Έμμεση προειδοποίηση για προσφυγές από τον Σύλλογο Περιβάλλοντος Ιωαννίνων

Η συρρίκνωση ή καταστροφή του ενέχει κίνδυνο πλημμυρικών φαινομένων, σύμφωνα με Έκθεση του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), ενώ αντίθετα, σύμφωνα με μελέτη του πανεπιστημίου Ιωαννίνων, η διατήρηση και αποκατάσταση του υγροτόπου Τσαμαρά θα λειτουργήσει ευεργετικά ως προς την αύξηση της βιοποικιλότητας της περιοχής της λεκάνης της Παμβώτιδας.
«Η κατασκευή του αυτοκινητόδρομου επονομαζόμενου και ως “Μεγάλου Δακτυλίου” θα έχει ως αποτέλεσμα την πλήρη και μη αντιστρεπτή καταστροφή και ενός υγροτόπου στο λεκανοπέδιο Ιωαννίνων, ήτοι του υγροτόπου Τσαμαρά, τη στιγμή μάλιστα που στην υπόλοιπη Ευρώπη γίνονται προσπάθειες διάσωσης κάθε αντίστοιχου τέτοιου υγροτόπου», σημειώνει ο Σύλλογος και παραπέμπει στην μελέτη του ΕΚΒΥ, επισημαίνοντας ότι οι αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις του ως έργου στην πόλη και τους κατοίκους της δεν έχουν μελετηθεί συνολικά.
Σύμφωνα με το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων, ο υγρότοπος Τσαμαρά, έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο υγροτόπων που πρόσφατα κατάρτισε το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων για το ηπειρωτικό τμήμα της χώρας, με σκοπό την προώθηση της διατήρησης και θεσμικής προστασίας τους. Ο υγρότοπος «Τσαμαρά» βρίσκεται στα όρια του αστικού ιστού της πόλης των Ιωαννίνων, περιλαμβάνεται σε περιοχή του Δικτύου Natura 2000 και αποτελεί μέρος ενός συμπλέγματος πολυάριθμων λιμνίων και ελών που αποτελεί και ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του λεκανοπεδίου.
Λόγω της θέσης του σε ένα ευρύτερο τοπίο όπου κυριαρχούν αστικές και αγροτικές εκτάσεις, συνιστά νησίδα βιοποικιλότητας για είδη που διαβιούν και μετακινούνται μεταξύ των περιοχών του δικτύου NATURA 2000 και των διασυνδεδεμένων φυσικών περιοχών. Ως εκ τούτου, ενέχει το ρόλο «πράσινης υποδομής» παρέχοντας, εκτός από ενδιαίτημα για άγρια είδη, οικοσυστημικές υπηρεσίες όπως φυσική συγκράτηση υδάτων και πλημμυρικών φαινομένων, αναψυχή, εκπαίδευση και έρευνα. Πρόκειται για εσωτερικό έλος με μόνιμη και εποχική κατάκλιση, συνολικής έκτασης περίπου 82 στρεμμάτων, το οποίο αναπτύσσεται κατά μήκος αποστραγγιστικής τάφρου λόγω υψηλής υπόγειας στάθμης και εποχικών κατακλίσεων.
Σύμφωνα με τον τοπογραφικό χάρτη της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού του έτους 1939 ο υγρότοπος Τσαμαρά καταλάμβανε τότε έκταση 190 στρεμμάτων. Με βάση το ιστορικό αρχείο δορυφορικών εικόνων υψηλής ανάλυσης και από επιτόπιες επισκέψεις τεκμηριώνεται η παρουσία του υγροτόπου και κατά τα τελευταία δεκατρία χρόνια. Ιδιαίτερα δε τονίζεται στην έκθεση ότι έχει συμβεί κατά θέσεις φυσική επανεγκατάσταση των υγροτοπικών συνθηκών, όπως κατά τα έτη 2014 και 2017.
«Το φαινόμενο αυτό τεκμηριώνει την κυριαρχία των υγροτοπικών συνθηκών στην περιοχή (υψηλή υπόγεια στάθμη και επιφανειακή κατάκλιση) και αποτελεί ισχυρή ένδειξη για τις δυνατότητες αποκατάστασής του. Ιδιαιτέρως δε, δεικνύει τον κίνδυνο πλημμυρών που ενέχεται σε περίπτωση ακραίων καιρικών φαινομένων, εάν συρρικνωθεί περαιτέρω ή αφανιστεί πλήρως το υγροτοπικό οικοσύστημα», αναφέρει η Έκθεση.
Σε πρόσφατη μελέτη που ανατέθηκε από τον Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας και υλοποιήθηκε από το Εργαστήριο Μοριακής Οικολογίας και Γενετικής της Διατήρησης του τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, σχετικά με την παρουσία του είδους προτεραιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Triturus macedonicus (Μακεδονικός τρίτωνας) στη λεκάνη της λίμνης Παμβώτιδας, διερευνήθηκαν ενδελεχώς 60 μικροί υγρότοποι.
Σύμφωνα με το συνημμένο έγγραφο του Εργαστηριού, η διεθνής εμπειρία έχει δείξει την ευεργετική επίδραση των δράσεων αποκατάστασης υποβαθμισμένων υγροτόπων καθώς και της δημιουργίας νέων, στην πληθυσμιακή κατάσταση των ειδών των αμφιβίων, καθώς και στη συνολική κατάσταση της βιοποικιλότητας των αντίστοιχων περιοχών.
Επισημαίνει δε πως η διατήρηση και αποκατάσταση του υγροτόπου Τσαμαρά θα λειτουργήσει ευεργετικά ως προς την αύξηση της βιοποικιλότητας της περιοχής της λεκάνης της Παμβώτιδας.
«Σημειώνουμε ότι ο υγρότοπος, κατά παράβαση της Εθνικής και Κοινοτικής σχετικής νομοθεσίας, δεν έχει συμπεριληφθεί στη μελέτη κατασκευής και έτσι προγραμματίζεται να καταστραφεί ολοκληρωτικά, κάτι που δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να γίνει αποδεκτό και θα επιφέρει νέες καθυστερήσεις και ανατροπές. Η περιβαλλοντική νομοθεσία δεν είναι εδώ για να εφαρμόζεται “κατά το δοκούν”, αλλά αποτελεί δικαίωμα και υποχρέωση του κράτους και του καθένας μας σύμφωνα και με το Σύνταγμα της χώρας», καταλήγει η ανακοίνωση του Συλλόγου, που υπογράφει ο πρόεδρος Νίκος Μπούκας.