συμπολίτες μας εξέφρασαν με ανοιχτή επιστολή την ανησυχία τους για τα δρώμενα στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου. Οφείλω να τοποθετηθώ – και εύχομαι να είναι η τελευταία φορά – και εγώ, τόσο προς τους συμπολίτες μας, που δικαιολογημένα δημοσίευσαν τις ανησυχίες τους, όσο και προς τα μέλη του οργάνου, αλλά και προς τους δημότες, ως ο κατ’ εντολήν της πλειοψηφίας των συμπολιτών μας κύριος υπεύθυνος για τη διαχείριση των κοινών. Και επιθυμώ να παρέμβω επειδή έχω την αίσθηση ότι μια μετεκλογικά σχηματισμένη ετερόκλητη πολυφωνία, ως πλειοψηφούσα δύναμη σε επίπεδο του Δημοτικού Συμβουλίου, αποκτά τη δυνατότητα να εμποδίζει τις επιλογές της παράταξης που έχει την ευθύνη της διαχείρισης των κοινών σύμφωνα με τις προεκλογικές της δεσμεύσεις, τις οποίες ενέκρινε η πλειοψηφία των δημοτών και για τις οποίες οφείλει να απολογηθεί.
Η συνέπεια του εκλογικού νόμου ήταν να προκύψει μετεκλογικά η διαμόρφωση δύο πλειοψηφιών: Η μία, του πρώτου γύρου, ως δυνατότητα σε επίπεδο Δημοτικού Συμβουλίου, και η άλλη, του δεύτερου γύρου, ως υποχρέωση πλέον, καθότι έχει την εντολή από την πλειοψηφία του συνόλου των πολιτών να διαχειριστεί τα κοινά και να απολογηθεί για τις αποφάσεις της στο τέλος της 4/ετίας. Με την εκ των υστέρων, όμως, διαμόρφωση μιας πλειοψηφίας εντός του οργάνου, δεν έχει πάντα τη δυνατότητα να τηρήσει τα υπεσχημένα. Ο νόμος παρότι «απλή αναλογική», ωστόσο, για πρώτη φορά από όσο γνωρίζω, δεν μοίρασε αναλογικά τη διανομή της εξουσίας μεταξύ των μελών του δημοτικού συμβουλίου και του υπεύθυνου και υπόλογου για τη διαχείριση των κοινών σύμφωνα με τις προεκλογικές του δεσμεύσεις δηλαδή του Δημάρχου και της παράταξής του.
Αδιέξοδο; Όχι, βέβαια. Στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Η διαμόρφωση όμως εν δυνάμει δύο «πλειοψηφιών» αφήνει την πόρτα ανοιχτή στον πειρασμό της διπλής εξουσίας γεγονός που η δημοκρατία αποκλείει. Αντίθετα έχει ως πάγια αρχή να στηρίζεται στην τήρηση της αρχής της μιας πλειοψηφίας, έστω ακόμη και σχετικής. Έτσι γίνονταν πάντα έτσι γίνεται από όσο γνωρίζω σε όλα τα κοινοβουλευτικά συστήματα.
Τι γίνεται όμως τώρα με τις δυο «πλειοψηφίες». Το μη αμφισβητούμενο είναι ότι ο δήμος πρέπει να διαχειριστεί με την ευθύ νη του υπεύθυνου που η πλειοψηφία των δημοτών και μάλιστα με απόλυτη πλειοψηφία επέλεξε τον δεύτερο γύρο των δημοτικών εκλογών και με τον τρόπο των προεκλογικών του δεσμεύσεων για τις οποίες αυτός και μόνο αυτός θα δώσει λόγο. Τι γίνεται όμως με την εκ των υστέρων δημιουργηθείσα πλειοψηφούσα αντιπολίτευση σε επίπεδο συμβουλίου, όπου παίρνονται οι αποφάσεις; Να παραιτηθεί των απόψεων της, επειδή ο νόμος κ.λπ; Ασφαλώς και όχι. Να υποστηρίζει τις απόψεις της και να καταγγέλλει όσες διαφωνεί. Αυτόν τον ρόλο προβλέπει για κάθε αντιπολίτευση η δημοκρατία. Έναν ρόλο μόνον δεν προβλέπει: Να εμποδίζει τη νόμιμη πλειοψηφία με την εκ των υστέρων σχηματισμένη σε επίπεδο συμβουλίου ετερόκλητη «πλειοψηφία» να εφαρμόσει τις δεσμεύσεις της. Αυτό επιεικώς είναι παραχάραξη της δημοκρατίας.
Αντίθετα η δημοκρατία απαιτεί όπως η ευθύνη για τη διαχείριση των κοινών καθώς και η υποχρέωση να λογοδοτήσει, όπως οφείλει, στο τέλος της 4/ετίας για τις προεκλογικές του δεσμεύσεις, να ανήκει στον υπεύθυνο και την παράταξή του ή και σε όσους με τη διαδικασία των συναινέσεων, συμμερίζονται αυτές τις δεσμεύσεις. Έτσι κάθε εκτροπή από την αρχή αυτή είναι και εκτροπή από τη δημοκρατία.
Ποιες ήταν οι προεκλογικές δεσμεύσεις μας δεσμεύσεις, σημειώνω ενδεικτικά:
«Είμαστε μια ομάδα πολιτών, διακηρύξαμε προεκλογικά, «αποφασισμένοι να αναμετρηθούμε με τόλμη με το ερχόμενο. Το πραγματικά ερχόμενο και όχι το επιθυμούμενο. Είμαστε μια νέα παράταξη που τολμούμε να δεσμευτούμε με το άριστο και όχι με το αρεστό. Και προσθέταμε: Γνωρίζουμε πως σε κάθε πολιτική αναμέτρηση, υπάρχουν εκείνοι της μιας όχθης. Υπάρχουν και οι άλλοι της απέναντι όχθης. Υπάρχουν όμως και εκείνοι, που ψηλά από τη γέφυρα τολμούν να αναλάβουν το ρίσκο να ενώσουν τις όχθες. Και η γέφυρα να λειτουργήσει. Για το καλό όλων».
Και σήμερα, ύστερα από έναν και πλέον χρόνο στην εξουσία μπορούμε αξιόπιστα να πούμε ότι τηρήσαμε την υπόσχεση της γέφυρας ως ένα βαθμό. Και ήδη συνεργαζόμαστε με πολλούς. Βρισκόμαστε όμως στη δύσκολη θέση να παίρνουμε αποφάσεις προς την κατεύθυνση των δεσμεύσεών μας. Τι μας μένει να κάνουμε; Να αποφασίζουμε κατ’ εντολή της εκ των υστέρων κατασκευασμένης ετερόκλητης «αντιπολίτευσης»; Να το κάνουμε, αν οι προτάσεις της συμπίπτουν, έστω σχετικά, με τις δικές μας. Σε κάθε άλλη περίπτωση προδίδουμε τον εαυτό μας. Και το πολύ χειρότερο, ακυρώνουμε τον πυρήνα της δημοκρατίας.
Συνεπώς εμείς, ως εκ του ρόλου μας, είμαστε υποχρεωμένοι να συνεχίσουμε, έστω και αναποτελεσματικά να προτείνουμε προς την κατεύθυνση των δεσμεύσεών μας. Να προτείνουμε όμως με επιχειρήματα και μάλιστα στη βάση της άποψης ότι οι άγονοι ανταγωνισμοί είναι τέκνο των βεβαιοτήτων. Και μάλιστα των απόλυτων. Αντίθετα, η αμφιβολία συμβάλλει στην υπέρβαση των συγκρούσεων. Και απομακρύνει το αντιδημοκρατικό ενδεχόμενο να εργαλειοποιούνται τα υπαρκτά προβλήματα προκειμένου να κατισχύσουμε επί του διαφορετικού αντί να επιχειρήσουμε από κοινού για τη λύση τους. Και ο πολιτικός διάλογος, από εργαλείο προσέγγισης των πραγματικών δεδομένων να καταλήγει σε αρένα, όπου η πυγμή του δικαίου αντικαθίσταται από το «δίκαιο» της πυγμής. Με αυτές τις προϋποθέσεις προσδοκούμε να πείσουμε και στους διαφωνούντες ή έστω και μέρος αυτών.
Στο τέλος όμως, οφείλουμε να ενημερώνουμε και την κοινωνία των πολιτών, η οποία είναι και ο ανώτατος κριτής όλων μας. Και τούτο γιατί ως δημοκρατία δεν εκλαμβάνουμε ένα σύστημα διακυβέρνησης όπου η ευθύνη περιορίζεται στη υπερκείμενη αρχή εξουσίας, αλλά ως μία ολοκληρωμένη μορφή ζωής στην οποία η ευθύνη επεκτείνεται και στην υποκείμενη κοινωνία. Εκεί, δηλαδή, όπου εξουσία και εξουσιαζόμενοι συνάπτουν σχέσεις αλληλοσυμπλήρωσης. Ένας κανόνας, δηλαδή που κυρίως πρέπει να ισχύει και στο επίπεδο του δημοτικού συμβουλίου.
Βεβαίως στη δημοκρατία ο καθένας δικαιούται να έχει τη δική του γνώμη. Όχι όμως και τη δική του άποψη για τα δεδομένα που συγκροτούν την πραγματικότητα. Η δημοκρατία καταρρέει μέσα στο χάος των αναποτελεσματικών συζητήσεων Η πραγματικότητα, όμως, στο τέλος εκδικείται. Για την αποτροπή αυτού του ενδεχόμενου θα αγωνιστούμε ως το τέλος της 4/ετίας. Και αν χρειαστεί και ακόμη παραπέρα.
ΜΩΥΣΗΣ ΕΛΙΣΑΦ
Δήμαρχος Ιωαννίνων
