Πριν δυο χρόνια έπεσε στα χέρια μας ένα ξένο σύγγραμμα με αντικείμενο το «κλάδευμα των καλλωπιστικών δέντρων και θάμνων». Ο τίτλος του στην αγγλική είναι «The Pruner’s bible» και συγγραφέας του ο Steven Bradley.
Στις 215 σελίδες του βιβλίου υπάρχει δισέλιδη αναφορά για κάθε είδους καλλωπιστικού πολυετούς φυτού. Με φωτογραφίες του είδους, με αναλυτικά σχεδιαγράμματα για το πώς και πότε πρέπει να κλαδεύεται το καθένα, με χρήσιμες πληροφορίες γι’ αυτόν που θα κληθεί να τις εφαρμόσει. Δεν είναι τυχαίο ότι το συγκεκριμένο σύγγραμμα έχει μεταφραστεί και σε άλλες γλώσσες.
Μας έκαναν εντύπωση οι σελίδες 18-19, όπου δείχνει όλα τα αναγκαία εργαλεία του κλαδεύματος (μια δωδεκάδα περίπου τον αριθμό). Σ’ αυτά δεν περιλαμβάνεται πουθενά το «αλυσοπρίονο». Και εξηγείται γιατί δεν υιοθετείται με τίποτα η χρήση του για τακτικό ετήσιο κλάδευμα, παρά μόνο σε περιπτώσεις μεγάλων δέντρων που παραμελήσαμε να τα συντηρήσουμε κανονικά.
Ζούμε όμως στα Γιάννενα, όπου στον τομέα του δημοτικού πράσινου, επιστήμες και τέχνες σχετικές με την καλλωπιστική δενδροκομία και κηποτεχνία θεωρούνται ως… ανάξιες λόγου. Τα πάντα έχουν απλουστευτεί στο έπακρο. Την ευθύνη της καθοδήγησης έχουν κατά καιρούς αναλάβει διάφοροι… «σχετικοί» με το αντικείμενο: καθηγητές σωματικής αγωγής, δάσκαλοι… Και στο επίπεδο της πρακτικής εφαρμογής επιλέχθηκε μία και μοναδική μεθοδολογία για όλα!
Τα τελευταία χρόνια, ένα νέο εργαλείο (που αποτελεί πλέον φετίχ της υπηρεσίας πρασίνου) ήρθε για «πάσαν νόσον και…». Το αλυσοπρίονο με βραχίονα. Δεν χρειάζεται πια να βάλεις σκάλα, να επιλέξεις ποιο κλαδί και σε ποιο σημείο θα κόψεις. Δεν χρειάζεται να λάβεις υπόψη αν το φυτό είναι φυλλοβόλο ή αειθαλές (αείφυλλο επί το ορθόν). Δίνεις στον οποιοδήποτε ένα αλυσοπρίονο με βραχίονα δύο μέτρων και δεν έχει παρά να το περιφέρει γύρω-γύρω από την κόμη του δέντρου. Κι ό,τι βρει μπροστά, το πελεκάει! Το μόνο που πρέπει να λάβει υπόψη ο χειριστής είναι μην του ‘ρθει κάποιο κλαδί στο κεφάλι. Τίποτε άλλο. Τέρμα τα κλαδευτήρια, τα πριόνια… κ.λπ. εργαλεία που χρησιμοποιούν οι αντίστοιχες υπηρεσίες πόλεων όλης της Ευρώπης. Ακόμη και των χωρών που κατασκευάζουν τα αλυσοπρίονα που χρησιμοποιούν οι δικοί μας.
Για τα μεγάλα δέντρα στα πάρκα και τις δεντροστοιχίες, που επί χρόνια αφήσαμε ακλάδευτα και απεριποίητα, στα Γιάννενα δεν μείναμε χωρίς πρωτοτυπία. Κάθε 8-10 χρόνια το αναθέτουμε σ’ έναν εργολάβο με γερανοφόρο όχημα. Κι εδώ η εμπειρία έχει δείξει ότι στις περισσότερες περιπτώσεις δεν έχουμε να κάνουμε με μια λογική διαμόρφωση της κόμης του δέντρου, αλλά με κατακρεούργησή του.
Τέλος, σε ό,τι αφορά τα φυτά πλαισίου (τους φράχτες) εδώ πριν λίγα χρόνια ο δήμος βρήκε την οριστική λύση. Τα αφάνισε σχεδόν από παντού. Από το αλσύλλιο της Αίγλης, τις νησίδες… παντού. Και η αιτιολόγηση που μας δόθηκε τότε από άτομο που επέβλεπε το «ξήλωμα» ήταν «εξαιτίας των πλαστικών ποτηριών του φραπέ που πολλοί αφήνουν μέσα στα… πυξάρια»! Ναι, μας ελέχθη κι αυτό.
Θα μπορούσε εύλογα ο καθένας να παρατηρήσει ότι τα συνεργεία κλαδεύματος απαρτίζονται από εποχιακούς εργαζόμενους που δεν έχουν ούτε τις απαιτούμενες γνώσεις, ούτε μπορούν να προστρέχουν σε βιβλία-οδηγούς σαν αυτό που αναφέραμε στην αρχή. Όντως, αυτό ισχύει. Όμως, οι άνθρωποι αυτοί δεν καλούνται να παρέμβουν σε 100-200 διαφορετικά είδη δέντρων. Στον δήμο Ιωαννιτών, τα είδη καλλωπιστικών δέντρων και θάμνων, που χρειάζονται ετήσια περιποίηση, δεν ξεπερνούν τα δέκα. Θα μπορούσε πριν την έναρξη των παρεμβάσεων, ένας ειδικός με τα απαραίτητα μέσα (βιντεοταινίες, φωτογραφίες, σχήματα…) να εξηγήσει στους εργαζόμενους τι πρέπει να κάνουν στις λιγοστές περιπτώσεις ειδών που έχουμε. Δεν θα χρειαζόταν γι’ αυτό παραπάνω από ένα πρωινό. Και πρόκειται για απλές – απλούστατες παρεμβάσεις που εφαρμόζονται σε πολλές ελληνικές πόλεις. Δυστυχώς για μας, αυτή είναι η πραγματικότητα!
