Σύμφωνα με έκθεση της IQAir, μιας ελβετικής εταιρείας που παρακολουθεί την παγκόσμια ποιότητα του αέρα, τα Ιωάννινα είναι στην κορυφή της λίστας με τις δέκα πιο μολυσμένες περιοχές της Ελλάδας σε ό,τι αφορά την ατμοσφαιρική ρύπανση. Η εταιρεία εξέτασε τα λεπτά σωματίδια, ή PM2.5, έναν από τους μικρότερους αλλά πιο επικίνδυνους ρύπους, που προέρχονται από πηγές όπως είναι η καύση ορυκτών καυσίμων, οι καταιγίδες σκόνης και οι πυρκαγιές. Είναι τόσο μικροσκοπικό σωματίδιο- το 1/20 του πλάτους μιας ανθρώπινης τρίχας- που μπορεί να ταξιδέψει πέρα από τις συνήθεις άμυνες του σώματος στους πνεύμονες ή στην κυκλοφορία του αίματος.
Τα σωματίδια προκαλούν ερεθισμό και φλεγμονή και έχουν συνδεθεί με αναπνευστικά προβλήματα και χρόνια νεφρική νόσο. Η έκθεση στα σωματίδια αυτά μπορεί να προκαλέσει καρκίνο, εγκεφαλικό ή καρδιακό επεισόδιο και έχει συσχετιστεί με υψηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης και άγχους.
Μετά τα Γιάννενα, ακολουθούν το Πλαγιάρι του Δήμου Θέρμης, ο Ελλήσποντος Κοζάνης, ο Αλίαρτος, η Ελευσίνα, τα Θεσσαλονίκης, ο Τρίλοφος (κωμόπολη της Κεντρικής Μακεδονίας), η Ορεστιάδα, η Θεσσαλονίκη και η
Λυκόβρυση Αττικής. Στον αντίποδα, οι πιο καθαρές, από πλευράς αέρα, περιοχές στην Ελλάδα, είναι η Νέα Ραιδεστός, τα Δύο Χωριά Τήνου, η Βουλιαγμένη, το Ρίο, ο Άγιος Νικόλαος Κρήτη, η Σητεία, ο Άγιος Παύλος (περιοχή του δήμου Νεάπολης – Συκεών), η Ηλιούπολη, το Χαϊδάρι και το Hράκλειο.
Σε ό,τι αφορά τα Γιάννενα, το πρόβλημα, όπως κατά καιρούς έχει επισημανθεί, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την καύση καυσόξυλων για τη θέρμανση, χωρίς να παραβλέπονται και οι κλιματολογικές και μορφολογικές συνθήκες της περιοχής, που εγκλωβίζουν τους ρύπους στο λεκανοπέδιο.
Το πρόβλημα, κατά συνέπεια, εμφανίζεται με ιδιαίτερη ένταση τη χειμερινή περίοδο, όπως αποτυπώνεται και στην έκθεση της IQAir. Τον Φεβρουάριο και τον Δεκέμβριο του 2024, ξεπέρασαν τα προβλεπόμενα όρια για τα σωματίδια PM2,5 (5 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο), περισσότερες από επτά φορές, ενώ τον Νοέμβριο και τον Ιανουάριο περισσότερες από πέντε φορές.
Κάλεσμα σε συγκέντρωση από το «Κοινό των Ηπειρωτών»
Κάλεσμα σε πολίτες, φορείς, συλλογικότητες και παρατάξεις να ενώσουν τις φωνές τους, ζητώντας τη λήψη άμεσων μέτρων για την αντιμετώπιση του προβλήματος της αιθαλομίχλης, απευθύνει η παράταξη «Κοινό των Ηπειρωτών», που προχωρά στην οργάνωση συγκέντρωσης το Σάββατο 15 Μαρτίου, στις 12 το μεσημέρι, μπροστά από την Περιφέρεια Ηπείρου.
«Πλέον δεν μπορούμε να μείνουμε αμέτοχοι! Η υγεία μας, η ποιότητα ζωής μας, διακυβεύονται. Δεν είναι μόνο μια διαμαρτυρία. Είναι το μήνυμά μας προς όλους: Δικαιούμαστε καθαρό αέρα – απαιτούμε άμεσες λύσεις! Η φωνή μας πρέπει να ακουστεί δυνατά!», τονίζεται στο κάλεσμα της παράταξης, η οποία πρόσφατα είχε αναλάβει και πρωτοβουλία διαδικτυακής συγκέντρωσης υπογραφών. Επίσης, έχει θέσει το ζήτημα στο Περιφερειακό Συμβούλιο, σε δημόσιες συζητήσεις, ενώ πραγματοποιήθηκε συνάντηση με τον δήμαρχο Ιωαννίνων, κατά την οποία εκφράστηκε έντονη ανησυχία για την κατάσταση.
Το «Κοινό των Ηπειρωτών» επισημαίνει ότι Περιφέρεια Ηπείρου και ο Δήμος Ιωαννιτών συνεχίζουν να επιδεικνύουν ανεπαρκή αντίδραση, με τα βέλη του να στρέφονται και προς τους κυβερνητικούς βουλευτές των Ιωαννίνων, στους οποίους προσάπτει ότι δεν έχουν θέσει το ζήτημα ως προτεραιότητα, ενώ η πολιτική βούληση για την άμεση αντιμετώπιση αυτής της επικίνδυνης κατάστασης παραμένει ασαφής και αναποτελεσματική.
Θετικό βήμα χαρακτηρίζεται η συμμετοχή του Δήμου Ιωαννιτών στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα των 100 κλιματικά ουδέτερων και έξυπνων πόλεων, ωστόσο, σημειώνεται ότι χωρίς τη λήψη άμεσων και ουσιαστικών μέτρων για τη μείωση των ρύπων, η δέσμευση για κλιματική ουδετερότητα έως το 2030 παραμένει μια κενή υπόσχεση.
«Ο Δήμος Ιωαννιτών, η Περιφέρεια Ηπείρου και οι τοπικοί φορείς οφείλουν να αναλάβουν άμεση δράση, πιέζοντας την κυβέρνηση να προχωρήσει σε συγκεκριμένα μέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα. Χωρίς δυναμική και συντονισμένη παρέμβαση, ο στόχος της κλιματικής ουδετερότητας θα παραμείνει απλώς μια θεωρητική διακήρυξη, χωρίς πραγματικό όφελος για τους κατοίκους και τη δημόσια υγεία», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ευθύνες Π. Κολόκα στη δημοτική αρχή
Τη δημοτική αρχή βάζει στο στόχαστρό του ο επικεφαλής της δημοτικής παράταξης «Γιάννενα Όμορφη Πόλη» Παντελής Κολόκας, χαρακτηρίζοντας ιδιαίτερα απογοητευτικό και επώδυνο το γεγονός πως δεν έχει ληφθεί από την πλευρά της καμία ουσιαστική πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
«Η δημοτική αρχή Ιωαννίνων δείχνει παντελώς ανήμπορη να παρουσιάσει κάποιο σχέδιο αντιμετώπισης του προβλήματος ως οφείλει απέναντι στους πολίτες. Αντ’ αυτού, περιορίζεται μόνο στην παραπομπή του θέματος στο κεντρικό κράτος», τονίζει σε δήλωσή του, υπενθυμίζοντας πως σε προηγούμενη συνεδρίαση λογοδοσίας η παράταξή του είχε καταθέσει μια δέσμη προτεινόμενων μέτρων και επεξεργασμένων προτάσεων. «Όπως διαπιστώσαμε και από την αδικαιολόγητα αργοπορημένη κατάθεση του προϋπολογισμού του 2025, δεν υπάρχει κανένα οραματικό πολιτικό σχέδιο μέχρι σήμερα για τα Ιωάννινα του μέλλοντος και για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των Γιαννιωτών μεταξύ των οποίων είναι ένα καθαρό και υγιές περιβάλλον. Διαπιστώσαμε μόνο λογιστική διαχείριση αριθμών, συνοδευόμενη από ακριβούς λογαριασμούς εις βάρος των Γιαννιωτών οι οποίες επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση», προσθέτει και καταλήγει, λέγοντας πως «τα Γιάννενα χρειάζονται επειγόντως πολιτικό οξυγόνο».
