Στις περισσότερες περιοχές της χώρας οι ομάδες μειώνονται, οι παράγοντες δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις. Μόνο στην ΕΠΣ Ηπείρου που έχει την ευθύνη διεξαγωγής των ερασιτεχνικών πρωταθλημάτων στον νομό Ιωαννίνων, στα τελευταία 20 χρόνια (2004-24) έσβησαν από τον χάρτη 58 ομάδες! Το 2004, ήταν σε αγωνιστική δράση με συμμετοχή σε πρωταθλήματα 81 ομάδες και φέτος μόνον 53. Σε αυτό το διάστημα ιδρύθηκαν ή επανασυστάθηκαν και άλλα σωματεία, αλλά τελικά κατάφεραν να επιπλεύσουν και να διασωθούν τα 53 σωματεία που αγωνίζονται στα τρέχοντα ερασιτεχνικά πρωταθλήματα της ΕΠΣΗΠ της αγωνιστικής περιόδου 2024-25. Συνολικά 58 σωματεία αποσύρθηκαν από την ενεργό δράση, άλλα με μακρά παρουσία στο ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο και άλλα με παρουσία κάποιων χρόνων. Το κενό αυτό καλύφθηκε περίπου κατά το ήμισυ από την ίδρυση νέων σωματείων σε αυτή την 20ετία, αλλά η ΕΠΣΗΠ φέτος σε σχέση με το 2004 έχει σε αγωνιστική δράση 28 λιγότερα σωματεία.
Λογικά, από το 2004 και εντεύθεν, θα έπρεπε να υπάρξει αύξηση σωματείων, αν αναλογιστούμε ότι τη χρονιά αυτή η χώρα μας κατέκτησε στο EURO 2004 στα γήπεδα της Πορτογαλίας και παράλληλα διοργάνωσε και τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας. Οι επιτυχίες αυτές ανέβασαν ψηλότερα τον αθλητισμό όπως και το ποδόσφαιρο. Επίσης, στη δεκαετία του ’00 ήταν καλύτερη και η οικονομική κατάσταση. Τα μεγάλα προβλήματα προέκυψαν από το 2014 και μετά, καθώς με τα μνημόνια και την οικονομική κρίση μειώθηκαν σε μεγάλο βαθμό τα έσοδα των ομάδων και μοιραία κάποιες από αυτές οδηγήθηκαν σε αναστολή δραστηριοτήτων. Στην πρώτη δεκαετία 2004-14 υπήρχαν αυξομειώσεις των ομάδων. H συμμετοχή στα τοπικά πρωταθλήματα από κάθε περιοχή του νομού, ήταν ικανοποιητική. Στη δεύτερη δεκαετία 2014-24 η μείωση είναι δραματική, λόγω κυρίως της οικονομικής κρίσης, της πανδημίας και τελευταία και των προϋποθέσεων που πρέπει να έχει μια ομάδα για να εγγραφεί στο αθλητικό μητρώο ώστε να αποκτήσει την αθλητική αναγνώριση για να μπορεί να λαμβάνει μέρος σε διοργανώσεις, να χρησιμοποιεί δημόσιες και δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις. Το 2015 ήταν 82 εν ενεργεία ερασιτεχνικές ομάδες, το 2016 77 ομάδες, το 2017 76 ομάδες, το 2018 επίσης 76 ομάδες, το 2019 71 ομάδες, το 2020 66 ομάδες, το 2021 62 ομάδες, το 2022 56 ομάδες, το 2023 48 ομάδες, το 2024 50 ομάδες και την τρέχουσα σεζόν 2024-25 υπάρχουν 53 ομάδες. Η μικρή αύξηση που έγινε την τελευταία τριετία οφείλεται στην επανασύσταση παλιών σωματείων και την δημιουργία νέων από ακαδημίες της περιοχής.
Επιλέξαμε για την έρευνά μας τα στοιχεία της τελευταίας 20ετίας. Αν πάμε σε παλαιότερες δεκαετίες θα βρούμε πολύ περισσότερα σωματεία να είναι σε αθλητική δράση, καθώς υπήρχαν και οι αλάνες που έβγαζαν ποδοσφαιριστές, ενώ και οι απαιτήσεις συντήρησης μιας ομάδας ήταν λιγότερες από τις σημερινές. Η σημαντική μείωση των ομάδων δεν συμβαίνει μόνο στα Γιάννινα αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας. Λίγο πολύ τα προβλήματα είναι συναφή από περιοχή σε περιοχή και έχουν να κάνουν περισσότερο με το οικονομικό κομμάτι. Όπως θα αναλύσουμε και παρακάτω, τα σωματεία συντηρούνται σήμερα με μεγάλες δυσκολίες και ορισμένα προσπαθούν να δημιουργήσουν ακαδημίες ώστε να έχουν κάποια έσοδα από τις εισφορές των γονέων. Αν δεν υπάρξει ένας εθνικός σχεδιασμός για το ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο από την Πολιτεία, την ΕΠΟ και τις επαγγελματικές λίγκες οι άνθρωποι που στηρίζουν τις ερασιτεχνικές ομάδες εκφράζουν τους φόβους ότι σύντομα δεν θα υπάρχουν ομάδες να γίνουν πρωταθλήματα. Και αν στερέψει η δεξαμενή του ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου που βγάζει ταλέντα, θα έχουν πρόβλημα οι εθνικές ομάδες ενώ θα κλονιστεί συθέμελα και το επαγγελματικό ποδόσφαιρο. Οι μεγάλες ομάδες Ολυμπιακός, ΑΕΚ, ΠΑΟΚ, Παναθηναϊκός μπορεί να έχουν τις οικονομικές δυνατότητες για να φέρνουν παίκτες από το εξωτερικό, αλλά δεν θα έχουν τη δυνατότητα για να ενισχύσουν τις ομάδες Νέων ώστε να βρουν στο μέλλον έναν νέο Φορτούνη, Μουζακίτη, Κωνσταντέλια, Τζόλη, Τζίμα, Κωστούλα και άλλους φερέλπιδες νεαρούς ποδοσφαιριστές που βγήκαν από ακαδημίες μικρών ερασιτεχνικών ομάδων.
Τα στοιχεία για τον νομό Ιωαννίνων είναι συγκλονιστικά όσον αφορά τη δραματική μείωση των ομάδων. Αυτές που άντεξαν στον χρόνο, υπήρχαν το 2004, συνεχίζουν την πορεία τους και σήμερα, είναι: Θύελλα Κατσικά, ΑΟ Ανατολής, Θύελλα Ελεούσας, Πίνδος Κόνιτσας, Σταυραετός Συρράκου, ΑΟ Βελισσαρίου, Αγροτικός Καστρίτσας, ΠΑΣ Μετσόβου, ΠΑΟ Κουτσελιού, Αμπελόκηποι, Κένταυρος Μουσιωτίτσας, Προοδευτική Περάματος, ΠΑΟ Ασβεστοχωρίου, Τιτάν Λογγάδων, Αναγέννηση Κεφαλοβρύσου, ΑΟ Σταυρακίου, ΑΕ Ζίτσας, ΠΑΣ Κάστρου, ΑΕ Καρυών, Αστήρ Αμφιθέας, Πωγωνάτος Δελβινακίου, Αλμυρός Βουνοπλαγιάς, ΑΕ Δαφνούλας, ΑΕ Ραφταναίων, ΑΕ Πλατανιάς, ΠΑΟ Ηλιόκαλης, Παντελεήμων Δροσοχωρίου, ΑΕ Χουλιαράδων, ΑΕ Πραμάντων, ΑΟ Νεοχωρόπουλου, ΠΑΣ Περιβλέπτου, ΑΟ Ζωοδόχου, ΑΕ Κληματιάς, Αετός Νήσου, Φλόγα Πετσαλίου, Ηπειρωτικός Μαρμάρων, Αετός Περιστερίου, Αετός Αετορράχης, Πασσαρών Ροδοτοπίου. Οι 39 αυτές ομάδες, μαζί και με άλλες 14 ομάδες που είτε ιδρύθηκαν ως νέα σωματεία όπως οι ΑΕ Κρανούλας, ΑΣ Νεοκαισάρειας, ΠΑΣ Αμπελόκηποι, Απείθαρχος, ΑΠΕΙ ΡΩΤΑΝ είτε ήταν από παλιά σε αδράνεια και ενεργοποιήθηκαν αγωνιστικά εκ νέου, όπως Ήφαιστος Αβγού, ΑΕ Γιάννενα, ΠΑΣ Αγίας Μαρίνας, Πανζαγορισιακός, Πύρρος Βοτονοσίου, ΑΟ Κρυφοβού, Αναγέννηση Ελληνικού, ΑΟ Κοσμηράς, αποτελούν τις 53 ομάδες που αγωνίζονται στις τρεις ερασιτεχνικές κατηγορίες (Α’, Β, Γ΄) της Ένωσης Ποδοσφαιρικών Σωματείων Ηπείρου.
Τα 58 σωματεία που έσβησαν από τον χάρτη!
Όμως υπάρχουν και 58 άλλες ομάδες που αγωνίστηκαν σε ερασιτεχνικά πρωταθλήματα της τελευταίας 20ετίας και σήμερα είτε έχουν διαλυθεί είτε είναι σε αγωνιστική αδράνεια μη μπορώντας να λάβουν μέρος σε πρωταθλήματα. Και αυτές οι ομάδες που δεν υπάρχουν σήμερα στον ποδοσφαιρικό χάρτη του νομού είναι: Θρίαμβος Σερβιανών, Δόξα Κρανούλας, Ολυμπιακός Βοτανικού, ΠΑΣ Αβέρωφ, Αετός Χαροκοπίου, ΑΕ Μικρασιατών, Ατρόμητος Ιωαννίνων, ΠΑΟ Κρύας, Ελεούσα ’94, ΑΕ Καμποχωρίων, ΠΑΣ Πεντέλης, ΑΟ Κόντσικας, ΑΕ Ρίζα, Ολυμπιακός Ιωαννίνων, ΑΕ Ξηροβουνίου, Ατρόμητος Κουκλεσίου, ΑΟ Πεδινής, ΑΟ Επισκοπικού, Αχέρων Ρωμανού, Πήγασος, ΑΟ Μουζακαίων, ΑΟ Βαπτιστή, Λάκκα Σουλίου, Καρδαμίτσια, Νικηφόρος Ιωαννίνων, Αετός Πρωτόπαππα, Δόξα Αναργύρων, ΑΕ Καρίτσας, Δρίσκος, ΑΟ Αγίου Δημητρίου, ΑΟ Μαντείου, Θεριακήσι, Μαβίλης Βασιλικής, ΑΟ Γιάννινα, Βαρυάδες, ΑΟ Αμπελιάς, ΠΑΟ Κόνιτσας, ΑΕ Λαψίστας, Εθνικός Ιωαννίνων, Σιστρούνι, Πρωτοπόρος, Μπισδουνάκι, Δαβάκης Ασφάκας, ΠΑΣ Γραμμένου, Παμφρουριακός, Θρίαμβος Καλπακίου, Αγροτικός Αστέρας Άνω Καλαμά, Γεννάδιος, Δωδωναία, ΑΟ Αμέρου Μηλιάς Μετσόβου, ΠΑΟ Ιωαννίνων, Αθλητικός Ποδοσφαιρικός Όμιλος Εφύρας Λύγγου (ΑΠΟΕΛ), ΠΑΣ Μπιζάνι, Καππαδόκες, ΠΑΣ Κράψης, Χαραυγή Ιωαννίνων, Μαχητής Ιωαννίνων, ΠΑΣ Πηγών Λούρου.
Αρκετές από τις παραπάνω ομάδες που έχουν σβήσει από τον ποδοσφαιρικό χάρτη έχουν μεγάλη διαδρομή στο ποδόσφαιρο της περιοχής και όχι μόνο. Η Δόξα Κρανούλας έγραψε τη δική της ξεχωριστή Ιστορία στην επαγγελματική Γ’ Εθνική, διατηρώντας μετά τον ΠΑΣ Γιάννινα τα πρωτεία στο ποδόσφαιρο της περιοχής. Η τότε Γ’ Εθνική εξομοιώνεται κατά ένα βαθμό με τη σημερινή Σούπερ Λιγκ 2. Οι παίκτες ήταν επαγγελματίες, με συμβόλαια, οι ομάδες λειτουργούσαν ως ΤΑΠ ή ΠΑΕ με ασφαλιστικές και φορολογικές υποχρεώσεις. Η Δόξα με πρόεδρο τον Μιχάλη Κασσή και προπονητή τον Ανέστη Ζώη ανέβηκε το 2009 στη Γ’ Εθνική και διατηρήθηκε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 2010. Διαθέτει θαυμάσιες αθλητικές εγκαταστάσεις στο χωριό Κρανούλα που απέχει 16 χιλιόμετρα από τα Γιάννινα. Από εκεί πέρασαν γνωστές ιστορικές ομάδες της Ελλάδας όπως Παναχαϊκή, Λάρισα, Ηρακλής, Τρίκαλα, Καλλονή, Ιωνικός, Βέροια, Τρίκαλα, Μακεδονικός και άλλες. Η Δόξα σήκωσε οικονομικά βάρη πέραν των δυνατοτήτων της και κάποια στιγμή οδηγήθηκε σε αδιέξοδο και δεν μπόρεσε να ανακάμψει. Εδώ και έξι χρόνια είναι σε αγωνιστική αδράνεια, ενδεχομένως και σε διάλυση. Στη θέση αυτής ιδρύθηκε πριν από τρία χρόνια η ΑΕ Κρανούλας για να ξαναφέρει στην επιφάνεια την περιοχή.
Χάθηκαν και ιστορικές ομάδες
Παραδοσιακό σωματείο και ο Θρίαμβος Σερβιανών. Πριν από μερικά χρόνια αγωνίστηκε για έναν χρόνο και στη Γ’ Εθνική. Μετά τον υποβιβασμό, άντεξε ένα με δύο χρόνια και έβαλε λουκέτο. Στο γήπεδό του αγωνίζεται τώρα ο Ήφαιστος Αβγού. Έτσι συμβαίνει με τα περισσότερα σωματεία. Ματώνουν οι παράγοντες οικονομικά για να βάλουν ψηλότερα τον πήχη και να αλλάξουν στόχο, αλλά στη συνέχεια τα ανοίγματα αυτά δεν κλείνουν και οι πληγές είναι για χρόνια ανοιχτές. Γιατί δεν υπάρχουν βοήθειες από πουθενά. Κάποια στιγμή γονατίζουν και οι παράγοντες υπό το βάρος των υποχρεώσεων και εγκαταλείπουν στη μέση την προσπάθεια. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός, όπου το φετινό καλοκαίρι αρκετές ομάδες απέρριψαν την πρόσκληση της ΕΠΟ να αγωνιστούν ως επιλαχούσες στη Γ’ Εθνική. Να κάνουν τι σε αυτό το πρωτάθλημα όπου σχεδόν οι μισές ομάδες υποβιβάζονται; Να ξοδέψουν κατ’ ελάχιστο 100 με 150 χιλιάδες ευρώ και μετά να κάνουν χρόνια να συνέλθουν; Ο Θρίαμβος Σερβιανών έκανε την υπέρβαση της Γ’ Εθνικής, δεν είχε δικό του γήπεδο οπότε αναγκαστικά έπαιζε στην ΕΠΣΗΠ, ξοδεύτηκε και μετά τον υποβιβασμό διαλύθηκε.
Ιστορικό σωματείο ήταν και ο Ολυμπιακός Βοτανικού που κατέκτησε κύπελλο ερασιτεχνών και αγωνίστηκε αρκετά χρόνια στην παλιά Δ’ Εθνική, ισότιμη με τη σημερινή Γ’ Εθνική. Η περιοχή του Λασπότοπου αναβαθμίστηκε με την επέκταση του σχεδίου πόλης, χτίστηκαν σπίτια, σχολεία, άνοιξαν δρόμοι και καταστήματα. Το γήπεδο ήταν στον σχέδιο να γίνει κλειστό γυμναστήριο και για τον λόγο αυτόν είχε εγκαταλειφθεί, με συνέπεια ο Ολυμπιακός να μείνει χωρίς γήπεδο. Τελικά ούτε κλειστό γυμναστήριο έγινε, ούτε το γήπεδο υπάρχει, ενώ μοιραία τα τελευταία χρόνια έσβησε και το άστρο της ομάδας.
Ιδιαίτερα συμπαθητική ομάδα ήταν και ο Ολυμπιακός Ιωαννίνων, με παιδιά από την περιοχή των Εργατικών Κατοικιών προς την περιοχή του αεροδρομίου. Για πολλά χρόνια πρόεδρος ήταν ο Χρήστος Θάνος και ακούραστος εργάτης ο Μιχάλης Μπίλης. Στην ομάδα αυτή είχε δραστηριοποιηθεί και ο αείμνηστος αθλητικογράφος Γιώργος Μπίμπης. Οι περισσότεροι ήταν φίλοι του Ολυμπιακού Πειραιώς, αλλά ποτέ δεν προκάλεσαν, ποτέ δεν μπήκαν σε οπαδικά μονοπάτια. Είχαν μια οικογενειακή ομάδα που έσβησε και αυτή τα τελευταία χρόνια, όπως τόσες άλλες.
Ιστορική ομάδα και ο Ατρόμητος Ιωαννίνων. Στη δεκαετία του ’70 ανέδειξε παίκτες που αγωνίστηκαν και στον ΠΑΣ Γιάννινα, όπως οι Παπαχρήστου, Μπόλος, Οικονόμου, Γιάτσος και άλλοι. Πριν από μια οκταετία ήταν στα χέρια του παλιού άσσου Εδουάρδου Κοντογιωργάκη, προωθώντας παιδιά από την ακαδημία του. Ο «Λόκο» ήταν μόνος του, από πρόεδρος έως προπονητής και φροντιστής, δεν είχε γήπεδο και έτσι μοιραία δεν συνέχισε την πορεία της.
Η Θύελλα Ελεούσας και η Πίνδος Κόνιτσας είχαν και δεύτερες ομάδες για ένα διάστημα, την Ελεούσα ’94 και τον ΠΑΟ Κόνιτσας αντίστοιχα. Όπως είναι στη Σούπερ Λιγκ 2 οι ομάδες Β’ των ΠΑΕ της Σούπερ Λίγκας. Όμως ήταν δύσκολο να συντηρηθούν δύο ομάδες σε μικρές περιοχές και μοιραία οι δεύτερες ομάδες έσβησαν τα φώτα τους.
Από τα πιο παλιά σωματεία στα Γιάννινα ήταν και ο Παμφρουριακός, με έδρα εντός του ιστορικού κάστρου των Ιωαννίνων. Συγχωνεύτηκε με τον Εθνικό Καλούτσιανης για να αναβιώσει ο παλιός Ατρόμητος, αλλά ο Παμφρουριακός επανασυστάθηκε χωρίς όμως να αντέξει στον χρόνο. Έχει πάνω από δέκα χρόνια να λάβει μέρος σε τοπικά πρωταθλήματα.
Παρόμοιες μικρές ιστορίες θα μπορούσαμε να αναφέρουμε και για τις υπόλοιπες ομάδες. Όλες έχουν μια διαδρομή στο γιαννιώτικο ποδόσφαιρο, άλλες μεγάλη και άλλες μικρή, είτε ήταν ομάδες της πόλης ή χωριών του νομού. Η ουσία είναι ότι δεν άντεξαν στον χρόνο, αντιμετώπισαν προβλήματα με συνέπεια να διαγραφούν από τον ποδοσφαιρικό χάρτη του τόπου.
Χρειάζεται εθνικός σχεδιασμός
Ενδεχομένως στο μέλλον, κάποιες απ’ αυτές να βγουν και πάλι στον αφρό, αν βρεθούν παράγοντες που θα μπορέσουν να βάλουν μπροστά τις μηχανές και να καλύψουν τα έξοδα λειτουργίας. Ειδικά οι ιστορικές ομάδες που έχουν βαθιές ρίζες στις τοπικές κοινωνίες είναι δύσκολο να ξεχαστούν. Κάποιες απ’ αυτές μπορεί να τις ξαναδούμε στα γήπεδα, αλλά δεν είναι αυτό το ζητούμενο, δηλαδή το πώς θα βρεθούν κάποιοι άνθρωποι για να ξαναφτιάξουν την ομάδα του χωριού ή της γειτονιάς τους. Το ζητούμενο είναι να γίνει ένας εθνικός σχεδιασμός για την αναβάθμιση του ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου και την ενίσχυσή του από το κράτος και τις επαγγελματικές λίγκες. Να δουν το πρόβλημα στη βάση του. Πώς πρέπει να γίνονται τα ερασιτεχνικά πρωταθλήματα, τι υποδομές υπάρχουν, πόσες ομάδες μπορεί να είναι βιώσιμες και υπό ποιες προϋποθέσεις, πώς μπορούν να βρεθούν πόροι για να ενισχυθούν οι ομάδες, και άλλα τέτοια ζητήματα ουσίας. Ανάπτυξη δεν σημαίνει να υπάρχουν πολλά σωματεία και να υπολειτουργούν τα περισσότερα, αλλά να υπάρχουν σε κάθε περιοχή οργανωμένα σωματεία που θα έχουν και την ανάλογη βοήθεια και στήριξη για να επιβιώσουν. Κάποια στιγμή θα πρέπει να δουν το ελληνικό ποδόσφαιρο ως ενιαίο οργανισμό μέσα από μια αρμονική συνύπαρξη επαγγελματικού και ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου.
Δυστυχώς το ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο έχει επί πολλά χρόνια αφεθεί στην τύχη του. Οι επιχορηγήσεις από τον ΟΠΑΠ και την ΟΥΕΦΑ δίνονται για τις υποδομές των ΠΑΕ και ούτε ψιχίο δεν περισσεύει για το ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο. Αυτό είναι και το παράπονο όλων των ανθρώπων που υπηρετούν αυτόν τον χώρο.
Τα στοιχεία της σημερινής έρευνας είναι αποκαλυπτικά. Αν σε έναν μεγάλο νομό όπως είναι των Ιωαννίνων μειώνονται σε τέτοιον βαθμό οι ομάδες, είναι αντιληπτό τι γίνεται σε άλλους μικρότερους νομούς. Και μην βιαστεί κανείς να ρίξει ευθύνες στην τοπική Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων. Θα λέγαμε ότι η ΕΠΣ Ηπείρου κάνει πολλά περισσότερα απ’ αυτά που της αντιστοιχούν. Ούτε τα σωματεία πρέπει να έχουν παράπονα από την ΕΠΣΗΠ. Και μόνο η συντήρηση του ενωσιακού γηπέδου «Στάθης Τσανακτσής» και η προσπάθεια να γίνει και ένα δεύτερο γήπεδο, λύνει το γηπεδικό πρόβλημα αρκετών ομάδων. Το ξέρουμε καλά ότι οι άνθρωποι της ΕΠΣΗΠ είναι δίπλα στα σωματεία και τους παράγοντες. Ό,τι μπορούν κάνουν. Μάλιστα ο πρόεδρος Κώστας Βρακάς σε παλαιότερη συνέντευξη το 2022 είχε πει στο «ΦΩΣ» για τη μείωση των ομάδων: «Η χώρα μας από το 2012 και μετά είναι σε πολύ δύσκολη οικονομική κατάσταση. Το γεγονός αυτό έχει επιπτώσεις στη ζωή μας, στην κοινωνία, στην αγορά, σε όλες τις δραστηριότητες. Φυσικά και στο ποδόσφαιρο. Γι’ αυτό θα πρέπει η Πολιτεία και όλοι οι θεσμικοί φορείς του ποδοσφαίρου, συμπεριλαμβανομένου και του επαγγελματικού, να βοηθήσουν τα ερασιτεχνικά σωματεία. Ένα μέρος των εσόδων από το στοίχημα να δοθεί για την αναβάθμιση του ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου. Και επίσης τα χρήματα που δίνονται από το Στοίχημα στις επαγγελματικές ομάδες να πηγαίνουν αποκλειστικά στις υποδομές και σε καμία άλλη δραστηριότητα. Να γίνεται έλεγχος».
Το συμπέρασμα που βγαίνει απ’ όλα τα παραπάνω είναι ότι για να υπάρξει σωστό ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο με οργανωμένες ομάδες, απαιτείται ένας εθνικός στρατηγικός σχεδιασμός, κάτι που δεν υπάρχει σήμερα.
