Η Επιτροπή Περιβάλλοντος, Χωρικού Σχεδιασμού και Ανάπτυξης της Περιφέρειας Ηπείρου γνωμοδότησε ομόφωνα θετικά επί του φακέλου της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.) του έργου «Μελέτη αντιπλημμυρικής προστασίας Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων, Δ.Ε. Ιωαννιτών, Ανατολής, Μπιζανίου, Παμβώτιδος, Περάματος του Δήμου Ιωαννιτών και Δ.Ε. Πασσαρώνος του Δήμου Ζίτσας, Π.Ε. Ιωαννίνων, Περιφέρειας Ηπείρου».
Η μελέτη αφορά ένα συνολικό σύστημα τεχνικών παρεμβάσεων για την πρόληψη, ανάσχεση και ελεγχόμενη απορροή των πλημμυρικών παροχών εντός της λεκάνης απορροής της Λίμνης Παμβώτιδας και των συμβαλλουσών τάφρων που τη διοχετεύουν.
Αξίζει να σημειωθεί πως είναι η πρώτη ολοκληρωμένη τεχνική τεκμηρίωση, που εξετάζει το σύνολο των υδρολογικών, υδραυλικών και περιβαλλοντικών παραμέτρων του λεκανοπεδίου, συνδέοντας τα επιμέρους έργα (τάφροι, σήραγγες, συλλεκτήρες, έργα φερτών) σε ένα ολοκληρωμένο αντιπλημμυρικό σύστημα.
Η μελέτη λαμβάνει υπόψη το ιστορικό πλημμυρών του λεκανοπεδίου (ιδίως τις περιόδους 2010–2015 και 2019–2023), κατά τις οποίες καταγράφηκαν σημαντικές υπερχειλίσεις τάφρων, αποκοπές απορροής και ανεπάρκεια φυσικής εκτόνωσης. Η βασική φιλοσοφία είναι η οριοθέτηση φυσικών ροών, η βελτιστοποίηση απορροής μέσω διευθετήσεων και τεχνικών έργων, η αντιμετώπιση στενωτικών σημείων, η συγκράτηση φερτών και η προστασία της Λίμνης Παμβώτιδας από υπερβολικά εισερχόμενους όγκους νερού και φερτών υλών.
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης δεν υπήρξε μεγάλη συζήτηση, δεδομένης της αναμφισβήτητης σημασίας της μελέτης. Υπήρξαν, ωστόσο, αιχμές για την καθυστέρηση τόσο στην ολοκλήρωσή της όσο και στην υλοποίηση έργων αντιπλημμυρικής προστασίας από τα μέλη της Επιτροπής Χάρη Λιούρη, εκ μέρους της παράταξης «Ήπειρος Όλον» και Γιώργο Πρέντζα, επικεφαλής της «Λαϊκής Συσπείρωσης», ο οποίος σημείωσε και τον χρόνο που θα χρειαστεί για να εξευρεθεί η χρηματοδότηση των έργων.
Τα βασικά στοιχεία των προτεινόμενων έργων
Τάφρος Σήραγγα Λαγκάτσας: Προτείνεται διαμόρφωση και διεύρυνση της διατομής της, ώστε να επιτυγχάνεται παροχετευτικότητα επαναφοράς Τ=50 έτη, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της υδρολογικής προσομοίωσης. Η υδραυλική διάταξη συνδυάζεται με σήραγγα εκτροπής, η οποία θα επιτρέπει την ελεγχόμενη αποφόρτιση της τάφρου κατά τη διάρκεια ακραίων επεισοδίων, με στόχο την προστασία του αστικού ιστού και την ισορροπία στάθμης στη λίμνη. Τα συνοδευτικά έργα περιλαμβάνουν τεχνικά διέλευσης, αναχώματα και διαμορφώσεις πρανών με περιβαλλοντικά ήπιες τεχνικές (λιθορριπές, βλάστηση, προστασία με συρματοκιβώτια).
Τάφρος 2Τ: Η τάφρος 2Τ συγκεντρώνει απορροές από την κεντρική ζώνη του λεκανοπεδίου και λειτουργεί ως δευτερεύων αγωγός εκτόνωσης προς το δίκτυο της Παμβώτιδας. Η μελέτη προβλέπει αναδιαμόρφωση της διατομής, καθαρισμό και απομάκρυνση φερτών, ενίσχυση των πρανών και αποκατάσταση της συνέχειας ροής σε θέσεις όπου έχουν διαπιστωθεί αστοχίες ή αυθαίρετες επιχώσεις. Ο σχεδιασμός βασίζεται σε παροχές υπολογισμού Τ=25 καιΤ=50 ετών, εξασφαλίζοντας δυνατότητα ασφαλούς εκτόνωσης των παροχών υπό συνθήκες υψηλής στάθμης της λίμνης.
Τάφροι 7Τ και 7Τ-2: Οι τάφροι αυτές εξυπηρετούν τις ανατολικές και νοτιοανατολικές υπολεκάνες, όπου εντοπίζονται σημαντικές επιφανειακές απορροές. Η ΜΠΕ προτείνει διευθετήσεις με ήπια τεχνικά έργα, αποκατάσταση φυσικών κοιτών και κατασκευή μικρών έργων διέλευσης. Η 7Τ-2 λειτουργεί ως συμπληρωματική εκτόνωση της 7Τ, αποτρέποντας την εκδήλωση τοπικών πλημμυρικών φαινομένων στην περιοχή Ανατολής–Κατσικά–Νεοχωρόπουλου.
Τάφρος Λαψίστας: Η τάφρος Λαψίστας εξυπηρετεί τις απορροές της δυτικής υπολεκάνης και παρουσιάζει έντονα φαινόμενα στερεομεταφοράς. Προβλέπεται η κατασκευή έργων συγκράτησης φερτών, καθαρισμός της κοίτης, αποκατάσταση φυσικών πρανών και ενίσχυση της ευστάθειας στις θέσεις εξόδου προς το πεδινό τμήμα. Το έργο αυτό κρίνεται καίριο για τη μακροχρόνια βιωσιμότητα του συστήματος, καθώς η στερεομεταφορά συνδέεται άμεσα με την απόθεση εντός της Λίμνης Παμβώτιδας και την υποβάθμιση της οικολογικής της κατάστασης.
Έργα συγκράτησης φερτών υλικών: Η ΜΠΕ προβλέπει ειδικά φράγματα συγκράτησης φερτών, κατασκευασμένα από οπλισμένο σκυρόδεμα ή λιθορριπή, σε επιλεγμένες θέσεις των ρεμάτων–ταφρών Λαψίστας, Λαγκάτσας και 2Τ. Τα έργα αυτά θα επιτρέπουν την παγίδευση μεγάλων φερτών και τη σταδιακή καθίζηση των λεπτόκοκκων υλικών, με δυνατότητα περιοδικού καθαρισμού και ελέγχου.
Αντιμετώπιση αυξημένων εισροών στη Λίμνη Παμβώτιδα: Η λίμνη αποτελεί τον τελικό αποδέκτη του συστήματος απορροής και η ισορροπία της εξαρτάται από τις παροχές εισόδου–εξόδου. Η ΜΠΕ προτείνει τεχνικά έργα ελέγχου εισροών και ρυθμίσεις λειτουργίας στις εξόδους τάφρων, ώστε να αποφεύγεται η απότομη ανύψωση της στάθμης. Προβλέπεται επίσης η εγκατάσταση συστήματος τηλεμετρίας με αισθητήρες στάθμης και παροχής, συνδεδεμένων με το δίκτυο της Περιφέρειας Ηπείρου και των υπηρεσιών Πολιτικής Προστασίας.
