Χρόνια και χρόνια, ο Θωμάς Λιώλιος, ο ακούραστος και υπομονετικός Θωμάς, «ποιεί ήθος»! Και τώρα μαζί με την Ομάδα ΦΑΟΣ, που σημαίνει φως, το απολλώνιο φως, όπως το ονομάτισε, «φωτίζουν» τη γωνιά αυτή της ηπειρώτικης γης. Και βέβαια με την αμέριστη συμπαράσταση άξιων συνεργατών και φωτισμένων συμπολιτών. «Αυτό που κάναμε εμείς, τόσα χρόνια στη Θεσπρωτία δεν είναι απλά τεχνική θεάτρου. Το θέατρο είναι κάτι πολύ παραπάνω, είναι παίδευση, το θέατρο είναι σχολείο».
Μπορεί να χαρακτηριστεί η κουβέντα μας αυτή και ένας μικρός απολογισμός της προσπάθειας αυτής, μετά από 45 χρόνια, με κύριο στυλοβάτη τον ίδιο τον Θωμά Λιώλιο, τον απλό και μετριοπαθή αυτόν άνθρωπο, τον ηθοποιό, τον σκηνοθέτη, τον δάσκαλο!
Αυτό που κάνουμε εμείς δεν είναι απλά τεχνική θεάτρου
Κύριε Λιώλιο, «ο ντόπιος πολιτισμός είναι ο καλύτερος», μου είχατε πει τότε στην πρώτη μας συνέντευξη, τον Αύγουστο του 2001, για την εφημερίδα Τιτάνη…
Πράγματι, εάν είναι ντόπιος είναι καλύτερα. Γιατί θυμάμαι τότε με τον Σωτήρη Χατζάκη, τον σκηνοθέτη, μιλάγαμε για αποκέντρωση του πολιτισμού. Δεν μπορεί μόνο η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα να είναι τα κέντρα «παραγωγής» πολιτισμού. Δεν κατοικούν πολίτες δεύτερης κατηγορίας στην επαρχία! Όπως γνωρίζουμε, πολλές φορές στα μεγάλα αστικά κέντρα θεατρικές ομάδες, και όχι μόνο, πλαισιώνονται από παιδιά της υπόλοιπης Ελλάδας! Να σκεφτείτε ότι για να σπουδάσει κάποιος κάτι σχετικά με τις τέχνες πρέπει να πάει σε αυτά τα κέντρα.
Εσείς όμως όλα αυτά τα χρόνια προσπαθήσατε να δημιουργήσατε έναν «ντόπιο πολιτισμό». Απέδωσε η προσπάθεια; Τι έγιναν αυτά τα παιδιά;
Σήμερα είναι περίεργα τα πράγματα. Έχουν αλλάξει πολύ. Κάποια από αυτά τα παιδιά συνέχισαν κι έγιναν «επαγγελματίες» ηθοποιοί. Πολλοί γίναν καλύτεροι άνθρωποι. Αυτό που κάναμε εμείς και το συνεχίζουμε, δεν είναι απλώς τεχνική θεάτρου. Αρκεί να σου πω ότι το θέατρο είναι σχολείο όχι μόνο γι’ αυτόν που θα γίνει τεχνίτης-ηθοποιός, αλλά ποιεί ήθος για τον καθένα.
Άνθρωποι, εξαιρετικοί άνθρωποι συμπολίτες μας, σήμερα δεν ξεχνούν αυτό που δημιουργήσαμε μαζί. Ότι δίνεις, παίρνεις… Και βέβαια αυτοί που «σπούδασαν» και συμπορεύτηκαν μαζί μας γίναν διαφορετικοί, και αυτό φαίνεται στον τρόπο ζωής και στην συμπεριφορά. Αυτό βοήθησε γιατί κάναμε θέατρο μέσα στα σχολεία κάτι που είναι πολύ σημαντικό! Και η συμμετοχή τεράστια!
Που δυστυχώς εδώ και χρόνια σταμάτησε να λειτουργεί η Δημοτική εκείνη προσπάθεια με υπαιτιότητα του ίδιου του Δήμου. Βέβαια δεν φταίει κάποιος συγκεκριμένος Δήμαρχος αλλά «η αυλή», η οποία παραμένει η ίδια με όποιο κόμμα κι αν κατεβαίνει ο Δήμαρχος…
Υπήρχε αίθουσα Θεάτρου στο Επαγγελματικό Λύκειο, που είχε δημιουργηθεί επί των ημερών μας, το 1983, και σταμάτησε να λειτουργεί εδώ και τρία χρόνια.
Πείτε μας για κείνα τα χρόνια. Τα παιδιά συμμετείχαν; Οι εκπαιδευτικοί;
Υπήρχε τεράστια συμμετοχή από την πλευρά των παιδιών, όπως το μελίσσι γύρω από την κυψέλη μας τριγύριζαν!
Όσον αφορά το εκπαιδευτικό προσωπικό, με δυσκολία η φιλοξενία τους, με δυσκολία και η συμμετοχή τους. Απλά δεν μας ενοχλούσαν όσο θα ήθελαν. Να εξαιρέσω τους διευθυντές: Τσέλιο Πέτρο, Ιωάννου Αλεξάνδρα και Βαγγέλη Κοσιώρη, και ένα πέντε τοις εκατό από τους καθηγητές που δεν κοιτούσαν το ρολόι τους για να φύγουν από το σχολείο «γιατί πέρασε η ώρα».
Μπορώ να σας πω ότι και οκτακόσια παιδιά μπορεί να πέρασαν, αυτά τα χρόνια, από την ομάδα θεάτρου!
Επί 45 χρόνια λειτουργούσαμε ως Ερασιτεχνικό Θέατρο Θεσπρωτίας. Ήταν το πρώτο στην Ήπειρο μετά τον Οργανισμό Ηπειρωτικού Θεάτρου (ΟΗΘ) στα Γιάννενα.
ΦΑΟΣ: απολλώνιο φως
Και η καλλιτεχνική σας ομάδα ΦΑΟΣ; Τι σημαίνει ΦΑΟΣ;
ΦΑΟΣ, σημαίνει φως, απολλώνιο φΩΣ!
Και για να μην πάνε στράφι, κυρία Σκοπούλη, αυτά τα 45 χρόνια, δημιουργήσαμε πριν τέσσερα χρόνια την καλλιτεχνική μας Ομάδα ΦΑΟΣ και πριν ένα χρόνο λειτουργούμε τον δικό μας χώρο, ένα πολυχώρο τέχνης και πολιτισμού. Ένας χώρος που ανήκει στην πόλη μας και στους κατοίκους της. Ένας χώρος που φιλοξενεί ποικίλες εκδηλώσεις, από όλους τους καλλιτεχνικούς χώρους, από όλη την Ελλάδα και από το εξωτερικό. Λειτουργεί και ως εργαστήριο όλων των ηλικιών, από υποκριτική, κινησιολογία, φωνητική, performance, εικαστικά και άλλα.
Τέσσερα χρόνια αγώνα και αγωνία, τέσσερα χρόνια παιδευτήκαμε χειρονακτικά και οικονομικά! Και επιτέλους λειτουργούμε πια στον δικό μας χώρο! Και είναι κατάμεστος σε κάθε μας παράσταση ή άλλη εκδήλωση.
Είχατε κάποια οικονομική συμπαράσταση;
Είχαμε κάποιους συμπολίτες μας χορηγούς και τους ευχαριστούμε από καρδιάς! Τον αρτοποιό Πανταζίδη Μηνά, τον κρεοπώλη Βενιζέλο Σπύρο, τον οδοντίατρο Μπότση Σταύρο, τον φαρμακοποιό Κίτσιο Νικόλαο, και τον Βασίλη Πατσιούρα που ασχολείται με φωτισμό και ήχο. Κι ένα μεγάλο ευχαριστώ στον αντιπεριφερειάρχη Θωμά Πιτούλη, και στον Δήμαρχο Πάργας Νικόλαο Ζαχαριά.
Κι ένα μεγαλύτερο ευχαριστώ στον Παναγιώτη Νταή που με τους δικούς του τρόπους και μέσα από το σωματείο ΔΙΑΖΩΜΑ, μας βοήθησε και μας βοηθάει. Και πολλοί άλλοι χορηγοί και συμπολίτες μας, με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, μας συμπαραστέκονται. Και είναι μεγάλος ο αριθμός αυτών που μας έχουν σε εκτίμηση, και είναι αυτοί που μας στήριξαν όλα αυτά τα χρόνια!
Αλλά θα ευχαριστήσουμε και τον λαό της Θεσπρωτίας και της Ηπείρου που στάθηκε δίπλα μας. Βέβαια όλα αυτά τα χρόνια δεν ήταν ρόδινα. Απλά καταφέραμε να συνεχίσουμε γιατί αγαπάμε το θέατρο, τον πολιτισμό, και τον τόπο!
Να μιλήσουμε και λίγο για τον Θωμά Λιώλιο;
Γεννήθηκα στους Φιλιάτες. Μεγάλωσα και ζω στην Ηγουμενίτσα. Ο πατέρας μου ήταν δάσκαλος, και από ό,τι θυμάμαι κι εκείνος είχε ασχοληθεί με το θέατρο. Η δε μάνα μου είχε παίξει θέατρο στο βουνό τον καιρό της Αντίστασης. Οι γονείς μου με έμαθαν στην ανθρωπιά και στην καλοσύνη. «Πάντα το καλό! Να κάνεις πάντα το καλό στους ανθρώπους.» έλεγε η μάνα μου. Και τους ευχαριστώ που είναι ακόμη μέσα μου!
Έζησα τα παιδικά μου χρόνια με πολύ αγάπη από τους δικούς μου ανθρώπους. Μεγάλωσα σε μια πόλη που τότε ήταν πιο ανθρώπινη, με την φύση της και τους ανθρώπους της.
Σπούδασα στην Αθήνα στην Ακαδημία Φυσικής Αγωγής. Η πρώτη μου επιλογή ήταν το θέατρο. Με είχαν επιλέξει ως ταλέντο, μεταξύ άλλων παιδιών, από το Εθνικό Θέατρο. Ερχόταν εκείνα τα χρόνια επιτροπή από το Εθνικό, στην επαρχία, κι έψαχναν για ταλέντα. Θα πήγαινα αφού τελείωνα το λύκειο, μετά από ένα χρόνο δηλαδή. Δεν το ακολούθησα. «Μια σίγουρη δουλειά και μετά βλέπουμε», αυτή ήταν η επιθυμία και η συμβουλή των γονιών. Δεν μου το επέβαλαν. Ήταν το δικό μου μεγάλο λάθος που μετά το λύκειο δεν πήγα να σπουδάσω στο Εθνικό! Δεν θα με εμπόδιζαν. Αλλά με αγαπούσαν και τους αγαπούσα πολύ, και τους έκανα το χατίρι.
Όταν τελείωσα το Πανεπιστήμιο, παρακολούθησα το θέατρο του Λάκη Κορετζή, στην Αθήνα. Στη συνέχεια τον αγαπημένο μου δάσκαλο Σωτήρη Χατζάκη που έκανε μαθήματα θεάτρου μέσω του Υπουργείου Πολιτισμού.
«Εσύ είσαι για την Αθήνα», μου πρότεινε ο Χατζάκης. Εγώ δεν ήθελα να αφήσω το θέατρο στη Θεσπρωτία. Στεναχωρέθηκε. Του ζητώ συγνώμη. Κορυφαίος δάσκαλος, άνθρωπος, και φίλος! Καθώς και η Έρση Δρίνη, σκηνογράφος- ενδυματολόγος. Χωρίς να υποτιμώ τους άλλους δασκάλους και τους κατά καιρούς σπουδαίους συνεργάτες μου.
Αυτοί όλοι μού επιβεβαίωσαν αυτό που γνώριζα από τη στιγμή που γεννήθηκα, από το πρώτο ουρλιαχτό! Ότι όλα είναι αγάπη, μα όλα! Δηλαδή η σιωπή ανάμεσα στους δυο χτύπους της καρδιάς, η 25η ώρα…
Οι άνθρωποι της τέχνης, του θεάτρου κυρίως, είναι άνθρωποι συνηθισμένοι, σαν και εμάς;
Ο ηθοποιός πρέπει να καλλιεργεί το πνεύμα, την ψυχή του, να είναι ταπεινός προς το κοινό καλό, προς την αγάπη και προς τον έρωτα. Ποιος τελικά είναι ο σκοπός του θεάτρου; Γιατί κάνουμε θέατρο; Ποια είναι η ανάγκη; Για την προβολή μου; Για την αυτοπροβολή μου; Γιατί πρέπει να γίνω κάτι για να είμαι κάτι;
Αυτό που δεν μπόρεσα να κατανοήσω τόσα χρόνια είναι: Γιατί κάποιοι άνθρωποι της Τέχνης, του Πολιτισμού και του Θεάτρου, ερασιτέχνες και «μη», διακατέχονται από έπαρση, αλαζονεία, και εγωισμό, χωρίς να γνωρίζουν ότι αυτά θα τους οδηγήσουν με μαθηματική ακρίβεια στην απόλυτη μοναξιά και την αρρώστια; Η τέχνη δεν έχει ανάγκη αυτά, γιατί είναι θείο δώρο και σε απογυμνώνει μέχρι το πρώτο κύτταρο και σε γυρνάει πίσω απ’ όλους τους δρόμους του εσωτερικού σύμπαντος, που έχεις περάσει ως άνθρωπος και καλλιτέχνης και αφαιρεί τα κουκούλια χιλιάδων χρόνων…
Είναι όλοι απλοί πολίτες. Μάλλον σπουδαίοι πολίτες!
Και η ομάδα σας πώς λειτουργεί;
Όπως πάντα καταφέραμε από κείνα τα χρόνια να είμαστε μεταξύ μας με κοινή γραμμή, με αγάπη και συμπόνια, και να κάνουμε σπουδαίες δουλειές. Αυτό ισχύει και σήμερα.
Έχουμε δημιουργήσει μια σπουδαία ομάδα μαθητών του θεάτρου, καλόψυχων ανθρώπων που δεν ξεχωρίζεις ποιος είναι ο δάσκαλος μέσα στην ομάδα και ποιος είναι ο μαθητής. Ο καθένας παίρνει από τον άλλον τόσα πολλά! Είναι όλοι απλοί πολίτες. Μάλλον σπουδαίοι πολίτες! Κάποιοι από αυτούς έχουν σπουδάσει και θέατρο.
Όλα αυτά γίνονται στο πλαίσιο της συνεργασίας με την Άρτεμη Αγαθοπούλου. Γνωριζόμαστε περί τα εφτά χρόνια. Πολύτιμη συνεργάτης, γνώστης του αντικειμένου, και αγαπητή στην πόλη της Ηγουμενίτσας. Καλός άνθρωπος, καλή ψυχή, σημαντικά για έναν δάσκαλο. Την ευχαριστώ πολύ γι’ αυτό που είναι! Ευχαριστώ και την Billie Rose, φίλη, συνεργάτης και βοηθός στο θέατρο, πολύ σημαντική για μας! Να ευχαριστήσω τον Βαγγέλη Ανδρέου, έναν καλό φίλο, έναν χαρισματικό άνθρωπο και πολύ καλό δάσκαλο του θεάτρου ΦΑΟΣ. Και οι τρεις όχι μόνο συνεργάτες, και άνθρωποι της ψυχής μου.
Και τι ετοιμάζει για το καλοκαίρι η καλλιτεχνική ομάδα ΦΑΟΣ;
Αυτή την εποχή ανεβάζουμε δυο έργα του Κωσταντίνου Μπούρα:
«Ο Σωκράτης απολογούμενος». Βασίζεται στην απολογία του Σωκράτη, του Πλάτωνα. Σκηνοθεσία: Θωμάς Λιώλιος. Παίζουν: Βαγγέλης Ανδρέου, Θωμάς Λιώλιος, Άρτεμις Αγαθοπούλου. Το έργο θα παρουσιαστεί στις 9 Ιουλίου στις πηγές του Αχέροντα, στη Γλυκή Θεσπρωτίας, και στη συνέχεια την χειμερινή περίοδο στο θέατρο ΦΑΟΣ στην Ηγουμενίτσα.
«Η Εκάβη στη Θράκη» του Ευριπίδη. Σκηνοθεσία, σκηνικά, κοστούμια: Θωμάς Λιώλιος- Άρτεμις Αγαθοπούλου. Ενδυματολογική επιμέλεια Billie Rose. Παίζουν: Έφη Ντάγκα, Άρτεμις Αγαθοπούλου, Σπύρος Οικονομίδης, Γιώργος Ντόστας, Σωτήρης Μπούσης, Billie Rose, Παναγιώτα Παππά, Αρετή Νασιάκου, Λίλα Γκοντούλα, Δήμητρα Χρόνη, Μάγδα Μπάλλου, Χρυσάνθη Λαλλά. Μουσικός επί σκηνής: Νικολέττα Αναστασίου. Θα περιοδεύσει το καλοκαίρι του 2023 σε αρχαιολογικούς χώρους κυρίως, χώρους της Θεσπρωτίας και της Πρέβεζας.
