Σαράντα χρόνια μετράει στο θέατρο η Ελευθερία Πανταζή, “γέννημα θρέμμα” Γιαννιώτισσα. Νοσηλεύτρια το επάγγελμά της. Η αγάπη της για το θέατρο από πολύ νωρίς, “το γιατί δεν μπορώ να σας το περιγράψω με λόγια” μας είπε. Το 2020 τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο Γυναικείου ρόλου στο φεστιβάλ Δήμου Μονεμβασιάς στο έργο «Ένα ελεύθερο ζευγάρι» που ήταν παραγωγή της «Θεατρικής Συμπαιγνίας» και σκηνοθεσία της Γιολάντας Καπέρδα.
Ο ρόλος της πρωταγωνιστικός, αυτός της Ραραούς, στο έργο του Παύλου Μάτεση «H Μητέρα του Σκύλου». Ένα καταπληκτικό μυθιστόρημα, ένα κομμάτι της αληθινής ιστορίας της πατρίδας μας ειπωμένο από αληθινούς και ταπεινούς ανθρώπους εκείνης της εποχής. Και όπως αναφέρεται στο πρόγραμμα της παράστασης είναι κυρίως ένας μονόλογος από την Ρουμπίνη Μέσκαρη, που αργότερα ονομάστηκε Ραραού και η οποία γεννήθηκε σε μια επαρχιακή πόλη που την ονομάζει Επάλξεις. Η Ραραού, ηθοποιός συνταξιούχος πια, μιλάει, με τον δικό της ιδιαίτερο τρόπο, για τα παιδικά κι εφηβικά της χρόνια λίγο πριν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, την μαύρη περίοδο της Κατοχής και την δύσκολη ζωή της μετέπειτα στην Αθήνα.
Και σε αυτόν τον ρόλο, της Ραραούς, και με τον εξαιρετικό τρόπο σκηνοθεσίας του δικού μας Γιώργου Νάκου, η κυρία Πανταζή κατάφερε όχι απλά να μας συγκινήσει αλλά να μας καθηλώσει με την ερμηνευτική της ικανότητα.
Με μεγάλη χαρά αλλά και έκπληξη συνάμα, «ποια είμαι εγώ που θα μου πάρετε συνέντευξη;» και με την σεμνότητα που την διακρίνει, δέχτηκε να απαντήσει στις ερωτήσεις μας. Δεν λέει πολλά, τα φανερώνει με την υποκριτική της.
Πάρτε αυτό το σκυλί, δεν είμαι η μητέρα του
Ας ξεκινήσουμε από τον τίτλο του έργου, κυρία Πανταζή, που είναι και ο τίτλος του βιβλίου του Παύλου Μάτεση από το οποίο κάνατε εσείς την διασκευή. Ποια είναι Η μητέρα του σκύλου;
Είναι η μητέρα της Ραραούς, που αναφέρεται στο κείμενο του βιβλίου, και την οποία Ραραού υποδύομαι. Είναι μια φράση που την είπε η μάνα της όταν ήταν επάνω στο φορτηγό, κατά την διαπόμπευσή της, και η κόρη της η Ραραού έτρεχε από πίσω με μια κανάτα νερό για να την ξεδιψάσει. Και αυτό συνέβαινε «στην λεγόμενη απελευθέρωση» (φράση της ίδιας της Ραραούς), στας Επάλξεις που ήταν το χωριό τους. Θεωρούσαν την μάνα της δωσίλογη επειδή είχε σχέση με δυο Ιταλούς τον καιρό της κατοχής και της απόλυτης πείνας. Κι εκεί, την ώρα που έδινε την κανάτα με το νερό στην μάνα της που ήταν κάτω από τον καυτό ήλιο διψασμένη και κουρεμένη γουλί με το προβατοψάλιδο, μόλις είδε την κόρη της, άρχισε να ουρλιάζει και να παθαίνει παράκρουση επειδή την έβλεπε η Ραραού σε αυτή την κατάντια! Πάρτε αυτό το σκυλί από τα πόδια μου! Δεν είμαι η μητέρα του! Ξεφώνισε.
Κοιτάξτε που σηκώθηκαν οι τρίχες των χεριών μου περιγράφοντας αυτή τη σκηνή! Είναι συγκλονιστική, όπως και όλο το έργο του Μάτεση.
Ντρέπομαι (δακρύζει), γιατί δεν ξέρω πώς θα φανούν στους αναγνώστες αυτά που σας λέω! Νοιώθω όμως τόσο άνετα μαζί σας όταν μιλάω, μια οικειότητα… Διάβασα βέβαια και το βιβλίο σας με τις αγρότισσες «Αυτές που γίναν ένα με τη Γη». Έχετε μια θετική ενέργεια, όταν μιλάτε, μια αύρα, λες και ο άλλος σας γνωρίζει χρόνια.
Έχω ταυτιστεί τόσο με την ηρωίδα…
Ποιος είχε την ιδέα να ανέβει αυτό το έργο;
Ήταν του Γιώργου του Νάκου που έκανε και την σκηνοθεσία. Θα θέλαμε βέβαια όλο το βιβλίο να γίνει ένα θεατρικό έργο, αλλά μια θεατρική παράσταση έχει περιορισμένο χρονικό όριο. Το συζητήσαμε και αποφασίσαμε να το χωρίσουμε σε δυο μέρη, έτσι κι αλλιώς η ζωή της Ραραούς είναι χωρισμένη σε δυο μέρη: Η ζωή «στας Επάλξεις» και η ζωή «στας Αθήνας».
Το πρώτο μέρος περιγράφει τη ζωή της από όταν γεννήθηκε μέχρι τα δεκαπέντε της χρόνια, οπότε και μετακομίζει στην Αθήνα με την μητέρα της.
Η διασκευή είναι δική μου. Δεν έχω προσθέσει ούτε μια λέξη! Θεωρούσα ιεροσυλία να κάνω οποιαδήποτε παρέμβαση. Βρήκα τον τρόπο ώστε να υπάρχει μια συνεχής ροή στη δράση.
Έχει εισχωρήσει μέσα μου αυτό το κείμενο. Έχω ταυτιστεί τόσο με την ηρωίδα!
Και η θεατρική ομάδα «Σύνθεση»;
Ο κύριος Νάκος συνεργάζεται με τη θεατρική ομάδα «Σύνθεση», η οποία και ανέλαβε την παραγωγή. Θα επανέλθουμε ξανά στα μέσα του Οκτώβρη με το πρώτο μέρος, λόγω της μεγάλης ζήτησης, και προς το τέλος του Νοέμβρη θα ανεβάσουμε το δεύτερο μέρος, πάλι σε σκηνοθεσία Γιώργου Νάκου και δική μου διασκευή.
Βίωσα το κείμενο λέξη τη λέξη
Είπατε ότι έχετε ταυτιστεί με την ηρωίδα: Πώς τα καταφέρατε; Και πόσο σας παίδεψε;
Θεωρώ ότι όλοι οι άνθρωποι είμαστε από όλα, καλοί, κακοί, ευγνώμονες… Και ανάλογα με τις συνθήκες βγαίνει το κάθε τι από μέσα μας.
Εγώ σαν χαρακτήρας θέλω να βλέπω το ποτήρι μισογεμάτο. Κι έχω την ίδια αντιμετώπιση στις δυσκολίες της ζωής που έχει και η πρωταγωνίστρια. Ποια ήταν; Η Ραραού είχε την τακτική να τα ωραιοποιεί και να τα βλέπει με τον δικό της τρόπο ώστε να μην την «παίρνει αποκάτω».
Η ταύτιση, κυρία Γεωργία, γίνεται υποσυνείδητα. Αυτό προσπαθώ να κάνω σε όλους τους ρόλους που υποδύομαι. Αναρωτιέμαι: Τι κοινό έχω εγώ με το ρόλο που πρέπει να υποδυθώ; Ενώ δούλευα ανακαλύπτω ότι η Ραραού για αυτοάμυνα έκανε ό,τι έκανε, είναι αυτό που κι εγώ στη ζωή μου κάνω.
Κάθεσαι μελετάς, μπαίνεις στη θέση της ηρωίδας, στην εποχή της, στις συνθήκες που βίωσε, και βάζεις τον εαυτό σου και αναλογίζεσαι τι θα έκανες εσύ. Είναι δύσκολο, όταν όμως μελετήσω την ψυχοσύνθεση της ηρωίδας που πρόκειται να υποδυθώ, όλα μετά γίνονται πιο εύκολα.
Βέβαια το άγχος πάντα υπάρχει. Μόλις χτυπήσει το τρίτο κουδούνι η καρδιά πάει να σπάσει! Τρία λεπτά μετά βρίσκομαι στον κόσμο του ρόλου!
Το συγκεκριμένο κείμενο επειδή το δούλεψα και το σύνθεσα εγώ, ήταν δύσκολο μεν σαν κείμενο, αλλά στο τέλος μου φάνηκε πιο εύκολο από ό,τι νόμιζα, γιατί δεν είναι το ίδιο αν κάποιος μου δώσει έτοιμες πενήντα σελίδες να τις μάθω απέξω. Εδώ το “βίωσα” λέξη τη λέξη.
Κάθε παράσταση είναι ένα ταξίδι κι ένα σχολείο μαζί
Ηθοποιός. Πώς το αποφασίσατε;
Ναι ηθοποιός. Όμως ερασιτέχνης ηθοποιός. Δεν έχω σπουδάσει. Έχω κάνει πολλά σεμινάρια και θεατρικά εργαστήρια με την Γιολάντα Καπέρδα.
Ήταν μια εσωτερική μου ανάγκη! Από τα δεκαοχτώ μου παίζω θέατρο σε διάφορες ερασιτεχνικές ομάδες. Όλες οι δραματικές σχολές βρίσκονται στην Αθήνα, δύσκολο για μένα εκείνη την εποχή, δεν υπήρχε η οικονομική δυνατότητα. Η πρώτη μου μεγάλη αγάπη ήταν ο χορός, χορεύτρια και χορογράφος, αυτό το επάγγελμα ήθελα να κάνω. Και όταν είπα στη μάνα μου ότι θέλω να πάω στο μπαλέτο, μου είπε, Τι είσαι; θυγατέρα γιατρού ή δικηγόρου; Πού χρήματα για τέτοιες πολυτέλειες…
Εγώ σπούδασα νοσηλεύτρια και από τα είκοσι δύο μου δουλεύω στο νοσοκομείο.
Είχα την ανάγκη να παίξω θέατρο. Το γιατί δεν μπορώ να σας το περιγράψω με λόγια! Όταν κάποια στιγμή, πριν δέκα χρόνια, σταμάτησα να παίζω έπαθα στερητικό σύνδρομο! Δεν άντεχα χωρίς θέατρο και έψαχνα εναγωνίως. Έρχομαι σε επαφή με την θεατρική σκηνή «Θεατρική Συμπαιγνία», την Γιολάντα Καπέρδα και τον Βασίλη Σιάφη. Kαι από τότε και για δέκα χρόνια ήμουν μαζί τους σε όλες τις παραστάσεις.
Έτσι, όλο το χρονικό αυτό διάστημα ήταν το δικό μου σχολείο! Με δασκάλα την Γιολάντα Καπέρδα, και την ευγνωμονώ! Σαν να τελείωσα μια θεατρική σχολή! Κάθε φορά που ανεβαίνει μια παράσταση είναι ένα ταξίδι και ένα σχολείο μαζί.
Βοηθήθηκα επίσης αρκετά και από την θεωρητική κατάρτιση υποκριτικής που είχα από το δημόσιο Ι.Ε.Κ. για δυο χρόνια.
Πώς αντέδρασαν σε αυτή σας την εμμονή, θα έλεγα, για το θέατρο, οι γονείς, ο σύζυγος, η κόρη σας μετέπειτα…
Παρότι το θέατρο απαιτεί απεριόριστο χρόνο δουλειάς και αφοσίωσης, ήταν πολύ υποστηρικτικοί! Όλοι τους. Και τους ευχαριστώ πολύ! Να φανταστείτε 40 χρόνια τώρα ρυθμίζω τη ζωή μου (γονείς, οικογένεια, διακοπές, ταξίδια κ.λπ.) ανάλογα με τις απαιτήσεις του θεάτρου. Το θέατρο είναι η ζωή μου, και το υπηρετώ ανιδιοτελώς! Η κόρη μου σπούδασε θεατρολογία στο πανεπιστήμιο Πατρών και υποκριτική στο Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Πατρών. Μπορεί και να επηρεάστηκε, αφού από 40 ημερών την έπαιρνα μαζί μου στις πρόβες.
Το μετανιώσατε;
Ποτέ! Ούτε μια στιγμή. Όσο μπορώ να αναπνέω, όσο μπορώ να έχω την υγεία σωματική και πνευματική θα είμαι εκεί! Στο σανίδι.
Μήπως, κυρία Γεωργία, κάνατε «κατάχρηση» με αυτά που μου «εκμαιεύσατε» και λόγω της δικής σας «αύρας» ξανοίχτηκα πολύ μαζί σας;
