Από τη θητεία της νυν δημοτικής αρχής δύο πράγματα είναι απολύτως βέβαια. Βέβαιον είναι ότι η πόλη και οι πολίτες της ψάχνονται να βρουν έναν βηματισμό προς στόχους που είχαμε αλλά χάσαμε. Βέβαιον επίσης είναι, πως η απερχόμενη δημοτική αρχή δεν ψάχνεται (“καθόλου όμως”) αφού, χωρίς να ρωτήσει κανέναν είτε αναιρεί δράσεις είτε υλοποιεί νέες που έχουν αποφασισθεί εντός κλεισμένων θυρών σε στενούς κύκλους εκπροσώπων διαφορετικών συμφερόντων κι ενδιαφερόντων.
Για να μην ατονήσει η κοινή μνήμη των συμπολιτών μας, ενδεικτικά θα αναφέρω τις σημαντικότερες περιπτώσεις μη-δημοκρατικού σχεδιασμού, οι οποίες θα μπορούσαν να αποτελέσουν case studies σε ακαδημαϊκά τμήματα πολιτικής επιστήμης. Ίσως το πιο κραυγαλέο παράδειγμα είναι η επιλογή της θέσης του νέου δημαρχείου, η οποία σύμφωνα με την δημοτική αρχή ολοκληρώνει το όραμα του αείμνηστου δημάρχου, Μωυσή Ελισάφ, αλλά κανείς σε αυτή την πόλη δεν γνωρίζει αν ολοκληρώνει το όραμα των υπολοίπων μας. Πιο συγκεκριμένα, δεν γνωρίζουμε αν στο κτίριο αυτό θα χωρέσουν και ποιες από τις υπηρεσίες του Δήμου, αν έχουν αντιμετωπισθεί ζητήματα κινητικότητας και στάθμευσης, αν ο προϋπολογισμός του έργου είναι αρκετός, αν το χρονοδιάγραμμα μελέτης-κατασκευής είναι ρεαλιστικό και ούτω καθεξής. Στο ίδιο πλαίσιο, δεν γίνεται να μην αναφερθώ στον μη-δημοκρατικό σχεδιασμό της ανάπλασης του πάρκου Πυρσινέλλα (Γιαννιώτικο Σαλόνι), των πεζοδρομίων της πόλης χωρίς καθόλου πράσινο, τις σποραδικές και μη συνδεδεμένες αναπλάσεις δημοτικών χώρων, τον σχεδιασμό για την ψηφιακή σύγκλιση της πόλης και ο κατάλογος δείχνει να είναι ατελείωτος.
Στο ερώτημα λοιπόν, «ποια πόλη θέλουμε», όλα τα σημάδια δείχνουν πως πρέπει να αντιστρέψουμε το ερώτημα και να αφήσουμε την ίδια μας την πόλη να ρωτήσει, «ποιους πολίτες και τελικά ποιους πολιτευόμενους θέλουμε»; Με αυτό το ερώτημα στο μυαλό μου, θα προσπαθήσω να σκιαγραφήσω εν συντομία το είδος των πολιτών που αναζητά αυτή η πόλη για να γίνει πιο ανοιχτή, πιο φιλική, πιο συμπεριληπτική, πιο έξυπνη πιο, πιο πιο…
Αρχικά, η πόλη μας έχει ανάγκη από πολίτες και πολιτευμένους που σέβονται την αμεσοδημοκρατία, δεν φοβούνται τον διάλογο, διατυπώνουν τις απόψεις τους και συμμετέχουν ενεργά στο σχεδιασμό των έργων και των δράσεων στους πυρήνες της πόλης. Ζήσαμε την τελευταία τετραετία 3 κορυφαίες απειλές στην λειτουργία της πόλης μας:
Α) Σχεδιασμό για τη διαδικασία και όχι τόσο για το σχέδιο,
Β) Κυνήγι πόρων καθοδηγούμενο από τις προσκλήσεις του ΕΣΠΑ και όχι από τον σχεδιασμό του Δήμου και
Γ) Λαθεμένη νομιμοποίηση έργων τάχα βασισμένη σε στρατηγικούς σχεδιασμούς (ΣΒΑΚ, ΣΔΑΕ, Στρατηγικό σχέδιο Έξυπνης Πόλης, όλα σχέδια που εκπονήθηκαν κατά την προηγούμενη θητεία της Ενότητας Πολιτών Νέα Γιάννενα).
Οι απειλές αυτές αποθάρρυναν τις συμμετοχικές διαδικασίες των πολιτών και οδήγησαν σε μία κοινωνία η οποία βουβάθηκε. Για να αντιστραφεί αυτό το φαινόμενο θα πέσει σε εμάς το βάρος να ξυπνήσουμε διαδικασίες, όπως ο συμμετοχικός προϋπολογισμός, οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί μικρής και μεγαλύτερης κλίμακας και να ενεργοποιήσουμε θεσμούς όπως τα τοπικά συμβούλια και τα τοπικά δημοψηφίσματα καθώς και το δημοτικό παρατηρητήριο για τη συλλογή δεδομένων με σκοπό τον ορθολογικό σχεδιασμό παρεμβάσεων για όλους.
Ακόμα, όμως και η ίδια η έννοια της συμμετοχής των πολιτών υποδαυλίζεται από την έλλειψη ισότητας μεταξύ των πολιτών. Ο Δήμος λοιπόν έχει ανάγκη από πολίτες που απαιτούν ισότητα και διεκδικούν όχι μόνο ίσα δικαιώματα, αφού αυτά τα εξασφαλίζει ο νόμος αλλά και ίσες ευκαιρίες.
Απαιτείται λοιπόν, σύγχρονος σχεδιασμός με το βλέμμα στις γυναίκες, στους ηλικιωμένους αλλά και στους νέους που νιώθουν αποκλεισμένοι, στα άτομα με αναπηρία, στους ΛΟΑΤΚΙ και στους ψυχικά μη-υγιείς συμπολίτες μας. Χρέος μας την επόμενη μέρα είναι να ενισχύσουμε τις κοινωνικές μας δομές, να τις εκσυγχρονίσουμε και να διεκδικήσουμε την στελέχωσή τους με το κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό, με στόχο την υποστήριξη των εν λόγω ομάδων. Χρέος μας επίσης είναι να υποστηρίξουμε την κοινωνική επανένταξη και την επαγγελματική αποκατάσταση με άμεσες και στοχευμένες παρεμβάσεις και κοινωνικές δομές.
Κλείνοντας, ο Δήμος μας και η πόλη μας δεν χρειάζεται να ψάχνεται άλλο. Το μόνο που χρειάζεται είναι μια υγιής πόλη, στην οποία ζουν υγιείς πολίτες. Υγιείς πολίτες δεν είναι άλλοι από αυτούς, οι οποίοι μπορούν να ισορροπήσουν τις καθημερινές δυσκολίες τους με την ψυχική και τη σωματική τους υγεία. Δεν είναι άλλοι από αυτούς που νιώθουν τη γειτονιά τους, τα πάρκα τους, τα πεζοδρόμια με την σκιά τους και τελικά τη λίμνη τους δικιά τους.