Το χωριό αναγνωρίσθηκε ως μαρτυρικό με Προεδρικό διάταγμα που ο κ. Παυλόπουλος υπέγραψε τον Ιούνιο του 2017 και δύο χρόνια μετά, κάτοικοι και αρχές του επεφύλαξαν θερμή υποδοχή και τον ευχαρίστησαν για τις ενέργειές του.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έφτασε στο χωριό στις 10.30 το πρωί, επιθεώρησε το άγημα των ενόπλων δυνάμεων και τον υποδέχθηκαν ο περιφερειάρχης Αλέκος Καχριμάνης, ο δήμαρχος Κεντρικών Τζουμέρκων Χρήστος Χασιάκος και εκπρόσωποι των τοπικών αρχών και φορέων.
Ο κ. Παυλόπουλος κατέθεσε στεφάνι στο Μνημείο των Εκτελεσθέντων Καταρρακτινών, μετά την επιμνημόσυνη δέηση που τελέστηκε χοροστατούντος του Mητροπολίτη Άρτας, ενώ προηγήθηκαν ο χαιρετισμός του δημάρχου και η ομιλία του καθηγητή Κωνσταντίνου Τσουμάκα, ο οποίος αναφέρθηκε στα τραγικά γεγονότα.
Aναγνωρίζοντας την προσφορά του, ο δήμος Κεντρικών Τζουμέρκων ανακήρυξε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε επίτιμο δημότη, στη λιτή τελετή που έγινε στο γραφείο της τοπικής κοινότητας, με τον δήμαρχο να απονέμει το ψήφισμα και την τιμητική πλακέτα.
Ο κ. Παυλόπουλος εξέφρασε τη συγκίνησή του και τόνισε ότι η αναγνώριση του χωριού ως μαρτυρικό αποτελεί μια εκπλήρωση του χρέους τιμής απέναντι στα θύματα και τις οικογένειές τους, αλλά και στην ιστορία του τόπου.
Μάλιστα, στην αντιφώνησή του έκανε αναφορά στην ιστορική πορεία των Τζουμέρκων κατά την περίοδο της προετοιμασίας για την Εθνεγερσία του 1821 έως στα δραματικά γεγονότα του 1943.
«Αποτελεί ξεχωριστή τιμή για μένα η αναγόρευσή μου, υπό την ιδιότητά μου ως Προέδρου της Δημοκρατίας, σε επίτιμο δημότη του δήμου Κεντρικών Τζουμέρκων. Και έχω χρέος να επισημάνω ότι η παρουσία μου σήμερα εδώ, προκειμένου ν’ αποτίσουμε από κοινού τον επιβαλλόμενο φόρο τιμής στην ιερή μνήμη των τραγικών θυμάτων της θηριωδίας που έλαβε χώρα στ’ άγια και μαρτυρικά τούτα χώματα της πατρίδας μας, τον Οκτώβριο του 1943, με συγκινεί βαθύτατα. Υπογραμμίζω το γεγονός ότι η Πολιτεία, με την αναγνώριση της ναζιστικής θηριωδίας στον Καταρράκτη και την συνακόλουθη ένταξή του στον κατάλογο των Μαρτυρικών Χωριών με Προεδρικό Διάταγμα, εξεπλήρωσε ένα πραγματικό χρέος τιμής όχι μόνον απέναντι στα θύματα και στις οικογένειές τους, αλλά και απέναντι στην ίδια την ιστορία του τόπου μας. Διότι η διατήρηση της ιστορικής μνήμης αποτελεί, κυριολεκτικώς, όρο επιβίωσης του έθνους μας», σημείωσε ενώ αναφέρθηκε σε ένα άλλο ιστορικό γεγονός, για το οποίο όλοι οι Τζουμερκιώτες είναι υπερήφανοι «και δικαίως», όπως σημείωσε. «Στον μύλο της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης Σχωρετσάνων, όπως ονομαζόταν τότε -και ως το 1927- το χωριό σας, συνήλθαν οι τζουμερκιώτες οπλαρχηγοί για την προετοιμασία της Εθνεγερσίας του 1821: Κατσαντώνης, Καραϊσκάκης, Μακρυγιάννης, Κουτελίδας, Τσαρακλής, ο ηγούμενος της Μονής Διονύσιος και οι δημογέροντες των Σχωρετσάνων, Αγνάντων, Μελισσουργών, Πραμάντων και Χόσεψης (έτος 1819-1820)», ανέφερε και στη συνέχεια αναφέρθηκε στα δραματικά γεγονότα της 26ης και 27ης Οκτωβρίου 1943, βασισμένος στην μαρτυρία του στρατηγού Κωνσταντίνου Σίτα, που ήταν τότε μόλις 17 ετών, ενώ μνημόνευσε και τα ονόματα των αμάχων θυμάτων του χωριού.
«Τιμώντας την ιερή μνήμη των τραγικών θυμάτων του μαρτυρικού τόπου σας, διαπιστώνουμε, για πολλοστή φορά, ότι για εμάς, τους Έλληνες, η ελευθερία αποτελεί υπαρξιακή αρχή και, άρα, τρόπο ζωής. Αυτή την αλήθεια οφείλουν να τη γνωρίζουν όλοι. Η πίστη σε αυτές τις αξίες, σε αυτά τα πανανθρώπινα ιδανικά, χαρακτηρίζει διαχρονικώς και τη διεθνή συμπεριφορά της πατρίδας μας», πρόσθεσε και κατέληξε διαβεβαιώνοντας πως «όσα εξέθεσα θ’ αποτελέσουν καθοριστικής σημασίας δείκτη πορείας κατά την άσκηση των καθηκόντων μου. Επιπλέον, παίρνω μαζί μου, στις νοερές αποσκευές μου, τις καλύτερες αναμνήσεις της έξοχης φιλοξενίας που μου επιφυλάξατε, για την οποία και πάλι βαθύτατα σας ευχαριστώ».
Την ιδιαίτερη τιμή της παρουσίας του Προέδρου της Δημοκρατίας στην Ήπειρο σημείωσε ο περιφερειάρχης Αλέκος Καχριμάνης, ενώ τις δικές τους αναμνήσεις από τις τραγικές ημέρες του 1943 ανέσυραν ηλικιωμένοι κάτοικοι, που γλίτωσαν από τα ναζιστικά στρατεύματα.
Επίτιμος δημότης Κεντρικών Τζουμέρκων ο Πρ. Παυλόπουλος
Όρο επιβίωσης του έθνους χαρακτήρισε τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, που τίμησε τις εκδηλώσεις τιμής και μνήμης των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας στον Καταρράκτη στις 26 Οκτωβρίου του 1943.
