ΑπόψειςΑίθουσα ΣύνταξηςΕπικαιρότητα

Κάλεσμα του Μωυσή Ελισάφ στις δημοτικές παρατάξεις μέσω του Η.Α.: Όχι στον αλληλοσπαραγμό

Mήνυμα στις δημοτικές παρατάξεις στέλνει μέσω του Ηπειρωτικού Αγώνα ο δήμαρχος Μωυσής Ελισάφ. Με άρθρο του τονίζει ότι για να λειτουργήσει η δημοκρατία στον δήμο θα πρέπει να πάψει ο αλληλοσπαραγμός και να τερματιστούν οι αχαλίνωτες προσωπικές φιλοδοξίες. Είναι η δεύτερη παρέμβαση-κάλεσμα ενότητας του δημάρχου (ουσιαστικά προς την παράταξη του Θωμά Μπέγκα) την οποία μάλιστα συνοδεύει με την ευχή "να μη χρειαστεί να επανέλθει και άλλη φορά". "Για να προσεγγίσουμε  ως αντιπρόσωποι  το κοινό  καλό  σε επίπεδο δήμου, θα πρέπει να ενστερνιστούμε την ιδέα της συμπληρωματικότητας μεταξύ μας, και όχι την ιδέα της αμοιβαίας καταλήστευσης ή το ακόμη χειρότερο, την ιδέα του αλληλοσπαραγμό", τονίζει χαρακτηριστικά ο δήμαρχος. 

Στη δημοκρατία «οι άλλοι είμαστε εμείς»

«Το βέλτιστον αεί, μη το ράστον άπαντας λέγειν».
 Δημοσθένης, «Περί των εν Χερρονήσω. 72

Επανέρχομαι στο θέμα της λειτουργίας της δημοκρατίας και εύχομαι να μη χρειαστεί να επανέλθω και άλλη φορά, για δύο λόγους: Πρώτον επειδή πιστεύω ότι από την όσο γίνεται ορθή λειτουργία της δημοκρατίας εξαρτάται κατά πολύ και η εύρυθμη λειτουργία του δήμου και το σημαντικότερο η όσο γίνεται καλύτερη διαχείριση των προβλημάτων των δημοτών και δεύτερο γιατί προεκλογικά, και σε όλες τις δημόσιες εμφανίσεις, το θέμα αυτό κατείχε πάντοτε περίοπτο θέση.

1.- Το πρόβλημα της καλής ή κακής διαχείρισης των κοινών, είτε πρόκειται για έναν δήμο, ένα κράτος, μια ένωση κρατών ή και για τα παγκόσμια προβλήματα, όπως π.χ. οι κλιματικές αλλαγές, το μεταναστευτικό κ.ά. συναρτάται άμεσα από τον τρόπο λειτουργίας της δημοκρατίας. Και όταν η δημοκρατία λειτουργεί έστω και στοιχειωδώς καλά, αντιστοίχως καλά λύνονται και τα προβλήματα. Αντιθέτως, όταν η δημοκρατία δεν λειτουργεί έστω και στοιχειωδώς καλά, η συλλογική βούληση των δημοτών παραμερίζεται ή καταλήγει εργαλείο στα χέρια των εραστών της εξουσίας, αλλά διά ίδιον όφελος, ενώ τα προβλήματα αφήνονται αργά στην αυτό-επιδείνωσή τους. Η εξουσία γίνεται σταδιακά μια πολιτική ολιγαρχία απέναντι στην «ατροφική» και περιθωριακή «κοινωνία των πολιτών».

2.- Το πρώτο, που πλήττεται από την περιθωριοποίηση της κοινωνίας των πολιτών, είναι ο πολιτικός διάλογος. Ο οποίος, αν και γεννήθηκε στη χώρα μας πριν δυόμιση χιλιάδες χρόνια, δεινοπαθεί σε όλη τη νεώτερη ιστορία μας. Συχνά, μάλιστα, δεν πρόκειται καν περί διαλόγου, αλλά περί  διαπλεκόμενων ή και αλήθωρων μονολόγων, που στόχο έχουν όχι τη διερεύνηση ενός προβλήματος,  ή τον έλεγχο της αιρετής αρχής, αλλά τον διασυρμό του διαφορετικού στην κοινή γνώμη, προκειμένου να διατηρήσουν ανέγγιχτο το πολιτικό κεφάλαιο της επιρροής. Όμως με τον τρόπο αυτό η λύση του όποιου προβλήματος, που αναμενόταν να προκύψει από τη συζήτηση ή καλύτερα τη συν – αναζήτηση, παραπέμπεται στις καλένδες. Και εκείνο που προωθείται ασύστολα, και μάλιστα με τη συνδρομή αυτού του στρεβλού διαλόγου, είναι οι πελατειακές σχέσεις, η αναξιοκρατία, ο ωχαδερφισμός, η κληρονομική διαδοχή των θέσεων ισχύος κ.ά. Ταυτόχρονα όμως ο κομματικός ανταγωνισμός παγιδεύεται σε λαϊκές πλειοδοσίες, που εκτρέφουν τον παρασιτικό καταναλωτισμό, που απέχει παρασάγγες από τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας. Οι αρμοί της δημοκρατίας τρίζουν και ενώ οι θεσμοί μεταβάλλονται στη σκιά τους, η αχαλίνωτη επιθυμία για εξουσία και ο καιροσκοπισμός θριαμβεύουν.

3.- Το χρέος όμως των αντιπροσώπων στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία παραμένει πάντοτε η συλλογική δόμηση της κοινωνίας του δήμου, με κυρίαρχο στόχο τη λύση των προβλημάτων της συνύπαρξης μέσα από την οπτική του δημόσιου συμφέροντος. Με απλά λόγια, ως χρέος της δημοκρατίας, αλλά και των αντιπροσώπων, παραμένει πάντοτε η συμφιλίωση των αποκλινόντων συμφερόντων. Και παραμένει, ακόμα και όταν  ο καθορισμός τόσο του κ ο ι ν ο ύ  κ α λ ο ύ , όσο και η αξιόπιστη επισήμανσή του, δεν είναι εύκολο εγχείρημα, όταν δεν είναι, όπως πολλοί πιστεύουν, και αδύνατο. Όμως για τους αιρετούς άρχοντες, ανεξάρτητα από τις όποιες δυσχέρειες,  η διαχείριση  των  κοινών  δεν  είναι  προαιρετική,  αλλά υ π ο χ ρ ε ω τ ι κ ή. Και επιπλέον, υποχρεωτική είναι και η αντιμετώπιση των προβλημάτων της πραγματικότητας να γίνει όχι όπως θα επιθυμούσαν να είναι η πραγματικότητα, αλλά όπως είναι. Έστω και μέσα στην ασάφειά της.

4.- Και δυο λόγια για τις συναινέσεις, που κατέχουν τον πυρήνα της δημοκρατίας. Στη χώρα μας ταξικά κόμματα δεν υπάρχουν. Και όσο και αν ενοχλεί αυτό κάποιους, δεν υπάρχουν, γιατί στη χώρα μας δεν υπάρχει (και ούτε υπήρχε) σαφής ταξική διατρωμάτωση π.χ. προλεταριάτο, αστική τάξη κ.λπ. ταξικά στρώματα, δηλαδή, που είχαν ως προϋπόθεση την ύπαρξη βαριάς βιομηχανίας. Αυτό που υπήρχε –και υπάρχει– στη νεώτερη ιστορία μας, είναι ένα νεοπλουτίστικο ηγετικό στρώμα και «ο μικροαστικός κόσμος που έγινε μεσοστρωματική κοινωνία καταναλωτών αυξημένων προσδοκιών», ερήμην, όμως, των παραγωγικών δυνατοτήτων. Αυτός προφανώς είναι ένας από τους λόγους που οι μετεμφυλιακές γνωστές διαχωριστικές πολιτικές γραμμές ξεθώριασαν, κάτι που φαίνεται καθαρά στις διαρκείς  μετατοπίσεις πολιτικών και πολιτών. Έμεινε, όμως, ο ηδονιστικός εκμαυλισμός που εμποδίζει το στενό «εγώ» να ενταχθεί σ’ ένα ευρύτερο «εμείς», εκεί όπου συγκροτείται το κ ο ι ν ό   κ α λ ό.

5.- Για να προσεγγίσουμε όμως ως αντιπρόσωποι αυτό το κ ο ι ν ό  κ α λ ό έστω σε επίπεδο δήμου, θα πρέπει να ενστερνιστούμε την ιδέα της συμπληρωματικότητας μεταξύ μας, και όχι την ιδέα της αμοιβαίας καταλήστευσης ή το ακόμη χειρότερο, την ιδέα του αλληλοσπαραγμού. Συνεπώς, από την ποιότητα της συμμετοχής στην αναζήτηση του κοινού καλού, θα κριθούμε από τους δημότες. Η γνώμη των οποίων δεν είναι ούτε στατική και ούτε συμπαγής, αλλά δυναμική και διαρκώς μεταβαλλόμενη. Και πάντως όχι από την αναπαραγωγή άγονων πολιτικών συγκρούσεων, που υπηρετούν μόνο εκείνους που διεκδικούν την εξουσία διά ίδιον όφελος. Αντιπαλότητα που, και όταν δεν καταστρέφει κάτι, πράγμα δύσκολο, το εμποδίζει έστω να γεννηθεί. Μη λησμονούμε ότι αυτορυθμιζόμενη σταθεροποίηση της κοινωνίας δεν υπάρχει. Μόνο η προώθηση του κοινού καλού μπορεί να μας βγάλει από την έρημο των αχαλίνωτων προσωπικών φιλοδοξιών. Αλλά για να συμβεί αυτό, θα πρέπει προηγουμένως η έννοια του δημόσιου συμφέροντος να ενσωματωθεί σε μεγάλο ποσοστό στον συλλογικό τρόπο σκέψης των ανθρώπων που απευθύνεται. Να γίνει μέρος των πεποιθήσεών τους. Περισσότερο από αναγκαίο είναι η έννοια του κοινού καλού να ενσωματωθεί, χωρίς εκπτώσεις στο σύνολο των αντιπροσώπων, ανεξάρτητα από τις όποιες πολιτικές διαφορές. Και κάτι ακόμη: χωρίς π ο λ ι τ ι κ ή δημοκρατία δεν μπορεί να υπάρξει κ ο ι ν ω ν ι κ ή δημοκρατία.

6.- Η παράταξή μας δεσμεύτηκε και έλαβε την έγκριση της πλειονότητας των πολιτών να επιχειρήσει, και μάλιστα σε πολύ δύσκολες συνθήκες, μια κοπερνίκεια στροφή: Να αντιμετωπίσει τα πραγματικά προβλήματα της συνύπαρξής μας, κοιτώντας τα κατάματα, χωρίς ψευδαισθήσεις και μεσσιανισμούς και οπωσδήποτε μακριά από τις γνωστές κομματικές αγκυλώσεις. Οι πολιτικές ταυτότητες δεν είναι ούτε δεδομένες, ούτε αδιατάρακτα αναπαραγόμενες. Είτε πρόκειται σε επίπεδο πολιτών ή και αντιπροσώπων. Άλλωστε στη δημοκρατία «οι άλλοι είμαστε εμείς». Η ποικιλία των απόψεων στη συνύπαρξη είναι η ίδια η ζωή της. Χωρίς κριτική και αμφισβήτηση δεν κυοφορείται κίνηση. Μια κριτική, όμως, που δεν εμπεριέχει κανένα σημείο συναντίληψης, συμβολικό έστω, δεν μπορεί να είναι δημοκρατική. Και χωρίς δημοκρατία οι θεσμοί απολιθώνονται, η κοινωνία απονευρώνεται, η δε έννοια του κ ο ι ν ο ύ  κ α λ ο ύ μεταβάλλεται σε πρόσχημα. Επαναλαμβάνω. Αναλάβαμε μια κοπερνίκεια στροφή όχι ως παρένθεση, αλλά ως ένα έστω βήμα να βγούμε από το τέλμα. Να θέσουμε τέρμα στη ληθαργική και συμφεροντολογική «πολιτική» της ιδιοτέλειας. Να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα κατάματα. Στη λογική ότι ούτε η βία και ούτε η πλειοψηφική δύναμη δημιουργεί δίκαιο. Μόνο η αλήθεια είναι που μπορεί να μας βγάλει από την έρημο των αχαλίνωτων προσωπικών φιλοδοξιών και να δώσει μέλλον… στο μέλλον. Σύμμαχο στη στροφή αυτή επιθυμούμε να έχουμε ασφαλώς όλους τους αντιπροσώπους, που συμμερίζονται τις ανησυχίες αυτές. Ασφαλώς όμως αυτούς, που με τις επιλογές μας επιθυμούμε να έχουμε συμμάχους, είναι οι δημότες. Και αυτό τουλάχιστον στην πλειονότητά τους. Μόνον έτσι υπηρετούμε και τη συνέπεια και τους δημότες και τη δημοκρατία.

Μωυσής Ελισάφ
Δήμαρχος Ιωαννίνων

Σχετικά άρθρα

Από σήμερα ξεκινά η συστηματική δουλειά

Γεωργία Χαλάτση

Ψηλά στην ατζέντα τα ζητήματα προσβασιμότητας

Στην «Ώρα της Γης» συμμετέχει ο Δήμος Ιωαννιτών

Ηπειρωτικός Αγών