Ο νέος Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελεί ένα σημαντικό βήμα κυρίως σε ό,τι αφορά την κωδικοποίηση της δαιδαλώδους νομοθεσίας και περιλαμβάνει αλλαγές από το εκλογικό σύστημα μέχρι τον χρόνο των συνεδριάσεων λογοδοσίας, ενώ επιχειρεί να ενισχύσει τη διοικητική αυτοτέλεια των δήμων, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες τους.
Για ένα πλαίσιο που περιλαμβάνει σημαντικές καινοτομίες, έκανε λόγο ο υφυπουργός Εσωτερικών Βασίλης Σπανάκης κατά την έναρξη του 1ου Πολυθεματικού Συνεδρίου για τους ΟΤΑ που φιλοξενείται στα Γιάννενα, με την παρουσία πλήθους αυτοδιοικητικών και στελεχών των ΟΤΑ από ολόκληρη τη χώρα.
«Ο Κώδικας σχεδιάστηκε με γνώμονα τις αρχές της σύγχρονης διακυβέρνησης και οικονομικής λειτουργίας των Δήμων και των Περιφερειών, και αποτελεί ένα καινοτόμο πλέγμα διατάξεων, καθώς επικαιροποιεί, κωδικοποιεί, εκσυγχρονίζει και κυρίως απλουστεύει μία δαιδαλώδη και δύσκολη στην εφαρμογή νομοθεσία δεκαετιών. Η κοινωνία μας χρειάζεται ασφάλεια δικαίου και ο Κώδικας που διαμορφώνεται, υπηρετεί τον σκοπό αυτό», σημείωσε ο κ. Σπανάκης, αφού αναφέρθηκε σε σειρά αλλαγών που προβλέπονται στον Κώδικα.
Μεταξύ αυτών, το εκλογικό σύστημα, όπου δήμαρχοι και περιφερειάρχες θα εκλέγονται με το 42% από την πρώτη Κυριακή, η ηλεκτρονική ψηφοφορία, ο επαναπροσδιορισμός των αρμοδιοτήτων των οργάνων διοίκησης και των συμβουλευτικών οργάνων, ο τρόπος για κατάρτιση και ψήφιση προϋπολογισμών κ.ο.κ. Παράλληλα υποστήριξε πως η εφαρμογή του Τέλους Τοπικής Ανάπτυξης που προβλέπεται, εξορθολογίζει τη φορολογία και εξαλείφει τις ανισότητες μεταξύ των Δήμων.
«Ο Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης συμβάλλει αποφασιστικά στην άρση ασαφειών και αντιφατικών νομοθετικών ρυθμίσεων, καθώς και στην εξάλειψη εκατοντάδων ανενεργών διατάξεων που υπήρχαν μέχρι σήμερα. Συμβάλλει στην προώθηση ενός ενιαίου ρυθμιστικού πλαισίου ανά θεματική ενότητα, στον περιορισμό των συναρμοδιοτήτων και επικαλύψεων, στην προώθηση ενός πολυεπίπεδου συντονισμού, στην απλούστευση της γραφειοκρατίας, στη βελτίωση της ποιότητας και της αποδοτικότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, στον εξορθολογισμό και τον περιορισμό του λειτουργικού κόστους και του κόστους παροχής υπηρεσιών, στην προώθηση της βιωσιμότητας δήμων και περιφερειών», σημείωσε μεταξύ άλλων.
Επιφυλάξεις από τους αιρετούς
Ο Κώδικας θα αποτελέσει αντικείμενο των συνεδριάσεων των Περιφερειακών Ενώσεων Δήμων και της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας τις αμέσως επόμενες ημέρες, ωστόσο, ήδη οι πρώτες επιφυλάξεις εκφράστηκαν από την ηγεσία της ΚΕΔΕ.
Ο πρόεδρος Λάζαρος Κυρίζογλου έκανε λόγο για «ένα πρώτο μεταρρυθμιστικό βήμα, αλλά όχι για τη μεγάλη εικόνα της αυτοδιοίκησης, που το Σύνταγμα επιτάσσει και εμείς θέλουμε», εστιάζοντας στη μη διασφάλιση των πόρων της αυτοδιοίκησης αλλά και την συνταγματική επιταγή για αποκέντρωση των υπηρεσιών.
Μάλιστα, για τη συνεχή μείωση των τακτικών πόρων της αυτοδιοίκησης, των ΚΑΠ και ΣΑΤΑ, που θα συνεχιστεί και το 2026, η ΚΕΔΕ έχει προγραμματίσει παράσταση διαμαρτυρίας των αιρετών στη Βουλή και συμβολικό κλείσιμο των Δημαρχείων στις 16 Δεκεμβρίου, ημέρα ψήφισης του προϋπολογισμού.
Οι θεσμοθετημένοι πόροι των Δήμων θα έπρεπε να ανέρχονται σε 8,2 δισ. ετησίως, ωστόσο για το 2026 προβλέπονται 2,8 δισ. ευρώ.
«Τα κονδύλια για έργα τα τελευταία χρόνια, μέσα από το ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης, είναι σημαντικά και πολλά, αλλά δεν μπορείς να πληρώσεις δεκάρα για “φως, νερό, τηλέφωνο” από αυτά», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Κυρίζογλου, ενώ στο ίδιο μήκος κινήθηκε σε δηλώσεις του και ο αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ Γρηγόρης Κωσταντέλλος.
«Αυτό το οποίο βλέπουμε είναι ότι το όραμα της αυτοδιοίκησης, το οποίο ήταν μια δομική μεταρρύθμιση, δεν προχώρησε, δε συμπεριλαμβάνεται στον Κώδικα. Η λογική του Κώδικα είναι να τακτοποιήσει μια σειρά εκκρεμοτήτων. Από το 2006, που ήταν ο τελευταίος κώδικας επί υπουργίας Προκόπη Παυλόπουλου, η τακτοποίηση αυτή δεν κάνει βαριές και βαθιές τομές. Προφανώς γιατί αυτές έχουν πολύ μεγάλο πολιτικό κόστος και συγχρόνως, απαιτούν πόρους, οι οποίοι προφανώς, απ’ ό,τι ακούμε σήμερα, δεν είναι διαθέσιμοι. Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος και όλη η αυτοδιοίκηση προφανώς θα συντρέξει να βελτιώσει το κείμενο αυτό μέχρι να γίνει νόμος του κράτους, για να αποκτήσει έναν Κώδικα ο οποίος θα είναι πιο λειτουργικός, και ευελπιστούμε στο εγγύς μέλλον, γιατί σε αυτή τη φάση προφανώς δε συμβαίνει, να είμαστε σε θέση να σχεδιάσουμε όλοι μαζί έναν Κώδικα, ο οποίος θα φέρει τη μεταρρύθμιση στην αυτοδιοίκηση», σημείωσε μεταξύ άλλων, προσθέτοντας πως η αυτοδιοίκηση έχει παραμείνει στις χρηματοδοτήσεις της μνημονιακής εποχής, ενώ το σύνολο των δημάρχων δεν επιθυμούν να προχωρήσουν σε αυξήσεις των τελών.
Την έναρξη του Συνεδρίου χαιρέτησαν οι εκπρόσωποι των διοργανωτών, ο πρόεδρος Δικτύου «ΞΕΝΟΦΩΝ» Θωμάς Γιαννιώτης, ο γενικός διευθυντής Ομίλου Εταιρειών Forum Consulting Ιωάννης Νικλήτσας και ο δήμαρχος Ιωαννίνων Θ. Μπέγκας.
«Ο νέος κώδικας τοπικής αυτοδιοίκησης φέρνει σημαντικές μεταρρυθμίσεις που αγγίζουν τον πυρήνα της λειτουργίας των δήμων και των περιφερειών. Μεγαλύτερη διαφάνεια, ισχυρότερη οικονομική αυτονομία, ενίσχυση λογοδοσίας, ορθολογική διαχείριση των πόρων. Όλα αυτά αποτελούν προϋποθέσεις για μία σύγχρονη, αποτελεσματική και βιώσιμη αυτοδιοίκηση. Ωστόσο, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι ο θεσμός έχει διαχρονικά κληθεί να λειτουργήσει μέσα σε ένα περιβάλλον έντονων προκλήσεων. Γραφειοκρατία, δημοσιονομική περιορισμοί, ασφυκτικό θερμικό πλαίσιο, ελλείψεις προσωπικού και συνεχείς αλλαγές νομοθεσίας», τόνισε, μεταξύ άλλων, ο κ. Μπέγκας.
