Ενός έργου για το οποίο υπήρξε ακύρωση της απόφασης κατασκευής του το 2021, μετά από προσπάθειες της «Καλλιστώ» και της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας», ωστόσο, τρία χρόνια μετά, με την έκδοση τροποποιητικής Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου Δυτικής Μακεδονίας, εγκρίθηκε η εκκίνηση των εργασιών κατασκευής του ΜΥΗΕ, με τις καταστρεπτικές επιπτώσεις να είναι ήδη ορατές, σύμφωνα με το φωτογραφικό υλικό, που συνοδεύει το σχετικό δελτίο τύπου.
Οι εργασίες, όπως αναφέρουν οι συνυπογράφουσες περιβαλλοντικές οργανώσεις, διεξάγονται εντός του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου και της Ζώνης Ειδικής Προστασίας / Ειδικής Ζώνης Διατήρησης (περιοχής Natura 2000) με κωδικό GR2130002 «Κορυφές Όρους Σμόλικας», παραβιάζοντας την ενωσιακή και εθνική νομοθεσία, η οποία ρητά ορίζει τις χαρτογραφημένες περιοχές με τύπους οικοτόπων προτεραιότητας ως ζώνες αποκλεισμού εγκατάστασης μικρών υδροηλεκτρικών έργων.
Παρά τις αρνητικές γνωμοδοτήσεις από τον Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Β. Πίνδου, τον Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. και τη Διεύθυνση Δασών Ιωαννίνων, οι εργασίες κατασκευής του ΜΥΗΕ ξεκίνησαν και έχουν ήδη καταστρέψει μέρος του τύπου οικοτόπου προτεραιότητας 9530* «(Υπο)μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά μαυρόπευκα». Το εν λόγω έργο κατασκευάζεται, επίσης, εντός της ζώνης εξάπλωσης πολύ σημαντικών ειδών της περιοχής όπως η Ιονική πέστροφα (Salmo farioides), για την οποία από το 2021 είναι σε ισχύ το θεσμοθετημένο «Εθνικό Σχέδιο Δράσης (ΕΣΔ) για τα αυτόχθονα είδη πέστροφας στην Ελλάδα», η Βίδρα (Lutra lutra), η παρουσία της οποίας έχει επιβεβαιωθεί τόσο ανάντη όσο και κατάντη της περιοχής κατασκευής του ΜΥΗΕ, ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos) και ο Ασπροπάρης (Neophron percnopterus), είδη χαρακτηρισμένα ως «Κινδυνεύον» και «Κρισίμως Κινδυνεύον» αντίστοιχα, βάσει του Κόκκινου Καταλόγου των Απειλούμενων Ειδών της Ελλάδας, και η Καφέ Αρκούδα (Ursus arctos), είδος προτεραιότητας (Παράρτημα ΙΙ της Κοινοτικής Οδηγίας 92/43/ΕΚ), με την κατάσταση διατήρησής της αξιολογημένη ως «Μη Ικανοποιητική-βελτιούμενη (U1+)». Επιπλέον, το ΜΥΗΕ κατασκευάζεται σε ζώνη πολύ υψηλής ευαισθησίας και μόνιμης παρουσίας του είδους, ενώ στην περιοχή υλοποιείται παράλληλα το ευρωπαϊκό έργο LIFE ARCPROM, που στόχο έχει τη βελτίωση των όρων συνύπαρξης της καφέ αρκούδας και του ανθρώπου.
«Λίγες εβδομάδες μετά το ηχηρό μήνυμα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) ενάντια στον κατακερματισμό και την υποβάθμιση των ποτάμιων οικοσυστημάτων, με την κομβικής σημασίας απόφαση απαγόρευσης εγκατάστασης Μικρών Υδροηλεκτρικών σταθμών και φραγμών (ΥΠΕΝ/ΔΔ ΦΠΒ/61148/1574/2024) στο Προστατευόμενο Τοπίο και Προστατευόμενο Φυσικό Σχηματισμό του Σαραντάπορου, συνεχίζεται η κατασκευή ΜΥΗΕ εντός της λεκάνης απορροής του ποταμού Αώου, του μεγαλύτερου ποταμού ελεύθερης ροής στην Ευρώπη», αναφέρουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, κρίνοντας απαραίτητη και επιβεβλημένη την άμεση ανάκληση της τελευταίας Τροποποίησης της αρχικής ΑΕΠΟ, καθώς και της άδειας εγκατάστασης του έργου, την ευθύνη του οποίου έχει η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας, ενώ παράλληλα αιτούνται τη διακοπή των εργασιών έως ότου ελεγχθεί από το ΥΠΕΝ η πληρότητα του φακέλου αδειοδότησης του έργου.
Αντιδρούν και οι Ορειβατικοί Σύλλογοι
Την παρέμβαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας και των περιφερειαρχών Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας για την αποτροπή κατασκευής υδροηλεκτρικού φράγματος στο ρέμα Γιότσα Γρεβενών ζητούν με ανοιχτή επιστολή τους οι δέκα Ορειβατικοί Σύλλογοι της Ηπείρου, της Κερκύρας και της Δυτικής Μακεδονίας.
Όπως αναφέρουν, τα σκαπτικά μηχανήματα ανοίγουν δρόμους και πραγματοποιούνται συνοδά έργα, καταστρέφοντας δάσος, πρανή αλλά και τμήμα του διεθνούς μονοπατιού Ε6 Δίστρατο Σαμαρίνα.
«Παρά τις πρόσφατες εξαγγελίες του πρωθυπουργού για τα “Απάτητα Βουνά”, διαπιστώνεται ότι τελικώς αυτά καταπατούνται από λόμπυ Βιομηχανιών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΒΑΠΕ). Οι Ορειβατικοί Σύλλογοι δεν μπορούν να αδιαφορήσουν σε αυτό όπως και σε κάθε καταστροφή της φύσης. Όσοι δεν τη σέβονται, θα μας βρίσκουν μπροστά τους μαζί με τις τοπικές κοινότητες και τους φορείς των Εθνικών Δρυμών», αναφέρουν στην ανοιχτή επιστολή τους, εκφράζοντας την αγωνία τους για τα έργα, τα οποία πραγματοποιούνται στο ρέμα Γιότσα Γρεβενών, έναν παραπόταμο του Αώου, ο οποίος χωρίζει τον Σμόλικα από την Βασιλίτσα.
«Δια της παρούσας επιστολής σας καλούμε να ενεργήσετε όσον το δυνατόν ταχύτερα, δείχνοντας τη μέγιστη δυνατή περιβαλλοντική ευαισθησία, ώστε να αποτραπεί η κατασκευή αυτού του καταστρεπτικού για την καρδιά της Πίνδου, και αμφιβόλου αναγκαιότητας, υδροηλεκτρικού έργου αφού η εφαρμογή της ως άνω ΑΕΠΟ, θα βλάψει σημαντικά την οικολογική συνοχή και λειτουργία του οικοσυστήματος του όρους Σμόλικας, το οποίο είναι ήδη επιβαρυμένο από τις δασικές πυρκαγιές του 2001 και 2007», καταλήγουν οι Ελληνικοί Ορειβατικοί Σύλλογοι Άρτας, Ηγουμενίτσας, Ιωαννίνων, Κοζάνης, Κόνιτσας, Μετσόβου, Πρέβεζας, ο Ορειβατικός Σύλλογος Σιάτιστας «Ο Μπούρινος», ο Πεζοπορικός Ορειβατικός Σύλλογος Κέρκυρας και ο Χιονοδρομικός Ορειβατικός Σύλλογος Γρεβενών.
