Σε μια παράσταση αρχαίας τραγωδίας δεν μπορεί κανείς να πει «δεν πάω, την έχω δει», ακόμη κι αν είχε την τύχη να δει κάποια με πρωταγωνιστές σπουδαίους ηθοποιούς. Οι σωζόμενες αρχαίες τραγωδίες, και μάλιστα εκείνες που προσφέρονται για ερμηνεία, μετρούνται στα δάχτυλα των δύο χεριών. Όσοι αγαπούν να βλέπουν έργα των τριών μεγάλων τραγωδών, ξέρουν ότι θα τα δουν πολλές φορές, αλλά δεν θα είναι σχεδόν ποτέ τα ίδια. Οι προσεγγίσεις των δημιουργών, οι παλιότερες και καινούριες μεταφράσεις, οι ερμηνείες μπορούν να διαφοροποιήσουν σε μεγάλο βαθμό αυτό που βλέπουμε –ενίοτε, δυστυχώς, το κάνουν και αγνώριστο.
Παρόλο, λοιπόν, που έχουμε κι εμείς δει πολλές φορές τον Οιδίποδα Τύραννο, τον Αγαμέμνονα, την Ηλέκτρα, κάθε φορά που πλησιάζει καλοκαίρι –και πολύ περισσότερο τώρα που άνοιξε ξανά το αρχαίο θέατρο Δωδώνης- περιμένουμε με μεγάλη ανυπομονησία τις νέες παραστάσεις – προτάσεις, χωρίς να μας δελεάζουν απαραίτητα ηχηρά ονόματα στους συντελεστές τους ή οι μεγάλες παραγωγές από γνωστά και καταξιωμένα θεατρικά σχήματα και οργανισμούς. Κάθε άλλο.
Έτσι, χωρίς προκατάληψη ή προσδοκία μεγάλη, φτάσαμε στη φιλόξενη, δροσερή αγκαλιά του αρχαίου θεάτρου Δωδώνης το Σάββατο το βράδυ. Μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχαμε ευτυχήσει να δούμε μια καλή Αντιγόνη, παρόλο που το κείμενο της συγκεκριμένης τραγωδίας του Σοφοκλή είναι ένα από τα πιο συγκλονιστικά και η αναμέτρηση μεταξύ των ηρώων η πλέον αρχετυπική σύγκρουση ανάμεσα σε δύο εντελώς διαφορετικούς κόσμους και φαινομενικά εκ διαμέτρου αντίθετα αξιακά συστήματα.
Και πάλι όμως, ατυχήσαμε. Στην Αντιγόνη της «Ομάδας σημείο μηδέν» ήταν όλοι ανεξαιρέτως οι ήρωες από την αρχή μέχρι το τέλος πολύ θυμωμένοι. Καμία διακύμανση, καμία παύση, καμιά βαθιά ανάσα για ανατροφοδότηση μέχρι το επόμενο ξέσπασμα. Το συναίσθημα που επιλέχθηκε να υπερτονιστεί –σε βάρος τόσων άλλων υπογείων, αλλά και φανερών- ήταν το προφανές. Αποδόθηκε δε με ακόμη προφανέστερο και εύκολο τρόπο. Με τη δυνατή φωνή. Δεν την απορρίπτουμε, αλλά δεν την αντιλαμβανόμαστε ως το μοναδικό δραματουργικό εργαλείο, πολλώ δε μάλλον όταν οι ηθοποιοί δεν μπορούν να την επιστρατεύσουν χωρίς να τη χάσουν. Κι ακριβώς επειδή όλα θυσιάστηκαν και παραμερίστηκαν –ακόμη και η πολύ καλή μετάφραση- για να αναδειχθεί το αρχέτυπο, τίποτε δεν έπεισε. Ούτε οι κοφτές κινήσεις και χειρονομίες, ούτε ο επιτηδευμένα πομπώδης, αλλά πανομοιότυπος και ασάλευτος λόγος του Κρέοντα και της κορυφαίας του χορού (που ερμήνευσε και τον Τειρεσία αργότερα). Ούτε καν οι ερμηνείες των δύο αδερφών, της Αντιγόνης και της Ισμήνης, που φάνηκαν να έχουν δυνατότητες και εύρος ερμηνείας, αλλά τα καθυπόταξαν στη μονόπατη σκηνοθετική οδηγία.
Τι μας άρεσε; Σκληρό, αλλά θα το πούμε. Ο έναστρος ουρανός, η βραδινή δροσιά στα όρια της ψύχρας, ένα αστέρι που έπεσε εντυπωσιακά αφήνοντας πίσω του για ώρα τη λάμψη του. Και φυσικά αυτό καθαυτό το κείμενο της σπουδαίας αρχαίας τραγωδίας, που τουλάχιστον αποδόθηκε πιστά, καθαρά. Βοήθησε άλλωστε και η πολύ καλή μετάφραση του Δημήτρη Δημητριάδη. Ως εκεί. Στα υπόλοιπα ζητούμενα μάλλον ατυχήσαμε.
