Δυο καρπούζια σε μια μασχάλη δεν κρατιούνται, λέει ο θυμόσοφος λαός, μα ο διανοητής Ευτύχης Μπιτσάκης κρατά τρία αυγά στη μασχάλη του κι αυτά είναι η Φυσική, η Πολιτική και η Φιλοσοφία με όποια σειρά κι αν τα πάρει κανείς. Ακούστηκε από τον κύριο ομιλητή καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Δημήτρη Καρύδα στην εκδήλωση και την προβολή ντοκιμαντέρ με θέμα τη ζωή του έλληνα φιλόσοφου με τον τίτλο «Ευτύχης Μπιτσάκης: η σκέψη, η δράση» του σκηνοθέτη Προκόπη Δάφνου. Η εκδήλωση έγινε στο πλαίσιο του κύκλου «Φιλοσοφία και κινηματογράφος» σε συνεργασία Πανεπιστημίου και Δήμου. Όσοι βρέθηκαν την Κυριακή το βράδυ στην αίθουσα «Δημήτρης Χατζής», απόλαυσαν μια ιδιαίτερη βραδιά γνωρίζοντας καλύτερα, μέσα από το έργο και τη ζωή του, τον φιλόσοφο, τον συγγραφέα, αλλά και τον μαχητικό, ανυποχώρητο αγωνιστή της Αριστεράς. Συνέπεια στον αγώνα, βαθιά μόρφωση, καλλιέργεια, παιδεία, λαϊκότητα και ευγένεια, τα κύρια χαρακτηριστικά και οι αρετές του. Ξεκινώντας από τον Κάδρο, ένα φτωχό χωριό της Κρήτης, ως αγρότης, όπως ο ίδιος ισχυρίζεται, περιστοιχισμένος όμως από πρόσωπα σημαντικά: «από τη μια μεριά ο Πλάτων, από την άλλη ο Δημόκριτος και στη μέση η γιαγιά μου», περιγράφει χαρακτηριστικά. «Κλέβαμε τα φρούτα από τα δέντρα μικρά σαν είμαστε. Γιατί τα οπωρικά είναι πρώτα για τα πετεινά του ουρανού, ύστερα για τον περαστικό και τελευταία για τον ιδιοκτήτη». Τον κοιτούσαμε πάνω στο βήμα συνεπαρμένοι, θαυμάσαμε την ευφράδεια και την πνευματική διαύγεια, τόσο απλός και τόσο μεστός στον λόγο του – σαν το «αειθαλές δέντρο της γνώσης», ενός από τα σπουδαία πονήματά του, αποκαλυπτόταν στο κοινό του. Το έφερε βαρέως όταν τον έστειλαν, ως καθηγητή, στο πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, αλλά τελικά συνδέθηκε με τον τόπο, αγάπησε τον κόσμο, τους φοιτητές του και συνταξιοδοτήθηκε από εδώ.
Τα χρόνια της εξορίας του στη Γυάρο, το τίμημα που πλήρωσε για τις ιδέες του, η μάνα του που το βίωσε όλο αυτό ως έναν ακόμη θάνατο της οικογένειας, η γνωριμία και η φιλία του με όλους τους μεγάλους της Αριστεράς.
«Ουτοπία»
Το ακροατήριο δεν το αποτελούσαν μόνο καθηγητές του Πανεπιστημίου και φοιτητές, αλλά και πολλοί Γιαννιώτες που ευτύχησαν να τον γνωρίσουν. Η φιλόλογος, παλιά φοιτήτριά του στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, που έλαβε τον λόγο μετά τις ομιλίες και πριν την προβολή της ταινίας, αναφέρθηκε σε εκείνον με λόγια ψυχωμένα και σκόρπισε συγκίνηση στο ακροατήριο, αλλά και στον ίδιο. Ήταν μια ικανοποίηση για τον δάσκαλο.
«Τι είναι φιλοσοφία», το βιβλίο του, το δίδασκε ως εισαγωγή στο μάθημα της Γνωσιοθεωρίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, τους το διένειμε και το κρατούν ακόμη ως σημειώσεις οι φοιτητές του.
«Ένα φάντασμα πλανιέται» που πραγματεύεται την κατάρρευση του υπαρκτού Σοσιαλισμού, «Θεωρία και πράξη», «Τι είναι φιλοσοφία», κάποια από τα βιβλία του και η «Ουτοπία» βέβαια το δίμηνο περιοδικό που εκδίδει με χίλιες δυσκολίες ως σήμερα. Μερικά από τα τεύχη από το 1992 ακόμη κοσμούν τη βιβλιοθήκη μας. Ήταν ένα δώρο μαζί με τα βιβλία του, του αξέχαστου καλού μας φίλου, του ομοϊδεάτη και συναγωνιστή του Μπιτσάκη, δημοσιογράφου Γιώργου Δελαστίκ. Σε μια δημοσιογραφική αποστολή στο Βιετνάμ σε όλη τη διάρκεια της πορείας μας προς το Ανόι, ο Γιώργος αναφερόταν στον Ευτύχη Μπιτσάκη και στο ΝΑΡ. Ήταν κι εκείνος ένας από τους αγωνιστές που συνέβαλαν στη συνειδητή ένταξη στην υπόθεση της ανασυγκρότησης της επαναστατικής κομμουνιστικής Αριστεράς πληρώνοντας κι αυτός μικρότερο το τίμημα.
Είχαν ως γνώμονα και οι δύο τον ασίγαστο αγώνα για την απελευθέρωση, όπως την φαντάζονταν οι ίδιοι ως ιδεολόγοι αριστεροί, και που απόμεινε όνειρο και ουτοπία.
Το κύτταρο της οικογένειας
Μετά από την παρακολούθηση μιας ταινίας σαν αυτή, προσωπική ιστορία θα τη χαρακτηρίζαμε, μας κατακλύζουν διάφοροι προβληματισμοί. Πώς ξεκίνησαν κάποιοι φιλόσοφοι, διανοητές, άλλοι σπουδαίοι ερευνητές, πώς πορεύονται στη ζωή τους αυτά τα σπουδαία μυαλά και ποιοι καθόρισαν την πορεία τους. Η οικογένεια είναι μια μικροκοινωνία, που μας μαθαίνει το καλό ή το κακό, την αγάπη και τον φθόνο, μας δίνει τον βηματισμό στην υπόλοιπη ζωή μας. Έλεγε ο Μπιτσάκης πώς διαμορφώθηκε ο ηθικός κόσμος μέσα του, πώς φιλοσοφούσε πάνω στο βουνό που βοσκούσε τα πρόβατα, κοιτάζοντας τον έναστρο ουρανό, πώς λειτούργησαν οι ιστορίες με τα αερικά που διηγούνταν η γιαγιά του και οι δοξασίες της και πόσο επέδρασαν μέσα του οι θάνατοι των αδελφών του.
