Για να περιγράψεις σε λίγες γραμμές, όπως σε τούτο το σχόλιο, μια εκδήλωση σαν εκείνη που έγινε την Τετάρτη το απόγευμα στην ιστορική αίθουσα της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας για την παρουσίαση του τόμου «Αθανάσιος ο Ψαλίδας – Αρχείου Λόγος», της δρ. Ελένης Κουρμαντζή, δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Ακόμη και ρεπορτάζ, αν το επιχειρήσεις, θα είναι πλημμελές, όχι μόνο σε ό,τι αφορά την μεγάλη αυτή προσωπικότητα, τον κορυφαίο έλληνα Διαφωτιστή Αθανάσιο Ψαλίδα, αλλά και την ίδια τη συγγραφέα και τους ομιλητές, οι οποίοι προσκλήθηκαν να παρουσιάσουν την έκδοση.
Για τον λόγο αυτό θα αρκεστούμε να σχολιάσουμε με λόγια απλά κάποιες στιγμές της βραδιάς σχετικά με το μεγάλο αυτό σύγγραμμα, που απαιτεί κόπο, γνώση και πολυετή έρευνα και εργασία, για να το φέρει η συγγραφέας εις πέρας.
Όπως είναι γνωστό, πρόκειται για έργο που εκδόθηκε με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση. Η αίθουσα Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος ήταν γεμάτη από Γιαννιώτες όλων των ηλικιών και των κοινωνικών στρωμάτων. Κι αν δεν αισθάνθηκαν πλήρως κάποιοι το μεγαλείο το τέκνου του Ανθρωπισμού και του Διαφωτισμού, αυτό το κρύο βράδυ του Φλεβάρη, πήραν οπωσδήποτε μια εικόνα του έργου του.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με τους χαιρετισμούς των Αρχών των Ιωαννίνων, για να κλείσει με το πορτρέτο του Ψαλίδα, το οποίο φιλοτέχνησε ο Κωνσταντίνος Ιγνατιάδης και παρέλαβε ο απόγονός του, που τυχαίνει να φέρνει το συμβολικό όνομα: Πέτρος Αθανασίου Ψαλίδας. Αυτό που προκάλεσε ξεχωριστή εντύπωση σε πολλούς και την εξέφραζαν στο τελευταίο μέρος της εκδήλωσης, την ώρα της γευσιγνωσίας, όπως αναγραφόταν στην πρόσκληση, ήταν η ομιλία που ανέπτυξε ο αρχιτέκτων Γιώργος Σμύρης για τη χαρτογράφηση του Ψαλλίδα ως γεωγράφου. «Ο τόπος του, ο χώρος του», ως ένα περιβάλλον που διαμορφώνει και διαμορφώνεσαι. «Εβγαίνοντας από την μεγάλην πύλην του Κάστρου…(σύμφωνα με το χειρόγραφο των Γενικών Αρχείων Κου κράτους). Η περιγραφή της καθημερινότητας του Ιωαννίτη δασκάλου και διαφωτιστή, με έμφαση ότι διάβαινε την ίδια πύλη του Κάστρου με τους σημερινούς πολίτες. «Τόπους και ρύμας και οδούς», περιδιάβαινε. Ο Γιώργος Σμύρης για τον οποίο μπορούμε να πούμε μετά λόγου γνώσεως ότι δεν υπάρχει μαχαλάς γκαλντερίμι, περιοχή, γειτονιά της πόλης, που να μην την έχει περπατήσει, ήταν επιγραμματικός. Γιατί όπως τόνισε… «Δεν χωροτακτώ, αν δεν χωρογνωρίσω».
Και ο νοηματικός δρόμος του Ψαλίδα. Από την Πολτάβα, στη Βιέννη και στην Πύλη του Κάστρου μας.
