Όταν το Μουσείο Παπαγιάννη κέρδισε την Πινακοθήκη Αβέρωφ

Τελικά, νικητής στο νήμα κρίθηκε το Μουσείο του ηπειρώτη γλύπτη, καθώς «Τα φαντάσματα του Θόδωρου Παπαγιάννη» της Έλσας Μυρογιάννη (εκδόσεις Καλειδοσκόπιο 2016), ήταν το βιβλίο, που που απέσπασε το Κρατικό Βραβείο Βιβλίου Γνώσεων για παιδιά.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, το βιβλίο «Τα φαντάσματα του Θόδωρου Παπαγιάννη», γραμμένο σε ύφος προσιτό στα παιδιά και εικονογραφημένο με φωτογραφίες από το αρχείο Θόδωρου Παπαγιάννη, εστιάζει στα εντυπωσιακά γλυπτά που δημιούργησε ο γλύπτης και καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Θόδωρος Παπαγιάννης, με υλικά που συνέλεξε μετά τα βίαια επεισόδια και την καταστροφική φωτιά στο Πολυτεχνείο το 1991. «Η Έλσα Μυρογιάννη επιλέγει το λογοτεχνικό είδος της βιογραφίας διαγράφοντας έναν πλήρη κύκλο από τα παιδικά χρόνια του ηπειρώτη καλλιτέχνη, ο οποίος ξεκίνησε από το χωριό του το Ελληνικό Ιωαννίνων, φοίτησε σε σχολεία, που όλα, από το δημοτικό σχολείο του χωριού του μέχρι το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, αποτελούν προσφορά ηπειρωτών ευεργετών, και αφού έμαθε, ταξίδευσε, είδε, δημιούργησε, δίδαξε, ξαναγύρισε στον γενέθλιο τόπο του και θεμελίωσε το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης ‘Θ. Παπαγιάννης’. Παρόλο που το κέντρο ενδιαφέροντος της καλαίσθητης έκδοσης είναι αναμφισβήτητα οι υπερμεγέθεις τοτεμικές φιγούρες των Φαντασμάτων, που σαν υπερκόσμια ξόανα και αποτρεπτικά σκιάχτρα έρχονται από το παρελθόν για να μας οδηγήσουν στο μέλλον, η βιογραφία του καλλιτέχνη δίνει τη δυνατότητα στον αναγνώστη όχι μόνο να παρακολουθήσει την πορεία του γλύπτη μέχρι την κορυφαία στιγμή της δημιουργίας του, αλλά παράλληλα τον ενθαρρύνει να συνδέσει τα Φαντάσματα τόσο με το ελληνικό τοπίο, αγροτικό και αστικό, όσο κυρίως με μια πλούσια καλλιτεχνική παράδοση αιώνων. Και επιπλέον, αποκαλύπτοντας το ιστορικό συγκείμενο μέσα στο οποίο γεννήθηκαν, καλεί σε έναν γόνιμο προβληματισμό για θέματα σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, όπως τις αρχές του διαφωτισμού, ζητήματα παιδείας και εκπαίδευσης, αλλά και πολιτικής -Ποια είναι τα όρια της δημοκρατίας;- και τέχνης, όπως η εκφραστική και συμβολική δύναμη των υλικών, το έργο τέχνης στο δημόσιο χώρο, ή ο ρόλος της τέχνης στην άρθρωση πολιτικού λόγου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το κεφάλαιο, που αναφέρεται στην επανοηματοδότηση των πολύσημων Φαντασμάτων, όταν τοποθετηθούν σε διαφορετικά χωροχρονικά περιβάλλοντα, π.χ. στο μουσείο Μπενάκη εν μέσω οικονομικής κρίσης ή στο Βυζαντινό και Χριστιανικό μουσείο, όπου, συνδυασμένα με συνθέσεις με θέμα το ψωμί, αποκτούν πρόσθετες θρησκευτικές και αρχετυπικές συνυποδηλώσεις», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Για την ίδια κατηγορία, η επιτροπή συζήτησε ακόμη το βιβλίο «Με τους ζωγράφους της Πινακοθήκης Αβέρωφ» της Μαρίζα Ντεκάστρο (εκδόσεις Ίδρυμα Ευαγγέλου Αβέρωφ-Τοσίτσα 2016), το οποίο αναφέρει πως αποτελεί έναν εξαιρετικό εικονογραφημένο οδηγό για νέους, και όχι μόνο. Μάλιστα, σημειώνει πως το συγκεκριμένο βιβλίο δεν περιορίζεται αποκλειστικά στους επισκέπτες της Πινακοθήκης, αλλά αφορά κάθε φιλότεχνο, αφού η συγγραφέας, με τη βοήθεια 22 πινάκων της μόνιμης συλλογής, καταφέρνει, με τρόπο απλό και ενδιαφέροντα, να ενημερώσει τον αναγνώστη για την εξέλιξη της ζωγραφικής στην Ελλάδα, αλλά και τα κυριότερα κινήματα και τάσεις της ζωγραφικής, που παρατηρήθηκαν διεθνώς τον 19ο και 20ο αιώνα.
Το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου απονεμήθηκε κατά πλειοψηφία στον Κώστα Χαραλά για το «Μαύρο πρόβατο στο Τέξας», το Κρατικό Βραβείο Εικονογραφημένου Παιδικού Βιβλίου στον εικονογράφο Αχιλλέα Ραζή και στη συγγραφέα Αργυρώ Πιπίνη για το έργο τους με τίτλο «Μελάκ, μόνος» και το Κρατικό Βραβείο Εφηβικού – Νεανικού βιβλίου στην Αλεξάνδρα Μητσιάλη για το έργο της «Ξυπόλυτοι ήρωες».