Πόσες έννοιες μπορεί να κρύβει μια φωτογραφία, σε πόσες σκέψεις καταφέρνει ο καλλιτέχνης φωτογράφος να σε βάλει, ή πόσες δικές σου εικόνες είναι όλες εκεί μαζί συγκεντρωμένες στη δική του έμπνευση; Πώς εισπράττεις και μεταβολίζεις ως δέκτης το θέαμα ενός βιρτουόζου του κλαρίνου που παίζει με πάθος μοιρολόγι και δίπλα του η γυναίκα η πενθούσα να αναλύεται σε λυγμούς, φέρνοντας τα δυο της χέρια στο πρόσωπό της; Αφορμή γι’ αυτές τις σκέψεις μας έδωσε η έκθεση φωτογραφίας ενός δικού μας ανθρώπου, καλλιτέχνη-φωτογράφου του Μενέλαου Συκοβέλη, που εκθέτει τις φωτογραφίες του στην είσοδο του Συνεδριακού Κέντρου Κάρολος Παπούλιας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Απόγευμα Πέμπτης και οι «Πλειάδες, η Ιερή φροντίδα», όπως είναι ο τίτλος της συγκεκριμένης έκθεσης, εντυπωσίασαν ξένους και ντόπιους που βρέθηκαν στα εγκαίνιά της, με αφορμή τις εργασίες του διεθνούς συνεδρίου Φιλοσοφίας της Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Λίγα λόγια από τον δημιουργό σαν πρόλογος και σαν επιμύθιο αυτής της ξεχωριστής έκθεσης, φέρνει τον επισκέπτη στην προσωπική του προοπτική και φιλοσοφία. Γιατί ο Μενέλαος Συκοβέλης έχει τη δική του φιλοσοφία πάνω στη ζωή, στα πράγματα, στις καταστάσεις και εν τέλει σ’ αυτό που εκτελεί με πάθος. Στη φωτογραφία, σαν απεικόνιση της ζωής. Οι περισσότεροι από τους επισκέπτες στάθηκαν σε κείνη την εικόνα σε μια αίθουσα νοσοκομείου με τα δυο χέρια το ένα πάνω στο άλλο -το κάτω γεμάτο ρόζους και το άλλο φρέσκο, νεανικό. Ο παππούς και η εγγονή. Η ζωή που φεύγει κι εκείνη που έρχεται, η αέναη σχέση ζωής και θανάτου. Μόνο εκείνος μπορεί να πιάσει το νόημα μιας παρόμοιας εικόνας και την απολαμβάνει με την καρδιά του κατά τον ίδιο τρόπο, που χαίρεται το κούρδισμα μιας ξεκούρδιστης κιθάρας, που σε λίγο θα σκορπίσει ήχους στην παρέα του, ή ακόμη όταν αλλάζει τη θέση ενός πίνακα σε φιλικό του σπίτι. Για εκείνον η μετακίνηση στη σωστή θέση, είναι ζήτημα αισθητικής και φιλοσοφίας. Όπως είναι και η φωτογραφία του.
Μουσείο Ιατρικής
Την ίδια ημέρα των εγκαινίων της έκθεσης, οι παρευρισκόμενοι περιηγήθηκαν τις αίθουσες του σπουδαίου Μουσείου Ιστορίας της Ιατρικής, που αποτελεί κόσμημα για την πόλη και το πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, που δεν είναι ωστόσο προσβάσιμο στο ευρύ κοινό. Όμως γίνονται σκέψεις, ώστε να μπορούν οι πολίτες, όπως και τα σχολεία, να επισκέπτονται μια φορά την εβδομάδα το μουσείο. Δυο γραμμές και ένα σχόλιο δεν μπορούν να αποδώσουν πλήρως μια ολόκληρη ιστορία ενός μουσείου Ιατρικής, το οποίο εμπνεύσθηκε και υλοποίησε ο ευπατρίδης, ο ευγενής καθηγητής Χειρουργικής και Ιστορίας της Ιατρικής Στέφανος Γερουλάνος το 1995. Ας δοθεί το έναυσμα με αυτά τα λίγα λόγια, ώστε να το μάθει ο κόσμος και να ξεκινήσει η διαδικασία των κανονικών επισκέψεων. Επειδή θα πρέπει να υπάρχει σε συνεχή βάση ένας φύλακας γι’ αυτό το πολύτιμο υλικό, κι αυτό θα έχει μια οικονομική επιβάρυνση, μια σκέψη είναι να αρχίσει η φύλαξη με την επίβλεψη φοιτητών της Ιατρικής, όπως είχε την ιδέα ένας επισκέπτης κατά τη διάρκεια της ξενάγησης.
Πράγματι, όλη η ιστορία της Ιατρικής περνά μέσα από εκθέματα, από τα πρώτα εργαλεία, τα μηχανήματα, 20.000 αντικείμενα σε δώδεκα χώρους. Από την αρχαία Ελλάδα, ξεκινώντας με προτομές και αγάλματα, ως τα φαρμακευτικά βότανα και φάρμακα από τη Λάιστα Ζαγορίου, νομίσματα και γραμματόσημα σε συλλογές εκτίθενται, ακόμη και ιατρικές γελοιογραφίες με τη μορφή του καραγκιόζη να φιγουράρει μεταξύ όλων αυτών. Και το παρεκκλήσι πάνω από όλα με τις μορφές του Χριστού ως αρχιάτρου, της Παναγίας ως αρχιάτρισσας και των αγίων. Με τα θαύματα από παλιά ως σήμερα. Στρατιωτικό υλικό, χειρουργεία, αδελφές νοσοκόμοι του πολέμου κι απέναντι θερμοκοιτίδες. Υπάρχουν και οι δωρεές των γιαννιωτών γιατρών. Ολόκληρα τα ιατρεία, όπως του οδοντίατρου Δ. Φούντη που καλύπτουν τρεις γενιές οδοντιάτρων -του παππού του, του πατέρα του και του ίδιου- του Τάκη Παρλαπά επίσης το οφθαλμιατρείο, του Βασίλη Μακρυδήμα η Μαιευτική Κλινική με τα πρώτα μηχανήματα γυναικολογίας. Στη μνήμη του αδικοχαμένου γιου του Γιάννη. Όλα αυτά για μας προσωπικά και για τον κάθε Γιαννιώτη συνδέονται άμεσα με την ιστορία της πόλης, καθώς αποτελούν σχέση βιωματική για πολλούς από μας. Για τούτο η συγκίνηση ήταν μεγάλη, την ώρα που αντικρίζαμε τα ιατρικά κρεβάτια ή τα μηχανήματα της όρασης, από τα οποία περάσαμε κάποτε. Όπως τα βλέπουμε, μας δημιουργείται η εντύπωση ότι είναι πολύ μικρά σε μέγεθος, που σημαίνει ότι σήμερα άλλαξε ακόμη και η διάπλαση του σώματος των ανθρώπων. Πώς να χωρέσει ένα σώμα και ενός σημερινού παιδιού ακόμη σε ένα ιατρικό εξεταστικό μηχάνημα της εποχής;
Δυο γυναίκες της Διεύθυνσης Διεθνών και Δημοσίων σχέσεων του Πανεπιστημίου μας, η Ελένη Σκαλιστή στα αγγλικά και η Αναστασία Τσέφου στα ελληνικά, ήταν οι ξεναγοί των επισκεπτών. Η προσωπική -θα λέγαμε για μας- ξεναγός ήταν η Νεκταρία Ζαγοριανάκου-Μακρυδήμα, πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του συνεδρίου και της οφείλουμε χάριτες, που με την ευρυμάθειά της και την αγάπη της για το λειτούργημα της ιατρικής, την οποία υπηρετεί με σθένος, μας μετέδωσε την αξία και το μέγεθος των εκθεμάτων αυτού του μουσείου.
