Η Ήπειρος θα στέλνει τα υπολείμματα απορριμμάτων της 168,35 χλμ. μακριά, στην Π.Ε. Κοζάνης, όπου προβλέπεται να δημιουργηθεί μια από τις έξι μονάδες που θα λειτουργήσουν σε ολόκληρη τη χώρα. Στην ίδια Διαχειριστική Ενότητα εντάσσονται οι Περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας και μέρος της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, και η μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης στην Π.Ε. Κοζάνης θα υποδέχεται απορρίμματα από τις Μονάδες Ανάκτησης – Ανακύκλωσης Σερρών, Κοζάνης, Ιωαννίνων, Θεσσαλίας και Κέρκυρας.
Σύμφωνα με την ΣΜΠΕ, στόχος του σχεδιασμού είναι τόσο η μείωση, έως το 2030, της ποσότητας των αστικών στερεών αποβλήτων, που καταλήγουν σε ΧΥΤΥ, το πολύ σε 10% κ.β. των παραγόμενων, όσο και η προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, σε συμμόρφωση με τους σχετικούς όρους και προϋποθέσεις της εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας και με εφαρμογή των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών, οι οποίες θα πρέπει πλέον να ενσωματώνουν τις πρακτικές της κυκλικής οικονομίας.
Σύμφωνα με τις σχετικές εκτιμήσεις της μελέτης, η Ήπειρος το 2030, οπότε λογικά αναμένεται να έχει μετατραπεί η Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων σε Μονάδα Ανάκτησης και Ανακύκλωσης, καθώς και να έχει προχωρήσει το επενδυτικό σχέδιο του Φορέα Διαχείρισης Απορριμμάτων για τις δράσεις χωριστής συλλογής, τη δημιουργία Μονάδων Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων σε Θεσπρωτία και Πρέβεζα και την αναβάθμιση της ΜΕΒΑ Άρτας, θα στέλνει στην Κοζάνη 31.776 τόνους, ποσότητα που μέχρι το 2042 εκτιμάται ότι θα μειωθεί στους 28.470 τόνους. Βέβαια, ο στόχος του επενδυτικού πλάνου είναι σταδιακά να μειωθούν οι ποσότητες που φθάνουν στο ΧΥΤΥ, άρα ο ίδιος με αυτόν της δημιουργίας των μονάδων καύσης…
Το σχέδιο, το οποίο αναρτήθηκε από τη Γενική Γραμματεία Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας στις 4 Αυγούστου προς διαβούλευση μέχρι τις 4 Σεπτεμβρίου, δε συζητήθηκε καν με τους φορείς της αυτοδιοίκησης που είναι και οι καθ’ ύλιν αρμόδιοι για την διαχείριση των απορριμμάτων, αλλά με τους «επενδυτές» του κλάδου, οι οποίοι θα υλοποιήσουν τις μονάδες και θα επιλέξουν την οριστική χωροθέτηση.
Ενδεικτικό είναι ότι οι δήμοι ενημερώθηκαν όταν το Υπουργείο Περιβάλλοντος τους απέστειλε, μέσω των Περιφερειακών Συμβουλίων, πρόσκληση για τη διαβούλευση επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.
Σε επίπεδο Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας δεν έχει γίνει καμία σχετική συζήτηση, ενώ και από τα Γιάννενα πριν λίγους μήνες, ο Γ.Γ. Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας Μανώλης Γραφάκος, όταν ανέλυε τον νέο σχεδιασμό για την ανακύκλωση, δεν έκανε καμία αναφορά στον σχεδιασμό για την καύση των απορριμμάτων.
Περά από αυτό, ωστόσο, τα ζητήματα που τίθενται είναι περιβαλλοντικά, καθώς υπάρχουν αντιδράσεις και από περιβαλλοντικούς φορείς για την καύση, αλλά και οικονομικά, καθώς το κόστος διαχείρισης των απορριμμάτων, ειδικά στην Ήπειρο που έχει προχωρήσει στην ολοκληρωμένη διαχείριση, είναι υψηλό.
Αντιδράσεις εκφράζονται και από τον χώρο της αυτοδιοίκησης, ακόμη και αν το θέμα δεν έχει τεθεί σε επίπεδο Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας. Ο αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης Γρηγόρης Κωνσταντέλλος ζήτησε, με δήλωσή του στις αρχές Αυγούστου, από το ΥΠΕΝ να ανακαλέσει άμεσα την προσχηματική πρόσκληση για διαβούλευση και να ξεκινήσει ουσιαστικό και θεσμικό διάλογο για το θέμα με την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Σημειώνει δε πως το Υπουργείο προβάλλει επιλεκτικά το περιβαλλοντικό σκέλος του σχεδίου, αποφεύγοντας να θίξει –ή αποκρύπτοντας– θεμελιώδη ζητήματα όπως η χωροθέτηση των εργοστασίων και τα οικονομικά δεδομένα του έργου, ενώ υπενθυμίζει πως αφαιρέθηκε από τους Δήμους η αρμοδιότητα ενεργειακής αξιοποίησης των στερεών αποβλήτων και μεταφέρθηκε αποκλειστικά στο Υπουργείο Περιβάλλοντος μέσω του πρόσφατου Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων
«Τελικά, το έργο θα υλοποιηθεί με κριτήρια που υπηρετούν τη διαφύλαξη του περιβάλλοντος και την οικονομική ελάφρυνση της κοινωνίας που δοκιμάζεται, ή μήπως θα εξυπηρετήσει αποκλειστικά τα συμφέροντα συγκεκριμένων παραγωγών ενέργειας, δίνοντάς τους τη δυνατότητα εύκολου, εγγυημένου κέρδους με μηδενικό ρίσκο, στηριζόμενο σε κρατικές επιχορηγήσεις και νέα επιβαρυντικά τέλη για τους δήμους και τους πολίτες;», περιλαμβάνεται σε ερωτήματα που απευθύνει και για τα οποία ζητά απαντήσεις από το Υπουργείο.
Και ο δήμαρχος Αθηναίων και επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης στην ΚΕΔΕ Χάρης Δούκας, σε ανάρτησή του, αναλύει πως «βλέπει» οικονομικά συμφέροντα πίσω από τον σχεδιασμό και χαρακτηρίζει το σχέδιο της κυβέρνησης «ένα καλοκαιρινό δώρο σε λίγους και εκλεκτούς», εξηγώντας σε βίντεο «πως κανείς μπορεί να βγάλει χρήματα τέσσερις φορές από μία και μόνο επένδυση», καθώς επιδοτείται από το κράτος για την επένδυση, οι δήμοι και πολίτες πληρώνουν την πρώτη ύλη (σκουπίδια), επιχορηγείται από το κράτος για ΑΠΕ και τέλος, από την πώληση της παραγόμενης ενέργειας.
Αντιδράσεις πάντως υπάρχουν και στην ευρύτερη περιοχή της Κοζάνης και ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη εκστρατεία συγκέντρωσης υπογραφών κατά της κατασκευής και λειτουργίας μονάδας καύσης, ενώ προγραμματίζονται δύο μεγάλες συγκεντρώσεις τον Σεπτέμβριο.
Στο κείμενο προς υπογραφή από την Κίνηση Πολιτών Πτολεμαΐδας, μεταξύ άλλων, αναφέρεται «για την περιοχή μας, η ΔΕΗ έχει εξαγγείλει την κατασκευή μιας μονάδας καύσης σύμμεικτων αποβλήτων, όχι μόνο αστικών, αλλά και αγροτικών και βιομηχανικών, δυναμικότητας 300.000 με 400.000 τόνων. Το κόστος λειτουργίας της -όπως και των υπολοίπων μονάδων -θα βαρύνει τους δημότες μέσω μακροχρόνιων (25 ετών) συμβάσεων μεταξύ δήμων ιδιωτών και της ΔΕΗ. Συνέπεια αυτού, οι ιδιώτες και η ΔΕΗ θα αποφασίζουν οι ίδιοι για τη χωροθέτηση των μονάδων τους παρά την θέληση των τοπικών κοινωνιών, θα επιδοτούνται για την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια (έως 155 €/τόνο), θα καθορίζουν οι ίδιοι την τιμή ανά τόνο και θα χρεώνουν (έως 250 €/τόνο) προκαταβολικά τους δημότες για κάθε τόνο σκουπιδιών που θα καίγεται στις μονάδες τους. Δηλαδή, θα τους πληρώνουμε για να κερδοσκοπούν και να δηλητηριάζουν το περιβάλλον και τις ζωές μας».
Για το κόστος πάντως κατασκευής και λειτουργίας των Μονάδων δεν αναφέρεται τίποτα στη ΣΜΠΕ. Ωστόσο, σε δημοσίευμα της «Καθημερινής» τον περασμένο Μάιο, ο Γ.Γ. Μανώλης Γραφάκος ανέφερε πως «όσον αφορά το κόστος, το σενάριο που έχει επιλεγεί έχει το ίδιο κόστος με εκείνο της συνέχισης της ταφής – αν συνυπολογιστεί η σταδιακή αύξηση του τέλους ταφής».
