Αυτό αποτυπώνεται στην επιστολή του Δημάρχου Θωμά Μπέγκα προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου, που κοινοποιείται σε όλους τους βουλευτές του νομού Ιωαννίνων, καθιστώντας σαφές πως μόνα τα μέτρα ενημέρωσης του κοινού ή παρακολούθησης του φαινομένου, δεν αρκούν για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Το πλέγμα μέτρων που προτείνεται από τον δήμο Ιωαννιτών περιλαμβάνει οικονομικά κίνητρα για την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών και δημοτικών κτιρίων, ενίσχυση των σταθμών παρακολούθησης ρύπων, εγκατάσταση αισθητήρων σε εσωτερικούς χώρους, χρηματοδότηση έργων ανανεώσιμης ενέργειας και προγράμματα στήριξης ευάλωτων νοικοκυριών. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις εκκρεμότητες που αντιμετωπίζουν τα έργα της Ενεργειακής Κοινότητας Ιωαννίνων, καθώς και στη συμμετοχή του Δήμου στην ευρωπαϊκή αποστολή «100 Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις».
«Κάθε χειμώνα, το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων δοκιμάζεται έντονα από το φαινόμενο της αιθαλομίχλης, εξαιτίας των ιδιαίτερων γεωγραφικών και κλιματολογικών του χαρακτηριστικών. Η αντιμετώπιση αυτού του σοβαρού περιβαλλοντικού και υγειονομικού προβλήματος απαιτεί πιο στοχευμένες και άμεσες παρεμβάσεις, συνοδευόμενες από ουσιαστικά οικονομικά κίνητρα. Ο Δήμος Ιωαννιτών, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, την Ιατρική Κοινότητα, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος και άλλους φορείς, έχει ήδη προχωρήσει σε ενημερωτικές δράσεις για το κοινό, καθώς και στη συλλογή πολύτιμων δεδομένων για την ατμοσφαιρική ρύπανση. Παρά τις προσπάθειες αυτές, είναι σαφές ότι απαιτείται ένα ολοκληρωμένο, εθνικά συντονισμένο σχέδιο, το οποίο μπορεί να προκύψει μόνο μέσα από στενή συνεργασία του Υπουργείου σας με τον Δήμο Ιωαννιτών», σημειώνει ο κ. Μπέγκας.
Επιδότηση και ενεργειακή μετάβαση
Στο πλαίσιο αυτό, ο δήμος Ιωαννιτών προτείνει μια σειρά μέτρων, που αφορούν αφενός την οικονομική ενίσχυση των ευάλωτων νοικοκυριών και την ενίσχυση των προγραμμάτων που θα επιτρέψουν την αποτροπή της καύσης βιομάζας, αλλά και την προώθηση των απαραίτητων διαδικασιών για την ενεργειακή αναβάθμιση και δημοτικών κτιρίων και υποδομών.
Συγκεκριμένα, στην επιστολή προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος προτείνονται:
- Στήριξη ευάλωτων νοικοκυριών μέσω επιπλέον επιδότησης για την προμήθεια ενεργειακά αποδοτικών και φιλικών προς το περιβάλλον συστημάτων θέρμανσης. Ο Δήμος Ιωαννιτών έχει ήδη δηλώσει τη διαθεσιμότητά του να υποστηρίξει το Υπουργείο στην κατηγοριοποίηση των νοικοκυριών με αυξημένες ανάγκες, αξιοποιώντας τα στοιχεία των κοινωνικών του υπηρεσιών.
- Ενίσχυση της παρακολούθησης της ρύπανσης με ανάπτυξη περισσότερων σταθμών καταγραφής επιπέδων ρύπων και μικροσωματιδίων σε καίρια σημεία του λεκανοπεδίου, ειδικά σε κατοικημένες περιοχές με αυξημένη χρήση τζακιών.
- Εγκατάσταση ειδικών αισθητήρων σε εσωτερικούς χώρους κατοικιών και σχολείων για την καταγραφή μικρο- και νανοσωματιδίων, ώστε να υπάρχει ακριβής εικόνα της ποιότητας του αέρα που αναπνέουν οι πολίτες μας.
- Ενίσχυση με την μορφή επιδότησης για τη μετατροπή των τζακιών σε ενεργειακά, με διεύρυνση των κριτηρίων για ένταξη στο Πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ΄ Οίκον»
- Ειδικά προγράμματα ενίσχυσης για την αντικατάσταση παλιών συστημάτων θέρμανσης-ψύξης με αντλίες θερμότητας, τα οποία δύναται να εξειδικευτούν για τις πόλεις της Αποστολής των 100 κλιματικά ουδέτερων και έξυπνων πόλεων (EU mission cities) και μπορούν να χρηματοδοτηθούν μέσω των Περιφερειακών Προγραμμάτων ΕΣΠΑ.
- Άμεση εκκίνηση της χρηματοδότησης του Δίκαιου Μετασχηματισμού θα υλοποιηθεί μέσω του «Κοινωνικού Ταμείου για το Κλίμα» που έχει ως στόχο να αμβλύνει τις επιπτώσεις της εφαρμογής των στόχων της κλιματικής ουδετερότητας.
- Ενεργειακή αναβάθμιση «συστάδων-cluster δημοτικών κτιρίων» με την υποστήριξη ESCO (Energy Services Companies) και την κινητοποίηση ενός μίγματος πόρων που θα προέρχεται πρωτογενώς από την εξοικονόμηση της ενέργειας και δευτερογενώς από χρηματοδοτικά κίνητρα του ΥΠΕΝ
- Χρηματοδότηση πιλοτικού προγράμματος για την ενεργειακή ανεξαρτησία εμβληματικών περιοχών της πόλης (π.χ. οικισμός Κάστρου ή της Νήσου Ιωαννίνων). Η μετατροπή τους σε Πράσινες Γειτονιές ή Low Emission Zones (LEZs) δύναται να περιλαμβάνει την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και τη χρήση πράσινων τεχνολογιών στις μετακινήσεις.
Ακόμη χωρίς «χώρο» η Ενεργειακή Κοινότητα
Η ανεπάρκεια του δικτύου να δεχθεί τις Ενεργειακές Κοινότητες που έχουν συσταθεί από τους δήμους, δυστυχώς συνεχίζεται ακόμη και σήμερα, αρκετά χρόνια μετά την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας.
Μεταξύ πολλών άλλων, η Ενεργειακή Κοινότητα που έχει συστήσει ο Δήμος Ιωαννιτών, με τον Δήμο Μετσόβου, έχει καταθέσει από το 2022 αιτήματα για φωτοβολταϊκά έργα συνολικής ισχύος 6,2 MW σε δημοτικές εκτάσεις και στέγες δημόσιων κτιρίων, με στόχο την ιδιοκατανάλωση από ευάλωτα νοικοκυριά και ενεργοβόρες δημοτικές εγκαταστάσεις.
«Ωστόσο, οι συνεχείς αλλαγές του θεσμικού πλαισίου έχουν αφήσει τα έργα σε εκκρεμότητα, παρότι θα μπορούσαν να καλύπτουν ετησίως περίπου 9 GWh ηλεκτρικής ενέργειας, εξοικονομώντας σημαντικούς πόρους και περιορίζοντας χιλιάδες τόνους εκπομπών CO₂. Ζητούμε, λοιπόν, τη στήριξή σας ώστε να διασφαλιστεί ο απαιτούμενος “ενεργειακός χώρος” και οι κατάλληλες ρυθμίσεις για την απρόσκοπτη υλοποίηση του σχεδιασμού μας», αναφέρει ο κ. Μπέγκας στην επιστολή του.
Τέλος, υπενθυμίζει ότι ο Δήμος Ιωαννιτών συμμετέχει ενεργά στην ευρωπαϊκή αποστολή για τις «100 Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις» και χρειάζεται την έμπρακτη στήριξη της κεντρικής κυβέρνησης για την υλοποίηση των φιλόδοξων στόχων. «Η πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα απαιτεί συντονισμένες δράσεις, ισχυρή συνεργασία και τη στήριξη όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Με την πεποίθηση ότι συμμερίζεστε την αγωνία των πολιτών μας και την ανάγκη για άμεσες λύσεις, παρακαλούμε για την άμεση ανταπόκρισή σας και την έναρξη διαλόγου για την από κοινού κατάρτιση του προγράμματος που περιγράψαμε», καταλήγει.
