Το 1962 συγχωνεύτηκαν αρχικά Ατρόμητος, Ολυμπιακός και προέκυψε ο Αθλητικός Όμιλος Ιωαννίνων (Α.Ο.Ι.). Και το 1966 έγινε η συγχώνευση του ΑΟΙ με τον Αβέρωφ και προέκυψε ο ΠΑΣ. Για να διατηρηθούν οι δύο θέσεις στο πρωτάθλημα Β’ Εθνικής, μετονομάστηκε ο ΑΟΙ σε ΠΑΣ Γιάννινα και ο Αβέρωφ σε Μπιζάνι. Ο Σ.Φ. ΠΑΣ Γιάννινα έχει προγραμματίσει εκδηλώσεις μεθαύριο Σάββατο, τιμώντας την επέτειο ίδρυσης της ομάδας.
Ο Η.Α. καταγράφει σήμερα τα δέκα σημαντικότερα γεγονότα που σημάδεψαν αυτή τη διαδρομή των 55 χρόνων του «Άγιαξ της Ηπείρου». Κατά την δική μας εκτίμηση και αξιολόγηση είναι:
1) Η ίδρυση της ομάδας είναι ένα πολυδιάστατο γεγονός για τα Γιάννινα και την Ήπειρο. Ξεπεράστηκαν οι αντιθέσεις, τα μίση και τα πάθη πολλών ετών που είχαν μεταξύ τους οι φίλαθλοι των παλιών ομάδων. Αυτό έγινε με προεργασία χρόνων για να αντιληφθούν ο κόσμος και οι παράγοντες ότι ήταν αναγκαία η συνένωση των δυνάμεων. Ο δε φανατισμός μεταξύ Ατρόμητου και Αβέρωφ δεν οδηγούσε πουθενά. Όσο θα υπήρχε αυτός ο διχασμός τόσο η άνοδος στην Α’ Εθνική θα ήταν μακρινό όνειρο. Το πρώτο ματς με τον Ολυμπιακό Πατρών στις 30/10/1966 ήταν η αρχή μιας μεγάλης πορείας. Μπορεί να ήταν δύσκολα τα πρώτα χρόνια και να τηρούνταν οι λεπτές ισορροπίες για να μην μπει πάλι ο σπόρος του διχασμού, αλλά η συγχώνευση στέριωσε και όλοι πλέον συντάχθηκαν κάτω από τη σημαία της νέας ομάδας.
2) Η έλευση των έξι παικτών από την Αργεντινή, στο πρώτο εξάμηνο του 1972, ήταν μια εποποιία για τα δεδομένα της εποχής. Γι’ αυτό ο τότε πρόεδρος Σάκης Τσουκανέλης ίσως είναι ο κορυφαίος πρόεδρος όλων των εποχών. Ήταν οι πρώτοι λατινοαμερικάνοι ποδοσφαιριστές που πάτησαν πόδι στη χώρα μας. Ήταν θεία τύχη για τα Γιάννινα που είχαν προπονητή τη σεζόν 1971-72 τον Γκομέζ Ντε Φαρία. Αυτός έφερε τους Παστερνάκη, Γκλασμάνη, Κοντογιωργάκη, Μοντέζ, Αλβαρέζ, Λίσσα. Τους πέρασαν ως… ομογενείς και αυτοί οι παίκτες άλλαξαν εντελώς το σκηνικό. Ο ΠΑΣ έγινε μια ομάδα που έπαιζε διαφορετικό ποδόσφαιρο, με λατινοαμερικάνικο τέμπο. Οι φίλαθλοι στην Ελλάδα ήταν εθισμένοι στο αγγλικό ποδόσφαιρο από τις μαγνητοσκοπημένες μεταδόσεις της ΥΕΝΕΔ. Οι μακρυμάλληδες του ΠΑΣ από τη «χώρα του τάνγκο» έπαιζαν ένα εντελώς διαφορετικό ποδόσφαιρο, με περίτεχνες ενέργειες που ξεσήκωναν τον κόσμο. Όπου έπαιζε ο ΠΑΣ, γέμιζαν τα γήπεδα. Γι’ αυτό και τον ονόμασαν «Άγιαξ της Ηπείρου», ως ελληνικό αντίγραφο της ομάδας του Γιόχαν Κρόιφ. Οι αργεντινοί ποδοσφαιριστές ήταν για πολλά χρόνια πρωταγωνιστές της ομάδας. Ο ΠΑΣ με τους έξι Αργεντινούς στην ενδεκάδα ξεσήκωνε τον κόσμο και αυτό έδωσε το ερέθισμα στον σπουδαίο ηπειρώτη τραγουδιστή, τον αείμνηστο Αλέκο Κιτσάκη, να γράψει τον ύμνο του ΠΑΣ που είναι ο επίσημος και στις μέρες μας. «ΠΑΣ Γιάννινα/Άγιαξ της Ηπείρου/ μη σε τρομάζει τίποτα/απόγινε του Πύρρου…. ΠΑΣ, ΠΑΣ και σύντομα θα πας/στην Α’ Εθνική/ομάδα θρυλική» είναι μερικοί από τους στίχους του ύμνου.
Η πρώτη άνοδος στη Β’ Εθνική
3) Η άνοδος στην Α’ Εθνική για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 1974 άλλαξε εντελώς τα δεδομένα και τον ποδοσφαιρικό χάρτη της Ηπείρου. Πλέον ο ΠΑΣ από κομπάρσος στη Β’ Εθνική που ήταν μέχρι αρχές της δεκαετίας του ’70, έγινε μια πολύ δυνατή ομάδα, κάνοντας ένα σερί δέκα χρόνων στη μεγάλη κατηγορία. Σε αυτή την δεκαετία έγραψε χρυσές σελίδες στην Ιστορία του. Η φανέλα έγινε βαριά, το όνομα μεγάλο. Πολλές χιλιάδες οι φίλαθλοι που ήταν στο πλευρό του. Η πρώτη άνοδος συνοδεύτηκε και με την πρόσληψη του Αντώνη Γεωργιάδη, του κορυφαίου προπονητή που πέρασε από τα Γιάννινα. Ο κυρ Αντώνης με τις γνώσεις και την πείρα βοήθησε όχι μόνο τους παίκτες αλλά και τους παράγοντες για να έχουν ευρύτητα σκέψης και έναν διαφορετικό τρόπο αντιμετώπισης των καταστάσεων.
4) Η κατάληψη της 5ης θέσης στις αγωνιστικές σεζόν 1975-76 και 1977-78 με προπονητή τον Αντώνη Γεωργιάδη ήταν το επιστέγασμα της μεγάλης πορείας του «Άγιαξ της Ηπείρου». Εκείνη την εποχή υπήρχαν πανίσχυρες ομάδες, όχι μόνο σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, αλλά και στην περιφέρεια. Μεγάλοι πρωταγωνιστές των γηπέδων στη δεκαετία του ‘70 ήταν οι Κοντογιωργάκης, Γκλασμάνης, Μοντέζ, Αλβαρέζ, Λίσα, Σιόντης, Τσουρλίδας, Μάντος, Γραμμενιάτης, Βέργος, Χατζηκαπετάνης, Θαυμαστός, Οικονομίδης, Χατζηαντωνίου, Λιάκος, Μπρεντάνος, Παντελίδης, Εσπινόζα, Μάϊπας, Παπάζογλου, Σεϊταρίδης, Παπαχρήστου, Παπαγγέλης, Αλεξάκης, Πρίσκας, Μπόλος, Ράντισιτς, Τσιριμώκος, Λάππας, Σοφιάς, Κοκότοβιτς και άλλοι.
Πρώτη συμμετοχή στο Βαλκανικό
5) Η πρώτη μεγάλη διάκριση ήταν η έξοδος στο Βαλκανικό Κύπελλο. Η κατάληψη της 5ης θέσης το 1978 οδήγησε τον «Άγιαξ της Ηπείρου» σε αυτήν τη διοργάνωση, που τότε είχε ιδιαίτερη αξία. Στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις έβγαινε μόνο ο πρωταθλητής και ο κυπελλούχος. Αργότερα στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ και ο δευτεραθλητής. Το Βαλκανικό Κύπελλο ήταν ο στόχος των μικρομεσαίων ομάδων. Ο ΠΑΣ απέκλεισε την Παρτιζάν Τιράνων και αποκλείστηκε από τη Ριέκα της ενωμένης τότε Γιουγκοσλαβίας. Μέχρι να βγει στο Γιουρόπα Λιγκ, το 2016, το Βαλκανικό Κύπελλο ήταν η μεγαλύτερη εμπειρία.
6) Το καλοκαίρι του 1979 με νόμο της Κυβέρνησης Καραμανλή καθιερώθηκε το επαγγελματικό ποδόσφαιρο στην Ελλάδα. Μετά τις νομικές διαδικασίες συστάθηκε πλέον και επίσημα η ΠΑΕ ΠΑΣ Γιάννινα, με αρχικό μετοχικό κεφάλαιο 8.000.000 δρχ., η οποία στις 19-9-1979 οδηγήθηκε σε εκλογές για την ανάδειξη της πρώτης αιρετής διοίκησης και πρώτος πρόεδρος και μεγαλομέτοχος εξελέγη ο Κώστας Αναστασίου. Είναι αλήθεια ότι ο ΠΑΣ δυσκολεύτηκε πολύ για να κλείσει το μετοχικό κεφάλαιο και να μετατραπεί σε ΠΑΕ. Καταλυτική υπήρξε η επέμβαση του αείμνηστου Ευάγγελου Αβέρωφ, που, για να βγει η ομάδα από το αδιέξοδο, παρότρυνε με μεγάλες πιέσεις τον επιχειρηματία Κώστα Αναστασίου να αγοράσει μετοχές και να γίνει πρόεδρος, όπως και έγινε.
Το μπαράζ με τον Πανιώνιο
7) Το μπαράζ με τον Πανιώνιο, που έγινε το Σάββατο 19 Μαΐου 1984, αποτελεί σημείο αναφοράς, καθώς ήταν το τέλος της μεγάλης ομάδας και μιας χρυσής δεκαετίας. Ο ΠΑΣ έχασε 2-0 στην παράταση από τον Πανιώνιο στη Λάρισα και υποβιβάστηκε στη Β’ Εθνική. Ο υποβιβασμός αυτός σήμανε το τέλος μιας μεγάλης εποχής. Ήταν η πρώτη δεκαετία στην Α’ Εθνική, με τις λαμπρές σελίδες της Ιστορίας. Στη Λάρισα γράφτηκε η τελευταία πράξη. Ακολούθησαν δύσκολα χρόνια, οι μεγάλοι παίκτες αποχώρησαν, η μεγάλη ομάδα που ήταν το φόβητρο όλων των μεγάλων, αποτελούσε πλέον ανάμνηση. Ο ΠΑΣ έγινε ομάδα-ασανσέρ και στη δεκαετία του ’90 βίωσε τα λεγόμενα «πέτρινα χρόνια». Το 1997 υποβιβάστηκε και στη Γ’ Εθνική. Στην Ιστορία δεν υπάρχουν μόνο καλές, αλλά και άσχημες στιγμές.
8) Η επιστροφή στην Α’ Εθνική, μετά το μπαράζ με το Αιγάλεω στη Νέα Φιλαδέλφεια, τον Ιούνιο του 2000, έβγαλε τον κόσμο στους δρόμους. Πρώτη άνοδος, μετά από μια δεκαετία απαξίωσης. Όμως το θαύμα αυτό δεν κράτησε για πολύ. Η ομάδα υποβιβάστηκε στη Β’ Εθνική το 2001, επέστρεψε στην Α’ Εθνική το 2002, υποβιβάστηκε λόγω χρεών το 2003 και το 2004 όχι μόνο υποβιβάστηκε στη Γ’ Εθνική, αλλά ήταν στα πρόθυρα διάλυσης. Τα χρέη τεράστια, οι προσφυγές σωρηδόν, τα γραφεία κλειστά με κομμένο το ηλεκτρικό ρεύμα. Η διοίκηση ήταν ακέφαλη.
9) Η παρέμβαση του Αλέξη Κούγια και η ανάληψη της ηγεσίας, το καλοκαίρι του 2004, είναι από τα σημαντικότερα γεγονότα της Ιστορίας. Χωρίς τον γνωστό ποινικολόγο ο ΠΑΣ δε θα μπορούσε να λάβει μέρος ούτε στο τοπικό πρωτάθλημα της Α’ Ερασιτεχνικής. Ο Κούγιας πήρε μια διαλυμένη ομάδα, την ανέβασε στη Β’ Εθνική, την εξυγίανε οικονομικά και επί των ημερών του η ομάδα μεταστεγάστηκε στο ΠΕΑΚΙ, με λεωφορείο, γυμναστήριο και γήπεδα ποδοσφαίρου.
Η πρώτη έξοδος στην Ευρώπη
10) Τα 13 χρόνια που είναι επικεφαλής της διοίκησης ο Γιώργος Χριστοβασίλης, αν το σκανάρουμε ως ένα ενιαίο γεγονός, είναι μια φωτεινή περίοδος στη διαδρομή της τοπικής ομάδας. Αποκορύφωμα η έξοδος στην Ευρώπη το 2016, για πρώτη φορά στην Ιστορία. Ο ΠΑΣ απέκλεισε την Οντ από τη Νορβηγία και αποκλείστηκε από την ολλανδική Άλκμααρ. Ένα όνειρο έγινε πραγματικότητα. Στο διάστημα αυτό ο ΠΑΣ πήγε και δύο φορές στα ημιτελικά του Κυπέλλου. Το 2010 αποκλείστηκε από τον Παναθηναϊκό και φέτος από τον Ολυμπιακό.
Κλείνοντας κάπου εδώ το αφιέρωμα, να ευχηθούμε χρόνια πολλά στον ΠΑΣ και στους φιλάθλους του για την αυριανή 55η επέτειο από την ίδρυσή του. Σε αυτά τα 55 χρόνια μπορεί να μην κέρδισε τίτλους, να μην έφτασε σε έναν τελικό Κυπέλλου, μπορεί να πέρασε μπόρες και περιπέτειες, αλλά παραμένει διαχρονική αξία στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Μια ομάδα με κόσμο, όνομα και πολύ βαριά φανέλα.
