Τα Ιωάννινα, η πόλη μας, είναι ευλογημένη με μοναδική φυσική ομορφιά, αλλά τα τελευταία χρόνια το χειμώνα σκεπάζεται συχνά από ένα επικίνδυνο νέφος αιθαλομίχλης. Πρόκειται για ένα πρόβλημα που δεν είναι ούτε καινούργιο ούτε προσωρινό· είναι χρόνιο, επιβαρύνει καθημερινά την υγεία μας και απαιτεί άμεσες, συλλογικές λύσεις.
Η αιθαλομίχλη δεν είναι απλώς μια “ομίχλη” που σκεπάζει την πόλη. Πρόκειται για ένα τοξικό μείγμα μικροσωματιδίων που προέρχονται κυρίως από την καύση ξύλων και άλλων στερεών καυσίμων σε τζάκια και σόμπες. Η γεωμορφολογία των Ιωαννίνων –μια πόλη κλεισμένη σε λεκάνη– σε συνδυασμό με τις χαμηλές θερμοκρασίες και την απουσία αέρα, εγκλωβίζει αυτούς τους ρύπους πάνω από τα σπίτια μας. Το αποτέλεσμα είναι αποπνικτικό: μια ατμόσφαιρα επικίνδυνη για όλους, ιδιαίτερα για παιδιά, ηλικιωμένους και ανθρώπους με αναπνευστικά ή καρδιοαγγειακά προβλήματα.
Τα στοιχεία από τις μετρήσεις του 2024 δείχνουν ότι η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Σύμφωνα με τα δεδομένα του σταθμού μέτρησης στο κέντρο της πόλης, την Πρωτοχρονιά στις 22:00 η συγκέντρωση αιωρούμενων σωματιδίων έφτασε τα 196,3 μg/m³, ενώ πέντε από τις έξι πρώτες ημέρες του Ιανουαρίου οι τιμές ξεπέρασαν κατά πολύ το όριο των 50 μg/m³ ημερησίως για τα PM10, που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Το όριο για τα PM2.5 είναι 25 μg/m³ ετησίως. Αυτά τα δεδομένα αποδεικνύουν ότι η ατμόσφαιρα της πόλης συχνά υπερβαίνει κατά πολύ τα επιτρεπτά όρια και θέτει σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών.
Η αιθαλομίχλη όμως δεν είναι μόνο πρόβλημα υγείας· είναι και κοινωνικό ζήτημα. Χιλιάδες συμπολίτες μας στρέφονται σε ξυλόσομπες ή τζάκια όχι από επιλογή, αλλά από ανάγκη, λόγω του υψηλού κόστους της ενέργειας. Δεν μπορούμε, λοιπόν, να κατηγορήσουμε τον κόσμο που θέλει να ζεστάνει την οικογένειά του. Το κράτος και η αυτοδιοίκηση οφείλουν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις ώστε η θέρμανση να μην είναι πολυτέλεια, αλλά δικαίωμα.
Η λύση βρίσκεται σε μια σειρά από μέτρα που πρέπει να ληφθούν άμεσα και συντονισμένα:
- Επιδότηση της ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών, ώστε να μειωθούν οι ανάγκες θέρμανσης.
- Κίνητρα για αντικατάσταση παλαιών θερμαστρών και λεβήτωνμε καθαρότερες τεχνολογίες.
- Προώθηση της τηλεθέρμανσης, του φυσικού αερίου και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειαςσε ευρεία κλίμακα. Η τηλεθέρμανση, όπως έχει εφαρμοστεί στην Κοζάνη, έχει δείξει ότι μειώνει δραστικά την ατμοσφαιρική ρύπανση και βελτιώνει την ποιότητα ζωής των κατοίκων.
- Ενίσχυση των μέτρων κοινωνικής πολιτικής, ώστε οι ευάλωτες ομάδες να έχουν πρόσβαση σε καθαρή και οικονομικά προσιτή θέρμανση.
- Συστηματική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτώνγια τις επιπτώσεις της αιθαλομίχλης και για απλές πρακτικές προστασίας, όπως προτείνει το Υπουργείο Υγείας (αποφυγή άσκοπης καύσης ξύλων, περιορισμός ανοιχτών πυρών, χρήση κατάλληλων καυσίμων).
Τα Ιωάννινα δεν μπορούν να συνεχίσουν να ζουν κάτω από ένα “χειμωνιάτικο πέπλο θανάτου”. Το ζήτημα της αιθαλομίχλης είναι ένα ζήτημα δημόσιας υγείας, περιβαλλοντικής δικαιοσύνης και κοινωνικής ευθύνης. Απαιτεί συνεργασία: πολιτείας, τοπικής αυτοδιοίκησης, επιστημόνων και πολιτών.
Το Κίνημα Δημοκρατίας στα Ιωάννινα πιστεύει ότι η υγεία και η ποιότητα ζωής των πολιτών δεν μπορεί να μπαίνουν στη ζυγαριά του κόστους. Το δικαίωμα να αναπνέουμε καθαρό αέρα είναι αδιαπραγμάτευτο. Και για αυτό θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε.
