Σε οριακό σημείο βρίσκονται οι θεατρικές επιχειρήσεις, με τους ιδιοκτήτες τους να μετρούν σημαντικές ζημιές την περίοδο της πανδημίας, αγωνιώντας ταυτόχρονα για το πότε και αν μπορεί ο κλάδος να επανέλθει σε φυσιολογικούς ρυθμούς.
«Αυτή η αβεβαιότητα σκοτώνει, το θέατρο υποφέρει πραγματικά», αναφέρει η ηθοποιός, σκηνοθέτης και εμπνεύστρια του θεάτρου Actina Αθηνά Τσικνιά, δίνοντας μια εικόνα εκ των έσω για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Σημειώνει επίσης πως η απουσία μιας ξεκάθαρης στάσης από τους αρμοδίους σχετικά με τις δραστηριότητες των θεάτρων αλλά και της σημασίας τους στο κοινωνικό πεδίο, αποτελεί ακόμα ένα «αγκάθι» για το πώς αντιμετωπίζονται οι χώροι πολιτισμού, με συνέπεια την απαξίωση του έμψυχου δυναμικού του τόπου. Παρά τις αντιξοότητες της εποχής όμως, οι δραστηριότητες για το θέατρο δε σταματούν, με τα διαδικτυακά μαθήματα να διατηρούν την επαφή των μαθητών με το αντικείμενο, δίνοντας τους έναν τρόπο διαφυγής, έκφρασης και επικοινωνίας. Τα παιδικά μαθήματα, ωστόσο, έχουν σταματήσει όπως αναφέρει η κ. Τσικνιά. «Δε θέλαμε να επιβαρύνουμε τα παιδιά με έξτρα φόρτο και με μια διαδικασία που τα ίδια δε θα μπορούσαν να ευχαριστηθούν, όπως είναι το θεατρικό παιχνίδι μέσω διαδικτύου».
Η κ. Τσικνιά κάνει λόγο και για προβλήματα που προϋπήρχαν στον χώρο και πλέον διογκώνονται σε σημείο που δε γίνεται να αγνοούνται, ασκώντας κριτική για τον τρόπο που ο δήμος διαχειρίζεται και διανέμει κονδύλια από το υπουργείο Πολιτισμού, χωρίς να υπάρχει σαφής διαχωρισμός του επαγγελματία από τον ερασιτέχνη. «Πολλές ερασιτεχνικές ομάδες επιδοτήθηκαν, ενώ είναι άνθρωποι που έχουν τις δουλειές τους, δεν είναι επαγγελματίες και δεν έχουν τις ίδιες υποχρεώσεις με τους επαγγελματίες. Για εμάς είναι δουλειά, όχι χόμπι», καταλήγει.
«Η πλειονότητα των καλλιτεχνών νιώθει πως ο κλάδος τους δε λογίζεται ως επάγγελμα από το κράτος», σημειώνει με τη σειρά του ο ηθοποιός και συνιδρυτής της σχολής θεάτρου «Ορφέας» Χρήστος Χρήστου, συμπληρώνοντας πως οι καλλιτεχνικές δομές, έμειναν απροστάτευτες σε αντίθεση με την πλειονότητα των εμπορικών καταστημάτων. Εξέφρασε επίσης την άποψη πως τα δια ζώσης μαθήματα θα μπορούσαν να πραγματοποιούνται με πλήρη ασφάλεια, με τη δημιουργία μικρότερων τμημάτων, κρατώντας τους ίδιους και τους μαθητές σε μια εγρήγορση μέχρις ότου να υπάρξει μια εξομάλυνση της κατάστασης. «Όπου υπάρχει μια χρηματοδότηση, μπορεί να επιβιώσει ο ηθοποιός. Αν μιλήσουμε με όρους ανοικτής αγοράς, είναι πολύ δύσκολο να ζήσει από την δουλειά», αναφέρει. Όσον αφορά τα μαθήματα μέσω διαδικτύου, αυτά συνεχίζονται κανονικά, με συμμετοχή από εφήβους και ενήλικες, προκειμένου να διατηρηθεί έστω αυτή η επαφή, έως ότου δοθεί το πράσινο φως για την επιστροφή στις θεατρικές αίθουσες. Αυτό που αξίζει να σημειωθεί βέβαια, είναι η μικρότερη διάθεση που δείχνουν οι έφηβοι, γεγονός που όπως σημειώνει ο κ. Χρήστου, οφείλεται στο συνολικό φορτίο των υποχρεώσεών τους, έχοντας αρνητικό αντίκτυπο στις αντοχές τους. Στο καινούριο αυτό περιβάλλον διδασκαλίας κλήθηκαν και οι ίδιοι να επιδείξουν προσαρμοστικότητα και λειτουργικότητα σε μια τελείως πρωτόγνωρη κατάσταση. «Βρίσκομαι σε καθημερινή αναζήτηση για το αν η έκφραση πρέπει να διευθετηθεί με έναν άλλο τρόπο. Το ζήτημα είναι να μπορέσουμε να μείνουμε δημιουργικοί όλοι μας και να φανούμε και χρήσιμοι στη συνέχεια. Να βρούμε ένα φώς, σε μια σκοτεινή περίοδο», περιγράφει, τονίζοντας επίσης πως η συμβολή των τοπικών φορέων είναι πολύ σημαντική, καθώς είναι αυτοί που πρέπει να προστατεύουν τον πολιτισμό και να τον προωθούν, κάνοντας τον κομμάτι της ευρύτερης κοινωνικής μόρφωσης.
Με την καλλιτεχνική σεζόν να έχει ήδη φύγει, αλλά τα λειτουργικά έξοδα των χώρων να τρέχουν κανονικά, στόχος για τα θέατρα είναι να καταφέρουν να αντέξουν μέχρι τον επόμενο Σεπτέμβρη, με προϋπόθεση την κρατική στήριξη, τονίζει ο ηθοποιός του θεάτρου «Κύκλος» Πέτρος Χριστακόπουλος, εκφράζοντας ταυτόχρονα μια απογοήτευση για τους χειρισμούς και τις διεκδικήσεις της υπουργού Πολιτισμού κ. Μενδώνη, για την προστασία των καλλιτεχνικών δομών. «Είχε ανακοινωθεί τον Οκτώβρη μια στήριξη για τα αδειοδοτημένα θέατρα στην χώρα, με όνομα «Επιδότηση κενής θέσης», το οποίο προέβλεπε αποζημίωση για τα θέατρα που επλήγησαν. Παρόλα αυτά, εδώ και αρκετό καιρό δεν έχουμε καμία ενημέρωση για το αν θα εφαρμοστεί ή όχι», αναφέρει. Απουσία στήριξης αναφέρει μεταξύ άλλων και από τοπικούς φορείς, με εξαίρεση του κάλεσμα του ΔΗΠΕΘΕ για χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις, με σκοπό τη στήριξη του ντόπιου καλλιτεχνικού δυναμικού.
Παρά το κλίμα αβεβαιότητας και την αποχή από τα δια ζώσης μαθήματα, η μάθηση δε σταματά. Με σύμμαχο το διαδίκτυο, πραγματοποιούν πρότζεκτ στα οποία μελετούν έργα, αναλύουν χαρακτήρες, καλλιτεχνικά ρεύματα, επικεντρώνοντας έτσι την προσοχή τους στη γενικότερη μελέτη του θεάτρου μέχρι να βγουν από τον «πάγο» και να πατήσουν ξανά σανίδι. «Όλη αυτή η συνθήκη επηρεάζει και σε κάνει να χάνεις για λίγο το καλλιτεχνικό σου μονοπάτι. Όμως οφείλουμε να βρούμε νέους τρόπους έκφρασης και μέσω των τεχνών να εκφράσουμε όσα ανέδειξε η πανδημία, ώστε να προχωρήσουμε μπροστά», κατέληξε.
Στην πολιτική υποτίμηση που βιώνουν οι χώροι του θεάτρου στάθηκε η καλλιτεχνική διευθύντρια της ομάδας τέχνης «Αφηγηματικός Νούς» Γιάννα Κούλα, αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Όποιος πολεμά την Τέχνη και τους ανθρώπους της, πολεμά τη Δημοκρατία». Η ομάδα είναι ενεργή στο μέτρο του δυνατού, με τα μαθήματα εξ αποστάσεως να διατηρούν την επαφή με το αντικείμενο, προκειμένου να διαφυλάξουν και τη δουλειά που έχουν κάνει. «Προκαλούμε τους εαυτούς μας να υψωθούν μέσα σε αντίξοες συνθήκες, θέτοντας ως προτεραιότητά μας, την τροφή της ψυχής. Όσοι έχουμε διαλέξει αυτόν το δρόμο, δε θα τα παρατήσουμε εύκολα», αναφέρει, δίνοντας έναν τόνο αισιοδοξίας και ομόνοιας για το μέλλον του θεάτρου.
