Η περιοδική έκθεση «Κεντητοί επιτάφιοι στα Ιωάννινα, 18ος και 19ος αι.» συνδιοργανώνεται από τη Μητρόπολη Ιωαννίνων, το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων και εγκαινιάζεται την Παρασκευή 19 Απριλίου, στις 7 το απόγευμα.
Η έκθεση παρουσιάζει επιλεγμένους επιταφίους και αναδεικνύει τη μοναδική σημασία των εκκλησιαστικών αυτών κεντημάτων, τον συμβολισμό, την εικονογραφία και την τεχνοτροπία τους, αλλά και στοιχεία της εποχής κατά την οποία φιλοτεχνήθηκαν. Ψηφιακές εφαρμογές και οπτικοακουστικές παραγωγές, που πλαισιώνουν την έκθεση, αποκαλύπτουν μυστικά της χρυσοκεντητικής.
Ο επιτάφιος είναι ιερός πέπλος, που χρησιμοποιείται τη Μεγάλη Παρασκευή στο τελετουργικό της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Πρόκειται για λειτουργικό άμφιο που απέκτησε επικήδειο νόημα από τον 14ο αιώνα και αποτελεί εξέλιξη του καλύμματος, που ονομάζεται αήρ. Για την κατασκευή του και τη διακόσμησή του χρησιμοποιούνταν πολυτελή υλικά (σατέν, βελούδο, μεταξωτά νήματα, αργυρά και επίχρυσα σύρματα, πούλιες, ημιπολύτιμοι λίθοι, μαργαριτάρια), τα οποία, σε συνδυασμό με τη χρονοβόρα εργασία του κεντητή ή της κεντήτριας, ανέβαζαν υψηλά το κόστος του εργόχειρου. Η προσφορά χρυσοκέντητων αμφίων σε ναούς ή μονές προσέδιδε μεγάλο κύρος στους δωρητές, οι οποίοι μπορεί να ήταν άτομα ή και ομάδες πιστών.
Αρχικά, ο εικονογραφικός διάκοσμος του επιταφίου ήταν λιτός, προβάλλοντας το θεολογικό περιεχόμενο της σταυρικής θυσίας, δηλαδή τη Θεία Ευχαριστία, που αποδίδεται εικονογραφικά με τον Χριστό νεκρό. Σταδιακά, προστέθηκαν στοιχεία όπως ο Σταυρός και τα πρόσωπα του Επιτάφιου Θρήνου (η Θεοτόκος, οι μυροφόρες, ο μαθητής Ιωάννης, κ.ά.), ενώ κατά τον 18ο και 19ο αιώνα οι παραστάσεις γίνονται πολυάνθρωπες.
Σε αυτή την περίοδο ανήκουν οι κεντητοί επιτάφιοι που παρουσιάζονται στο Μουσείο Αργυροτεχνίας, έργα σπουδαίας τέχνης και τεχνικής. Αποδίδονται σε εργαστήρια της Κωνσταντινούπολης και της Βιέννης, τα οποία, από ό,τι φαίνεται, τα προτιμούσαν και οι Γιαννιώτες έμποροι και επαγγελματίες της εποχής για τις παραγγελίες τους.
Η έκθεση, σε επιστημονική επιμέλεια της βυζαντινολόγου- ιστορικού τέχνης δρ Έλενας Παπασταύρου, εμπλουτίζεται με αμφιπρόσωπη εικόνα του 14ου αι. με παράσταση Άκρας Ταπείνωσης και Παναγίας Οδηγήτριας, καθώς και με ιερά σκεύη που σχετίζονται με τη λειτουργία του επιταφίου.
Η έκθεση θα διαρκέσει από το Σάββατο 20 Απριλίου έως τις 17 Ιουνίου.
