Χώρος πολιτισμού και ιστορικής μνήμης το Αρχοντικό Ισμήνης Τζαβέλλα

Ο χώρος, αν και δεν είναι επισκέψιμος αυτή τη στιγμή λόγω των περιοριστικών μέτρων για τον κορωνοϊό, απέκτησε και πάλι ζωή εδώ και δύο περίπου μήνες, καθώς έχει μεταφερθεί εκεί το Ιστορικό Αρχείο του δήμου Ιωαννιτών, ενώ παράλληλα έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες για την αξιοποίηση και των υπολοίπων χώρων.
Το ιστορικό κτίριο, που βρίσκεται στην οδό Παύλου Μελά, επισκέφθηκαν ο δήμαρχος Μωυσής Ελισάφ, ο αντιδήμαρχος Οικονομικών Φώτης Βάββας και ο γενικός γραμματέας του δήμου Βασίλης Ζωγράφος, μαζί με την υπηρεσία κληροδοτημάτων και την επιτροπή που συνεπικουρεί το έργο της.
Ο δήμαρχος ευχαρίστησε όλους όσοι εργάστηκαν ώστε το κτίριο να αποκτήσει και πάλι ζωή, και υπογράμμισε ότι πολύ σύντομα θα έχει μετατραπεί σε χώρο πολιτισμού και ιστορικής μνήμης, με την αξιοποίηση και της εσωτερικής αυλής που διαθέτει.
Το Αρχοντικό Ισμήνης Τζαβέλλα αποτελεί μια κλασική αστική κατοικία του 19ου αιώνα, από τις ελάχιστες που σώζονται ακόμη. Είναι χαρακτηρισμένο διατηρητέο μνημείο και θεωρείται έργο τέχνης. Η Ισμήνη Τζαβέλλα κληροδότησε στον δήμο το αρχοντικό της οικογένειάς της με την επιθυμία να λειτουργήσει ως μουσείο. Για αρκετά χρόνια φιλοξενήθηκαν στους χώρους του τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, ωστόσο, από την ώρα που μετακόμισαν στο Σουφαρί Σεράι, η οικία παρέμεινε κλειστή και είχε υποστεί μεγάλες φθορές.
Το 2014 ολοκληρώθηκε το μεγάλο έργο αποκατάστασης σύμφωνα με τη μελέτη που είχαν εκπονήσει οι Τεχνικές Υπηρεσίες, ενώ το 2017 εγκρίθηκε η μεταστέγαση, στο ισόγειο του Αρχοντικού, του Ιστορικού αρχείου. Στα επόμενα χρόνια και πάλι το κτίριο δε χρησιμοποιήθηκε, με αποτέλεσμα να παρατηρηθούν σημαντικές φθορές. Από τον Οκτώβριο του 2019, έγιναν όλες οι απαραίτητες εργασίες για την αποκατάσταση της στέγης και του εσωτερικού του αρχοντικού, ώστε να επανέλθει στην αρχική του μορφή. Ολοκληρώθηκαν, επίσης, όλες οι εργασίες συντήρησης των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων του κτίσματος. Το τμήμα Κληροδοτημάτων του δήμου υπέβαλε αίτημα στην Εφορεία Νεότερων Μνημείων και ήδη δόθηκε η έγκριση για την πλήρη αποκατάσταση και της πρόσοψης της κατοικίας.
Το Ιστορικό Αρχείο του δήμου έχει βρει ήδη τη θέση του σε δύο από τα δωμάτια του διώροφου κτιρίου, ενώ το ισόγειο θα αξιοποιηθεί από τον δήμο ως εκθεσιακός χώρος, καθώς και για τη στέγαση του φωτογραφικού του αρχείου.
Η υπεύθυνη του Αρχείου Μαρία Παππά σημείωσε ότι η μεταστέγαση ήταν αίτημα πολλών ετών, καθώς υπήρχαν προβλήματα τόσο με τους χώρους στο προηγούμενο κτίριο, όσο και με τις συνθήκες φύλαξης του υλικού.
«Το Ιστορικό Αρχείο του δήμου Ιωαννιτών είναι ένα από τα λίγα στο είδος του, καθώς συγκεντρώνει την έγγραφη παραγωγή του δήμου από το 1913, οπτικοακουστικό υλικό από τις πολιτιστικές δραστηριότητες, ιδιωτικό αρχείο και συλλογές βιβλίων από τον 19ο αιώνα, ενώ διαθέτει μια πλήρως ενημερωμένη βάση δεδομένων με τα πρακτικά συνεδριάσεων του δημοτικού συμβουλίου από το 1913 έως τα τέλη του 20ου αιώνα», σημείωσε η κ. Παππά, προσθέτοντας πως έχει γίνει ψηφιοποίηση του υλικού, το οποίο είναι προσβάσιμο μέσω μιας αίτησης από ερευνητές και κάθε ενδιαφερόμενο, ενώ μελλοντικά θα αναρτηθεί σε ειδική πλατφόρμα.
Με τη μετεγκατάσταση στο Αρχοντικό της Ισμήνης Τζαβέλλα δημιουργούνται οι συνθήκες για να λειτουργήσει και το Μουσείο Αστικής Κατοικίας με τα κειμήλια της οικογένειας, καθώς έχει γίνει η συντήρηση των περισσότερων. Ο νέος χώρος θα είναι ανοιχτός για το κοινό, όταν οι υγειονομικές συνθήκες το επιτρέψουν, ενώ θα υπάρχει η δυνατότητα οργάνωσης διάφορων δράσεων και δρώμενων.
Ο ειδικός συνεργάτης του δημάρχου για θέματα πολιτισμού Χρήστος Παπαδόπουλος έκανε γνωστό ότι έχει ξεκινήσει η συλλογή και η ψηφιοποίηση υλικού που αναφέρεται στην διαδρομή της πόλης στον χρόνο, όπως φιλμ και φωτογραφίες, ένα οπτικοακουστικό υλικό, το οποίο θα παραμείνει στο Αρχείο του δήμου. Μάλιστα, τις επόμενες εβδομάδες αναμένεται να υπάρξει πρόσκληση προς όσους διαθέτουν τέτοιο υλικό να το παραχωρήσουν ή να το δανείσουν για τον σκοπό αυτό.
Το Αρχοντικό αυτό δεν είναι το μοναδικό που έχει κληροδοτήσει στον δήμο η Ισμήνη Τζαβέλλα, όπως σημείωσε ο κ. Ζωγράφος. Υπάρχει ένα ακόμη ακίνητο, επί της οδού Ανεξαρτησίας 93-95, κυριότητας 5/8, που ήταν μισθωμένο μέχρι πρόσφατα σε έναν από τους συνιδιοκτήτες. Σύμφωνα με τον κ. Ζωγράφο, ο μισθωτής οφείλει πολλά μισθώματα, ενώ ο δήμος είναι σε διαδικασία να αξιοποιήσει και αυτό το κτίριο, είτε με επαναδιαπραγμάτευση με νέο μισθωτή είτε με αγορά και του υπολοίπου. Ένα τμήμα του κτιρίου ανήκει στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο.
Τέλος, ο δήμαρχος Μωυσής Ελισάφ απηύθυνε ιδιαίτερες ευχαριστίες στον πρώην δήμαρχο Φίλιππα Φίλιο, ο οποίος επίσης βρέθηκε στον χώρο, καθώς επί δημαρχίας του έγινε το μεγάλο έργο αποκατάστασης του κτιρίου. Ευχαρίστησε επίσης τις υπηρεσίες κληροδοτημάτων και ιστορικού αρχείου και την κ. Νέλλη Τζιμογιάννη, που προσέφερε εθελοντικά.