Ο Βασίλης Κώστας, με την ευκαιρία των συναυλιών που έδωσε και θα δώσει στα Γιάννενα, βρίσκεται στη γενέθλια γη αυτόν τον καιρό και αδράξαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε μαζί του για τη μουσική και επαγγελματική του πορεία, τις σπουδές του, τα ακούσματά του, αλλά και τους στόχους, τα μελλοντικά του βήματα και σχέδια στον μαγικό κόσμο της μουσικής…
Διαδρομή «γεμάτη» πολυποίκιλα μουσικά ερεθίσματα
«Γεννήθηκα και μεγάλωσα στα Γιάννενα. Ο μπαμπάς μου κατάγεται από τη Βήσσανη Πωγωνίου και η μαμά μου από την Κληματιά. Το οικογενειακό μου περιβάλλον έδινε μεγάλη σημασία στη μουσική. Ο πατέρας μου έβαζε δίσκους με τον Πέτρο Λούκα Χαλκιά. Αυτή ήταν η μουσική μου “πηγή”, η μουσική μου κληρονομιά και όχι μόνο. Θυμάμαι πως άκουγα Pink Floyd, Dire Straits, Yes, Salif Keita, Miles Davis, John Coltrane. Είχα ακούσματα από πολλά είδη μουσικής, τη jazz, τη rock, τα blues. Όταν αποφασίζεις να γίνεις μουσικός, σε βρίσκει η μουσική και περιμένει να την ανακαλύψεις, μέσω των ακουσμάτων και των ερεθισμάτων που έχεις. Μέχρι τα 18 μου χρόνια είχα δυο δασκάλους εδώ στα Γιάννενα, τον Τάσο Τζαβάρα και τον Ανδρέα Φάκο, δάσκαλό μου στην κιθάρα, όργανο από το οποίο ξεκίνησα. Από αυτόν έμαθα ένα σημαντικό μάθημα, να μην κρίνω τους συναδέλφους μου».
Τότε ήταν που βρήκε τον δρόμο του. Παράλληλα με τις σπουδές του στη Φιλοσοφική, αποφάσισε να σπουδάσει μουσική, πήγε στη Θεσσαλονίκη, στο Ωδείο του Φίλιππου Νάκα. Είχε δασκάλους δύο μουσικούς απόφοιτους του Berkley. Τον καθοδήγησαν, τον κατηύθυναν στη μουσική και του έβαλαν την ιδέα να συνεχίσει τις μουσικές του σπουδές στην Αμερική. Ξεκίνησε από την κιθάρα, οι δάσκαλοί του στο ωδείο του άνοιξαν τους μουσικούς του ορίζοντες προς την jazz μουσική και τον αυτοσχεδιασμό, κατά κύριο λόγο. Πέρασε από ακρόαση για το Berkley στην Αθήνα, τα κατάφερε και την εξασφάλισε, μαζί με την υποτροφία από το Ωδείο «Φίλιππος Νάκας». Και ήταν σημαντικό αυτό γιατί τα ετήσια δίδακτρα ήταν περί τις 35.000 ευρώ. Εκεί άρχισε το ταξίδι μου στον χώρο της μουσικής, του παιξίματος και της σύνθεσης. «Ήμουν μόνος μου στη Βοστώνη, ήταν δύσκολα στην αρχή, έμενα σε ένα υπόγειο, αλλά ήμουν στοχοπροσηλωμένος, επικεντρωμένος στον στόχο μου. Εκεί ωστόσο η αξία, το ταλέντο αναγνωρίζονται και προωθούνται, στηρίζονται». Εκεί, ωστόσο, ανακαλύπτει την κλίση του στο όργανο που τον «επέλεξε», στο λαούτο. Ξεκίνησε να παίζει λαούτο, μετά τον πρώτο χρόνο των σπουδών στη Βοστώνη. «Έπαιξα τον “Σκάρο” του Πετρολούκα Χαλκιά και είδα πως μπορώ να μεταφέρω τις κλίμακες, τις μουσικές συγχορδίες στα τάστα του λαούτου. Είχα την έμπνευση να το κάνω και μου βγήκε εν τέλει!».
«Το λαούτο με “επέλεξε”, με “συνάντησε”»
Πήγε στην Ισπανία, σε ένα φεστιβάλ της flamenco μουσικής και έπαιξε με το λαούτο τον «Σκάρο». «Ο κορυφαίος μουσικός και σόλο κιθαρίστας της εν λόγω μουσικής, ο Χοσέ Μερσέλ που με άκουσε, μου είπε πως το λαούτο είναι το μέλλον μου. Επέστρεψα στην Αμερική και ασχολήθηκα αφενός με την jazz και αφετέρου με την παραδοσιακή, ηπειρώτικη μουσική. Χρωστάω πολλά και στους καθηγητές μου, είναι ανοιχτόμυαλοι και μου άνοιξαν νέους μουσικούς δρόμους».
Κατόπιν συνάντησε για πρώτη φορά τον Χαλκιά, έπαιξαν μαζί τον «Σκάρο», ο Βασίλης στο λαούτο και ο Πετρολούκας στο κλαρίνο, και τον παρακίνησε να συνεχίσει στον δρόμο που διάλεξα. «Αυτό που κάνεις είναι ιδιαίτερο και έχει αξία. Αυτή η σχέση ξεκίνησε από τη μαθητεία, πέρασε στη συνεργασία και κατόπιν έχει μετεξελιχθεί σε οικογενειακή σχέση».
Στον Χαλκιά χρωστάει πάρα πολλά ο Βασίλης Κώστας, όπως ομολογεί και παραδέχεται. Του έλεγε να μη διακόπτει τη ροή της μουσικής, της μελωδικής του γραμμής, να ακούει άλλους καλλιτέχνες που αυτοσχεδιάζουν είτε πρόκειται για τη jazz, τον Davis και τον Coltrane, είτε για το «πωγωνίσιο» και τους δεξιοτέχνες του κλαρίνου και του λαούτου. Η μουσική αυτό που περιμένει από έναν μουσικό είναι η αφοσίωση, η έμπνευση, η σκληρή και συστηματική δουλειά, η εξάσκηση. «Πρέπει να πάρεις κάποια ρίσκα ως μουσικός. Να πειραματίζεσαι, να δοκιμάζεις, να προσπαθείς μέσω του μουσικού του κώδικα να τα αναδημιουργήσεις».
Κατόπιν φοίτησε στο Berkley Global Jazz Institute, όπου γνώρισε, μεταξύ άλλων, και τον Danilo Perez. «Είναι ο δεύτερος μουσικός μου μέντορας. Με έμαθε να είμαι ανοιχτός στον πειραματισμό, μου έδωσε απόλυτη ελευθερία να αυτοσχεδιάσω, ήρθε κοντά στη δικά μας μουσική, όπως κι εγώ προσέγγισα τη δική του μουσική κληρονομιά».
Ο πρώτος προσωπικός δίσκος κυκλοφορεί τον Νοέμβριο, αφιερωμένος στη μητέρα του.
Το τι σημαίνει μελωδία για καθέναν είναι πολύ διαφορετική υπόθεση. Σιγά-σιγά, προσεγγίζει και ασχολείται με τη μουσική σύνθεση. Πήρε βασικά μουσικά μοτίβα, μουσικές φράσεις και σε αυτά ενέταξε το προσωπικό του στίγμα, τη «σφραγίδα» του με τον αυτοσχεδιασμό του. «Φέτος θα ηχογραφήσω τον πρώτο μου προσωπικό δίσκο στη Βοστώνη, μέσα στον ερχόμενο Νοέμβριο, μαζί με τον Σωκράτη Σινόπουλο, τον Γιώργο Λέρμη στα κρουστά και τον Ιαν Άσμπυ στο κοντραμπάσο, δίσκος με την ονομασία “Λένα” και είναι αφιερωμένος στη μνήμη της μητέρας μου. Περιέχει κάποιες από τις συνθέσεις που έπαιξα στη συναυλία της Ελεούσας και κάποιες ακόμη. Έχασα τη μητέρα μου λίγες ημέρες προτού να φύγω για την Αμερική και μου έδωσε την ευχή της, πράγμα που θεωρώ τη μεγαλύτερη ευλογία στη ζωή μου», λέει και συγκινείται αναφερόμενος στη μητέρα του.
Μιλώντας για τον Σωκράτη Σινόπουλο, δε φείδεται θετικών χαρακτηρισμών, αφού τον θεωρεί έναν από τους μεγαλύτερους σολίστες διεθνώς, συνεργαζόμενος με κορυφαίους jazz μουσικούς, όπως ο Charles Lloyd. «Τον γνώρισα στην Αμερική, όταν έπαιζε με τον Perez. Έμεινα εκστατικός με το παίξιμό του, με την τεχνική, τα σόλο του, τον τρόπο που έπαιζε την πολίτικη λύρα. Γνωριστήκαμε και από τότε συνεργαζόμαστε, φέτος ακόμη περισσότερο».
Ο Βασίλης Κώστας αναφέρεται και στις απαρχές των μουσικών του εμφανίσεων, στο «πατάρι», όταν έπαιζε με ορχήστρες σε πανηγύρια, εκδηλώσεις, γάμους. Το θεωρεί «σχολείο» και ένα απαραίτητο στάδιο, καθώς εκεί μαθαίνει ένας μουσικός να συνεργάζεται, να εξελίσσεται και να προχωρά στην τέχνη του. «Και στην Αμερική όταν πρωτοπήγα, έπαιζα σε διάφορες περιστάσεις, σε εκδηλώσεις ομογενών, για τα προς το ζην. Έμαθα πολλά πράγματα καθώς και στο “πατάρι” συνεργάζεσαι με εξαιρετικούς μουσικούς».
Με τον Danilo Perez ηχογράφησε τον δίσκο το 2019, αν και κυκλοφόρησε το 2022 ελέω covid και καραντίνας. Στο μουσικό κομμάτι «Monopatia», στην εισαγωγή του δίσκου, μπορεί ο ακροατής να ακούσει τι εστί αυτοσχεδιασμός. «Μου είπε να ξεκινήσω και να παίζω, αυτοσχεδιάζοντας για να καταλήξουμε στο βασικό μουσικό θέμα. Αυτό είναι για μένα σήμερα η μουσική. Έμπνευση και αυτοσχεδιασμός, με μέτρο και αρμονία».
Άλλη μεγάλη του μουσική αγάπη είναι η πεντατονία και η πωγωνίσια μουσική. Εκεί ανακαλύπτεις τις μουσικές συγγένειες με άλλα μουσικά είδη, όπως η jazz. «Εκεί ανακαλύπτεις τις μουσικές συγγένειες στο παίξιμο του Ναπολέοντα Δάμου με τον Coltrane. Της μουσικής που είναι βασισμένη σε μουσικά βιώματα, σε ιδέες που εξελίσσονται με τις προσωπικές προσθήκες του εκάστοτε μουσικού. Επικεντρωμένος στο λαούτο, φιλοδοξώ να εξελίξω τους παραδοσιακούς ήχους κι αυτά τα ακούσματα στο εν λόγω όργανο».
Αναφερόμενος στη μουσική σύνθεση, μας λέει πως καταθέτει το προσωπικό του στίγμα. «Δεν κάνω μείξεις, όπως συνηθίζεται να λέγεται σε τέτοιες περιπτώσεις, πρόσμειξης διαφορετικών ειδών με αυτοσχεδιαστικές “γέφυρες”. Ανασυνθέτουμε, πρέπει να έχεις ακούσει πολλή μουσική, να “γεμίσεις” τα αυτιά σου με μουσική, για να μπορέσεις να αυτοσχεδιάσεις σε πολλά και διαφορετικά μουσικά περιβάλλοντα».
«Η Ηχώ της Ηπείρου»
Ως προς τα μελλοντικά του σχέδια, σε αυτά συμπεριλαμβάνεται η κυκλοφορία του πρώτου του προσωπικού δίσκου, αλλά και εκπαιδευτικά μουσικά προγράμματα· διευθύνει το πρόγραμμα New England Greek Orchestra, στη Βοστώνη, με αμερικανούς και ελληνοαμερικανούς μαθητές που παίζουν παραδοσιακή μουσική. Επίσης το Επίλεκτο Ηπειρωτικό Ensemble, με μαθητές που παίρνουν υποτροφίες και κάποιους από αυτούς θα έχουμε την ευκαιρία να τους ακούσουμε και στη συναυλία που θα δώσουν μαζί με τον Πετρολούκα Χαλκιά στις 13 Αυγούστου στη Μονή Βελάς, με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Η Ηχώ της Ηπείρου». Πρόκειται για πρόγραμμα της Μητρόπολης Ιωαννίνων, στο οποίο φοιτούν μαθητές από διάφορες περιοχές της Ελλάδας και έρχονται κάθε εβδομάδα στα Γιάννενα για να μελετήσουν και να δημιουργήσουν μουσική».
Στα επόμενα πέντε χρόνια, τέλος, θα ήθελε να περάσει περισσότερο χρόνο στη Βοστώνη και να συνεργαστεί τακτικότερα με μεγάλους μουσικούς της jazz μουσικής, κορυφαίους σολίστες και δεξιοτέχνες. Όσο για το μότο, που πάντα τον συνοδεύει, είναι μία σπουδαία φράση του κορυφαίου μουσικού της jazz, του Herbie Hancock, δεξιοτέχνη πιανίστα και κιμπορντίστα: «Θέλεις να εξελίξεις τη μουσική σου, δούλεψε τον χαρακτήρα σου»! Στην πράξη είναι πολύ δύσκολο να την εφαρμόσεις ως αρχή, αλλά σε οδηγεί στην κορυφή, αν τα καταφέρεις στα σίγουρα, είναι κώδικας αξιών και φιλοσοφία ζωής, συμπυκνωμένη σε μία φράση. Σεβασμός, κατανόηση, συνεργασία. Οι θεμέλιοι λίθοι τόσο της μουσικής όσο και της ίδιας της ζωής…
