Πριν από λίγο μόλις καιρό, κανένας δεν θα μπορούσε να προβλέψει τη σημερινή πρωτόγνωρη κατάσταση, που βιώνει ολόκληρη η ανθρωπότητα. Ένας «αόρατος εχθρός», όπως τον αποκαλούν επιστήμονες και πολιτικοί, που έχει παραλύσει τα πάντα από άκρη σε άκρη της γης. Δύσκολα μπορεί να θυμηθεί κάποιος παρόμοιο φαινόμενο σε καιρό ειρήνης, που να διαπερνά οριζόντια όλα τα κράτη, αλλά και το σύνολο των κοινωνικών ομάδων. Το φαινόμενο βρίσκεται ακόμη σε πλήρη εξέλιξη, με άγνωστη διάρκεια. Σήμερα δοκιμάζει τις ανθρώπινες αντοχές μας. Σε λίγο καιρό θα δοκιμάσει με τρόπο συνταρακτικό και τις οικονομικές αντοχές σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ανθρωπότητα έχει βιώσει ξανά στο παρελθόν τεράστιες παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις, που άφησαν πίσω τους ύφεση, ανεργία, φτώχεια. Η ιστορία είναι πραγματικά γεμάτη από αυτές. Από την κρίση της τουλίπας στην Ολλανδία το 1637, το μεγάλο κραχ στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1929, τις δυο πετρελαϊκές κρίσεις του 1973 και 1979, μέχρι την πρόσφατη χρηματοοικονομική κρίση, που συγκλόνισε τον κόσμο. Οι κρίσεις αυτές διαφέρουν ως προς τα αίτια που τις προκάλεσαν, όπως και αυτή που βιώνουμε σήμερα, έχουν όμως ένα σημαντικό κοινό σημείο. Αυτό είναι ο δρόμος που ακολουθήθηκε για να ξεπεραστούν. Με λίγα λόγια, η επόμενη μέρα.
Αν και το μέγεθος της οικονομικής ζημιάς, που θα αφήσει η πανδημία, είναι ακόμη πολύ νωρίς για να εκτιμηθεί με ακρίβεια, το θετικό είναι ότι δεν κινούμαστε σε απολύτως αχαρτογράφητα νερά. Όπως ανέφερα, η ιστορία είναι διδακτική και ένας πολύτιμος οδηγός για το τι πρέπει να γίνει την επόμενη μέρα. Αν θα έπρεπε να διατυπώσει κάποιος με έναν απλό και κατανοητό όρο τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαμε δυνητικά να ξεπεράσουμε σταδιακά τη βέβαιη και βαθιά ύφεση, αυτός θα ήταν «σοκ ρευστότητας». Μια γενναία ένεση οικονομικών πόρων από τις κυβερνήσεις, αλλά και το χρηματοπιστωτικό σύστημα που επιβάλλεται να κατευθυνθεί περισσότερο στην παραγωγή, την πραγματική δηλαδή οικονομία, και όχι σε επιδοματικές πολιτικές. Αυτό προϋποθέτει μια ριζική αναπροσαρμογή προτεραιοτήτων από τις πολιτικές ηγεσίες παγκοσμίως. Πρώτιστο μέλημα πρέπει να είναι η αντοχή και η προστασία του οικονομικού και κοινωνικού ιστού, με κάθε μέσο και κόστος. Φαίνεται μέχρι στιγμής ότι όλοι συμφωνούν τουλάχιστον σε αυτό. Η πηγή αυτών των πόρων είναι ένα θέμα το οποίο χωράει πολλή συζήτηση, κυρίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που διχάστηκε ανάμεσα στην έκδοση ενός ομολόγου και τη χρήση του Μηχανισμού Σταθερότητας. Κοινώς αποδεκτό είναι, επίσης, ότι το μέγεθος αυτής της παρέμβασης δεν θα έχει όμοιό του στα παγκόσμια οικονομικά ιστορικά χρονικά. Αυτό που απαιτείται, σε κάθε περίπτωση, είναι μια ξεκάθαρη πολιτική δέσμευση, σήμερα, ότι θα παρθούν όλα τα αναγκαία μέτρα για τη στήριξη κυρίως της παραγωγής, δηλαδή των επιχειρήσεων που πλήττονται σχεδόν στο σύνολο τους, και για όσο χρειαστεί. Εξάλλου, η οικονομία είναι ψυχολογία.
Και αν το μέγεθος αυτού που αποκαλούμε «σοκ ρευστότητας» είναι τόσο μεγάλο, που πέφτει στους ώμους των κεντρικών κυβερνήσεων να το ενεργοποιήσουν, δεν θα πρέπει να υποτιμούμε τον ρόλο που καλούνται και οφείλουν να παίξουν οι τοπικές αρχές στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Στη χώρα μας η τοπική αυτοδιοίκηση, κυρίως οι δήμοι, πρέπει να βάλουν και αυτοί το δικό τους λιθαράκι. Δυστυχώς, το νομοθετικό πλαίσιο, αλλά και οι διαθέσιμοι πόροι, δεν επιτρέπουν ένα μεγάλο εύρος παρεμβάσεων. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να αλλάξει, αν θέλουμε πραγματικά να μιλάμε για τοπικές αρχές που να διαχειρίζονται αυτόνομα και αποτελεσματικά τα του οίκου τους, να πάρει δηλαδή την πραγματική της αξία η έννοια της Αυτοδιοίκησης. Και επειδή αρκετή συζήτηση έγινε τις τελευταίες μέρες για τα προτεινόμενα μέτρα οικονομικής ανακούφισης των επιχειρήσεων στο δήμο μας, οφείλω να καταθέσω κάποιες σύντομες σκέψεις για το θέμα αυτό.
Καταρχήν πρέπει, θεωρώ, να συμφωνήσουμε όλοι ότι καμία δημοτική παράταξη δεν διαθέτει το μονοπώλιο της κοινωνικής ευαισθησίας. Βρισκόμαστε σε πρωτόγνωρες καταστάσεις και η μικροπολιτική δεν πρέπει να έχει καμία θέση στον δημόσιο διάλογο. Πρέπει, επίσης, να συμφωνήσουμε ότι οι όποιες παρεμβάσεις για τις επιχειρήσεις του τόπου θα πρέπει να έχουν ορίζοντα πολύ πέραν της άρσης των περιοριστικών μέτρων, αφού η κρίση θα είναι μακρά και η οικονομική ανάταξη χρονοβόρα και γεμάτη αγκάθια. Αυτό είναι κάτι που, δυστυχώς, δεν αντιμετωπίζει η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, η οποία περιορίζει σε μεγάλο βαθμό το φάσμα των παρεμβάσεων στο οποίο μπορεί να προχωρήσει μια δημοτική αρχή. Πρέπει, τέλος, να συμφωνήσουμε ότι οι προτάσεις οφείλουν να είναι κοστολογημένες, όσο και αν αυτό έχει αντικειμενικές δυσκολίες. Με βάση αυτές τις τρεις, κοινώς αποδεκτές θέλω να πιστεύω, παραδοχές, κατατέθηκε και η πρόταση της παράταξης μας. Μια πρόταση που έρχεται να συμπληρώσει και όχι να υποκαταστήσει την αντίστοιχη της δημοτικής αρχής, η οποία κινήθηκε αυστηρά πάνω στο πνεύμα της ΠΝΠ και, δυστυχώς, χωρίς φαντασία και μια στοιχειώδη, έστω, κοστολόγηση. Προτείναμε να αξιοποιήσει το μεγάλο χρηματικό απόθεμα, που αφήσαμε ως παρακαταθήκη. Πραγματικά χρήματα που βρίσκονται στα ταμεία του δήμου. Και, για να γίνει απολύτως ξεκάθαρο σε όλους, ποτέ δεν ισχυριστήκαμε να διατεθούν αυτοί οι πόροι στο σύνολό τους για μέτρα υπέρ των πληττόμενων επιχειρήσεων, και εις βάρος απολύτως απαραίτητων έργων που έχει ανάγκη η πόλη. Αυτό θα ήταν, άλλωστε, αδύνατο αλλά και αντιπαραγωγικό. Μιλήσαμε ξεκάθαρα για μια αλλαγή προτεραιοτήτων από κάποιες μικρότερης σημασίας δράσεις σε αυτές που απαιτούνται για να έχει ουσιαστικό αντίκτυπο η στήριξη των επιχειρήσεων, αλλά και για μια συντονισμένη διεκδίκηση, μαζί με όλους τους δήμους, επιπλέον πόρων από την κυβέρνηση. Οι οικονομικές δυνατότητες, λοιπόν, αποδεδειγμένα υπάρχουν. Είναι στο χέρι της δημοτικής αρχής να ακούσει, να αξιολογήσει, να συνθέσει. Δεσμεύτηκε ότι θα το κάνει και είμαστε εδώ για να κρίνουμε και, κυρίως, να συνεισφέρουμε με προτάσεις. Χωρίς μικροπολιτικές εμμονές, χωρίς λαϊκισμούς. Γιατί η επόμενη μέρα πρέπει να μας βρει όλους ενωμένους και αλληλέγγυους στον κοινό αγώνα για την οικονομική ανόρθωση του τόπου.
