ΠολιτισμόςΑίθουσα Σύνταξης

Πλησιάζοντας τη λύτρωση, σπάζοντας τη σιωπή. Ο Mark da Costa μιλά για το πρώτο του βιβλίο.

Συγγραφέας με καταγωγή από τα Γιάννενα και ένα σωρό ακόμα χώρες του κόσμου, καθότι γόνος ιρλανδο-πορτογάλου πατέρα και ελληνο-αυστραλής μητέρας, ο Mark Christopher da Costa μίλησε στον Η.Α. για το πρώτο επίσημο συγγραφικό του πόνημα, μια συλλογή διηγημάτων. Το όνομα αυτού, «Λύω, σιωπή!», με τον τίτλο να αφήνει χώρο για διαφορετικές προσεγγίσεις, ανάλογα με τα βιώματα του αναγνώστη.

Ο Mark σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του πανεπιστημίου Ιωαννίνων, στο τμήμα Φιλολογίας, όπου η επαφή με τη Λογοτεχνία οδήγησε σε συμμετοχές και διακρίσεις σε αντίστοιχους διαγωνισμούς. 3η θέση σε διαγωνισμό Πρωτόλειου Διηγήματος – Κληροδότημα Αικατερίνης Λασκαρίδη το 2012, βράβευση και δημοσίευση Διηγήματος σε Λογοτεχνικό Διαγωνισμό των εκδόσεων iWrite το 2017, 3η θέση στο Fantasticon του Hellenic American College στην κατηγορία του Horror το 2018, ενώ την ίδια χρονιά ακολούθησε βράβευση και έκδοση του «Λεωφορείον ο Πνιγμός» στον Λογοτεχνικό διαγωνισμό των εκδόσεων Γράφημα, καθώς και η βράβευση από το Bonsai Stories για «Το Δώδεκα». Οι βραβεύσεις αυτές, όπως ανέφερε, λειτούργησαν καταλυτικά, δίνοντας του την απαραίτητη ώθηση για να προχωρήσει στην έκδοση του πρώτου ολοκληρωμένου του έργου. Έργο που μιλά για όνειρα, φοβίες και λύτρωση.

• Πες μας ποιος είσαι αυτή τη περίοδο αλλά και ποιος ονειρεύεσαι να γίνεις.

Αυτήν την περίοδο, αλλά και από την πρώτη ανάμνηση που έχω από τον εαυτό μου, είμαι πάντα αυτός ο ίδιος άνθρωπος που πολύ άτσαλα παλεύει να προσαρμοστεί με τις αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στη ζωή του και τον κόσμο γύρω του, ενώ ταυτόχρονα μεγαλώνει και ωριμάζει, προσπαθώντας να καταλάβει τον εαυτό του καλύτερα και τη θέση που έχει μέσα σε αυτόν τον κόσμο. Στόχος λοιπόν σε προσωπικό επίπεδο ήταν, είναι και θα είναι πως κάποια μέρα θα έχω καταφέρει να ξορκίσω τους δαίμονές μου, θα τους έχω πληρώσει το απαραίτητο αντάλλαγμα για να φτάσω στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό αυτογνωσίας. Ονειρεύομαι λοιπόν, πως κάποτε θα μπορέσω να παραμείνω αυτός ο άτσαλος άνθρωπος που θα είναι ευτυχισμένος και που ως πολυγραφότατος, θα καταφέρει με τα έργα του να αγγίξει και ν’ αλλάξει ζωές.

• Πότε ένιωσες ότι σε «υπέταξε» η Τέχνη;

Την πρώτη φορά που αντιλήφθηκα πως ήμουν υποταγμένος στην Τέχνη της Λογοτεχνίας, ήμουν κοντά στην ηλικία των 13ή 14ετών. Τότε, ίσως λόγω της εφηβείας, αλλά σίγουρα κυρίως λόγω των βιωμάτων μου, αισθανόμουν ότι δεν είχα πού αλλού να απευθυνθώ πέρα από τον ίδιο μου τον εαυτό για να καταφέρω να λυτρωθώ. Για να αφουγκραστώ τον κόσμο γύρω μου και να εκφράσω τα όσα με βάραιναν. Έτσι ξεκίνησα να γράφω. Για να με σώσω. Και αυτό συνέχισα να το κάνω για πολλά χρόνια ακόμα και το συνεχίζω μέχρι και σήμερα. Στην τελευταία τάξη του Λυκείου, μια καθηγήτρια βρήκε ένα διήγημά μου κάτω από το θρανίο μου και το κατέθεσε σε ένα διαγωνισμό Λογοτεχνίας. Ένα χρόνο μετά με ενημέρωσαν πως είχα βραβευτεί για πρώτη μου φορά σε Πανελλήνιο Διαγωνισμό Πρωτόλειου Διηγήματος για νέους συγγραφείς. Με τα χρόνια, ξεκίνησα να πειραματίζομαι στο ύφος της γραφής μου και τη θεματολογία μου και οι βραβεύσεις αυτές πλήθυναν και επισφράγισαν πως την Τέχνη που υπηρετώ, την υπηρετώ σωστά, με την απαραίτητη καρτερικότητα, αφήνοντάς την να μεστώσει μέσα μου πριν την σκιαγραφήσω. Για να γράψω βουτάω πάντοτε την πένα της ύπαρξής μου, βαθιά στο μελάνι της ψυχής μου και κάπως έτσι καταφέρνω να νιώσω ζωντανός. Χωρίς όρια και χωρίς πρόγραμμα. Γιατί μόνο όταν γράφω αισθάνομαι τα φευγαλέα χάδια της ελευθερίας και της ευτυχίας.

• Έχουμε το πρώτο, επίσημο έργο σου. Οκτώ ιστορίες, οκτώ πρωταγωνιστές σε καθοριστικές στιγμές στη ζωή τους. Πώς τέμνονται αυτές οι ζωές;

Πράγματι, το «Λύω, σιωπή!» είναι το πρώτο επίσημο και ολοκληρωμένο έργο μου. Παρόλο που οι ιστορίες πραγματεύονται οκτώ διαφορετικούς πρωταγωνιστές σε οκτώ διαφορετικές καθοριστικές στιγμές στη ζωής τους και παρόλο που οι ιστορίες αυτές μπορεί να φαντάζουν σε ένα πρώτο επίπεδο ανάγνωσης ασύνδετες μεταξύ τους, η κοινή συνισταμένη που τις δένει όλες μαζί, είναι η ίδια η ζωή. Είναι το γεγονός πως οι ιστορίες αυτές πραγματεύονται την αλήθεια. Όσο ωμή κι αν αυτή μπορεί να γίνει, χωρίς ωραιοποιήσεις και χωρίς φίλτρα και ρετουσαρίσματα. Οι ιστορίες αυτές είναι μερικά από εκείνα τα επεισόδια που παραλείπονται από την κεντρική ιστορία της αφήγησης των παραμυθιών εξαιτίας της φύσης και της τρομακτικής διάστασής τους, μόνο και μόνο γιατί είναι πέρα ως πέρα αληθινές. Ωστόσο στο τέλος, το δεύτερο κοινό χαρακτηριστικό τους είναι η λύτρωση. Οι ζωές των ηρώων, όπως και οι δικές μας, τέμνονται στο να ολοκληρώσουν τον εκάστοτε στίβο που έχουν βρεθεί, όχι πρώτοι, αλλά όσο περισσότερο αρτιμελείς γίνεται για να καταφέρουν να χτίσουν ξανά τον εαυτό τους.

• Το τελευταίο διάστημα έχουμε δεκάδες καταγγελίες που αφορούν σκάνδαλα κακοποιήσεων στο χώρο του θεάτρου. Είναι ώρα πιστεύεις να λύσουν τη σιωπή τους και άλλοι άνθρωποι που έχουν βιώσει παρόμοιες καταστάσεις;

Από την πρώτη στιγμή που άκουσα την πρώτη επώνυμη καταγγελία που έγινε στον χώρο της ψυχαγωγίας, ένιωσα να παίρνω μια ανάσα και εγώ. Και με τη δεύτερη αναφορά, λίγο περισσότερο. Και κάθε μέρα που μια νέα υπόθεση έρχεται στην επιφάνεια και τα σκοτάδια νικώνται επιτέλους με το φως της αλήθειας, νιώθω και εγώ ο ίδιος πως ανασαίνω ολοένα και περισσότερο. Αυτό διότι, η ελληνική κοινωνία παρόλο που δεν είναι έτοιμη να «σοκαριστεί» με την αλήθεια, πρέπει να σοκαριστεί. Όχι τώρα, χθες!
Το βιβλίο, που ενέχει τέτοια διηγήματα κακοποίησης, γράφτηκε για ένα και μοναδικό λόγο -πέρα από το γεγονός ότι για εμένα το να «λύσω σιωπή» ήταν μονόδρομος- γράφτηκε γιατί πίστευα και ακόμα πιστεύω, πως μέσα από το να μοιραζόμαστε τα βιώματά μας επέρχεται μια μοναδική μορφή ίασης. Γιατί ίσως οι δικές μας εξομολογήσεις να θέσουν τον δρόμο και να αποτελέσουν παράδειγμα και για άλλους ανθρώπους να βρουν τη δύναμη να αντιμετωπίσουν τους δικούς τους δαίμονες. Και αισθάνομαι πολύ συγκινημένος κάθε φορά από τα μηνύματα που λαμβάνω, στα οποία οι αναγνώστες μοιράζονται μαζί μου, αλλά και με τους αγαπημένους τους τα δικά τους τραυματικά βιώματα και μαθαίνουν να λύνουν τις σιωπές τους για όλα όσα μέχρι πρότινος τους βασάνιζαν κι όλα αυτά με αφορμή ένα βιβλίο που δεν έχω την παραμικρή ιδέα πως βρέθηκε στα χέρια τους.

• Έχει ο σύγχρονος άνθρωπος τη διάθεση και τη «φαγούρα» να διαβάσει ένα βιβλίο, με τόσους περισπασμούς γύρω του;

Είναι αλήθεια πως ζούμε σε έναν κόσμο που επιτάσσεται από τον υλικό ευδαιμονισμό, τον εθισμό στο εύκολο, το γρήγορο και το εφήμερο, και που για την απόκτηση όλων αυτών, καθένας επιθυμεί να επενδύσει το λιγότερο δυνατό κόμιστρο σε κόπο, χρόνο και χρήμα. Ζούμε σε κοινωνίες που τρέχουν με ασθματικούς ρυθμούς ζωής και που η ενημέρωση και η εικόνα μας βομβαρδίζουν από παντού. Λαμβάνοντας όλα αυτά υπόψη, εύκολα μπορεί κανείς να συνάδει, πως ο σύγχρονος άνθρωπος καμιά ιδιαίτερη φαγούρα δεν έχει για την ανάγνωση, για τη γραφή και για τις Τέχνες εν γένει. Γεγονός που θα έπρεπε να μας προβληματίζει βαθιά μιας και στις μέρες μας σπάνια άγεται η ψυχή μας, παρά μόνο διασκεδάζεται και διασκορπίζεται για να ξεχαστεί και να μουδιάσει απ’ όσα την ταλανίζουν και την κατακλύζουν καθημερινά. Γνωρίζω πως η ανάγνωση απαιτεί διαύγεια νου και χρόνο, ωστόσο κάποια στιγμή, ως ώριμοι άνθρωποι, πρέπει να ανακαλύψουμε ο καθένας για τον εαυτό του, πώς μπορούμε καλύτερα να εξυγιάνουμε και να άγουμε τις ψυχές μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Είτε αυτό είναι μέσα από την ανάγνωση ή τη συγγραφή ή τη μουσική ή από οποιοδήποτε άλλο τρόπο θα ακονίσει το μυαλό, τα συναισθήματά μας και την φαντασία μας. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου πως σε αυτό τον σύγχρονο κόσμο παρατηρείται και η μεγαλύτερη απόκλιση, αφού μπορεί ο κόσμος να γίνεται πιο νοητικά οξύνους, αλλά ταυτόχρονα γίνεται και συναισθηματικά πένης.

• Υπάρχει μέσα σου κουράγιο και υλικό για επόμενο βιβλίο;

Επειδή για χρόνια προσπαθούσα να χτίσω το απαιτούμενο θάρρος για να υποβάλλω ένα τόσο προσωπικό έργο προς κριτική αξιολόγηση και προς έκδοση, και επειδή δεν είχα ιδέα πόσο απόθεμα ψυχικής ενέργειας απομυζούν όλες οι προωθητικές ενέργειες, όταν ερωτήθηκα το ίδιο πράγμα στην πρώτη παρουσίαση του βιβλίου, είχα πει πως θα χρειαζόταν ένα μικρό διάλειμμα για να μαζέψω νέες εμπειρίες ως υλικό. Πλέον όμως, γνωρίζοντας τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει η δουλειά μου εκεί έξω και το πόσο κόσμο έχει και μπορεί ακόμη να αγγίξει, επαναφορτίστηκα σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό και έχω ήδη ξεκινήσει να δουλεύω πάνω στο νέο μου λογοτεχνικό εγχείρημα, το οποίο σύντομα ελπίζω να δουλεύω και πιο συστηματικά. Αυτή την φορά με μία νέα μέθοδο θα επικεντρωθώ στο να ακολουθήσω τη ζωή ενός νέου ανθρώπου και την εξέλιξή του παρατηρώντας τις λέξεις και τα νοήματα που κρύβονται πίσω από τις αναρτήσεις του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δίνοντας δύο οπτικές γωνίες, τη δική του και αυτήν του παντογνώστη αφηγητή μέσα στο ίδιο έργο. Πάλι με στόχο την κοινωνική ευαισθητοποίηση. Ταυτόχρονα με αυτό το νέο εγχείρημα, τρέχει βέβαια, η διαδικασία μετάφρασης του βιβλίου, καθώς μεγάλο κομμάτι του κοινού μου στα σόσιαλ μίντια αποτελείται από αγγλόφωνους.