paliasfageia
ΠολιτισμόςΑίθουσα Σύνταξης

Φιλοσοφία και Κινηματογράφος με «Georg» και «Χάνα Άρεντ»

Το ντοκιμαντέρ «Georg» του Σωτήρη Μπέκα (Ελλάδα, 2020, 104΄) και την ταινία «Χάνα Άρεντ» (Hannah Arendt, Γερμανία, 2012, 113’) της Μαργκαρέτε φον Τρότα, παρουσιάζουν«Κυριακές στο Πανί», στο πλαίσιο του κύκλου: Φιλοσοφία και Κινηματογράφος, την Κυριακή 3 και την Τετάρτη 6 Απριλίου, αντίστοιχα.

Το ντοκιμαντέρ «Georg» παρουσιάζει τη ζωή και το έργο του ούγγρου μαρξιστή φιλοσόφου, θεωρητικού της αισθητικής, ιστορικού και κριτικού λογοτεχνίας Γκέοργκ Λούκατς (1885-1971). Είναι βασισμένο σε μία ιδέα του Σωτήρη Μπέκα και την έρευνα των Κόντι Ίνγκλις, Άγκνες Κέλεμεν και Τζόρνταν Σκίνερ. Τη μουσική του φιλμ συνέθεσαν η Σοφία Λαμπροπούλου και ο Γιάννης Σαξώνης, ενώ τα γραφικά επιμελήθηκε ο Αργύρης Νάκος.
Οι θεατές έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν στοιχεία για το έργο, την προσωπικότητα, την εξέλιξη της σκέψης και την πολιτική δράση του Γκέοργκ Λούκατς μέσα από τις μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν μαζί του, τον συνάντησαν, παρακολούθησαν διαλέξεις του αλλά και μέσα από προσεγγίσεις νεότερων, που μελετούν συστηματικά το έργο του. Επίσης, φωτίζονται και οι λόγοι για τους οποίους η σημερινή ουγγρική κυβέρνηση σχεδίασε, παρά τη διεθνή κατακραυγή, το κλείσιμο του αρχείου και του ιστορικού γραφείου του Λούκατς στη Βουδαπέστη.
Για το ντοκιμαντέρ θα μιλήσουν ο καθηγητής του Τμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) Κωνσταντίνος Καβουλάκος και ο σκηνοθέτης Σωτήρης Μπέκας.
Στην ταινία «Χάνα Άρεντ» συναντάμε την Άρεντ στη Νέα Υόρκη, όπου διαμένει με τον σύζυγό της (και μαρξιστή καθηγητή της) Χάινριχ Μπλίχερ, δύο δεκαετίες μετά την απόδρασή τους από τα στρατόπεδα των Εβραίων, το 1941. Καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο, γοητεύει τους μαθητές της με την ανατρεπτική σκέψη, τη βαριά προφορά, τα τσιγάρα της. Για την Άρεντ, η Νέα Υόρκη είναι «ο παράδεισος» – δεν της έσωσε απλά της ζωή, αλλά της προσέφερε και τον τρόπο ζωής που αγαπά: το κατάλληλο ακαδημαϊκό περιβάλλον ανάμεσα σε φίλους φιλοσόφους και καθηγητές, που κατέφυγαν εκεί για τους ίδιους λόγους.
Η πρόκληση έρχεται το 1961, όταν το περιοδικό «New Yorker» της αναθέτει να πάει στην Ιερουσαλήμ, όπου, 12 χρόνια μετά την ετυμηγορία της Νυρεμβέργης, έχει συλληφθεί από τη Μοσάντ και δικάζεται για τα εγκλήματα πολέμου, που διέπραξε την περίοδο του Ναζισμού, ο άνθρωπος που ήταν υπεύθυνος για τη μεταφορά των Εβραίων στα στρατόπεδα του θανάτου στο πλαίσιο του σχεδίου «Τελική Λύση του Εβραϊκού Ζητήματος», Άντολφ Άιχμαν. Η Άρεντ έγραψε πέντε άρθρα στο New Yorker, τα οποία οδήγησαν και στο βιβλίο της «Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ: Έκθεση για την Κοινοτοπία του Κακού», όπου υποστήριξε σθεναρά τις μη δημοφιλείς για την εποχή απόψεις της: ήταν η δίκη μία αναγκαία δικαίωση ή ένα τσίρκο εκδίκησης όπου, ιστορικά, χάναμε τον στόχο; Αναρωτιέται πόσο εξυπηρετεί τελικά να επικεντρωνόμαστε στο «τέρας» επιτρέποντας έτσι στο σύστημα, κάθε φορά, να ξεγλιστρά;

Οι θέσεις της Άρεντ ξεσήκωσαν θύελλα αντιδράσεων εντός και εκτός της εβραϊκής κοινότητας, αλλά εκείνη έμεινε σταθερή στις απόψεις της. Τόσο η πολιτική όσο και η φιλοσοφική της σκέψη άλλαξε άρδην τον μέχρι τότε φιλοσοφικό στοχασμό, ενώ το βιβλίο της για τον Άιχμαν αποτελεί μέχρι και σήμερα τόπο πρόσφορο για περαιτέρω πολιτικές και φιλοσοφικές αναλύσεις.
Παίζουν οι Μπάρμπαρα Σούκοβα, Τζάνετ Μακ Τίρ, Άξελ Μίλμπεργκ.
Για την ταινία θα μιλήσουν ο δήμαρχος Ιωαννίνων Μωυσής Ελισάφ και η καθηγήτρια Κοινωνικής Θεωρίας του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών Χρυσούλα Μητσοπούλου.
Οι προβολές θα γίνουν στον Πολιτιστικό Πολυχώρο «Δ. Χατζής», με ώρα έναρξης στις 7 το απόγευμα.

Σχετικά άρθρα

Μια ταινία για τη ζωή και τη δράση της Χάνα Άρεντ

Ηπειρωτικός Αγών