Παρά το σφιχτό χρονοδιάγραμμα που δεν επιτρέπει την εις βάθος διαβούλευση, στον βαθμό τουλάχιστον που είχε προγραμματιστεί αρχικά, σχετικά με τα τρία εναλλακτικά σενάρια που παρουσίασε η μελετητική ομάδα την προηγούμενη εβδομάδα, αλλά και έναν κυκεώνα αντικρουόμενων, πολλές φορές, νομοθεσιών, το δημοτικό συμβούλιο Ιωαννίνων και κυρίως η Διεύθυνση Πολεοδομικού σχεδιασμού στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων, με μια εξαντλητική συζήτηση κατά τη διάρκεια της ειδικής συνεδρίασης του δημοτικού συμβουλίου που ξεκίνησε το απόγευμα της Δευτέρας και ολοκληρώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες.
Η συνεδρίαση ξεκίνησε με την υπηρεσιακή εισήγηση εκ μέρους του μέλους της επιτροπής παρακολούθησης της μελέτης και στέλεχος του τμήματος Πολεοδομικού Σχεδιασμού της Διεύθυνσης Πολεοδομίας του δήμου Ιωαννιτών Χαρά Βλάχου, η οποία ουσιαστικά παρουσίασε συνοπτικά τα τρία εναλλακτικά σενάρια (μηδενικής παρέμβασης, ήπιας παρέμβασης και έντονης παρέμβασης) στα οποία έχουν καταλήξει οι μελετητές, εξηγώντας αναλυτικά τι προβλέπουν αυτά. Η κ. Βλάχου αναφέρθηκε σε παραλείψεις, κενά και λάθη αλλά και τις διαφοροποιήσεις της υπηρεσίας σε σχέση με αυτά που προκρίνονται από τους μελετητές.
Την εισήγηση της δημοτικής αρχής, η οποία κινείται ανάμεσα στα σενάρια της ήπιας και έντονης παρέμβασης, παρουσίασε ο δήμαρχος Θωμάς Μπέγκας. Τα δύο σενάρια διαφοροποιούνται ουσιαστικά ως προς το ζήτημα της επέκτασης των οικισμών, η οποία είναι πρακτικά ανέφικτη, λόγω των υφιστάμενων περιορισμών που προκύπτουν από τον χαρακτηρισμό μεγάλου μέρους του λεκανοπεδίου ως περιοχή Natura, από την ισχύ του Προεδρικού Διατάγματος Ζαγορίου, αλλά και της πρόσφατης νομοθεσίας για τις επεκτάσεις οικισμών.
Για να αρθούν τα εμπόδια – όπου και αν αυτό δεν προκαλεί περιβαλλοντικά προβλήματα – απαιτούνται νομοθετικές ρυθμίσεις, που φυσικά δεν είναι βέβαιο ότι θα γίνουν ή έστω ότι θα γίνουν στον χρόνο που απαιτείται μέχρι την ολοκλήρωση του ΤΠΣ.
Συνοπτικά, στην πρόταση της δημοτικής αρχής για τις επεκτάσεις του σχεδίου πόλης αναγνωρίζεται η ανάγκη για στοχευμένες, λελογισμένες επεκτάσεις όπου τεκμηριώνεται επιστημονικά ανάγκη για κατοικία και κοινωφελείς δομές και υπάρχει αίτημα για νομοθετική ρύθμιση από το ΥΠΕΝ που θα ορίζει παραμέτρους επέκτασης στις περιοχές NATURA, ώστε να διασφαλιστεί η συνταγματικότητα της μελέτης και να αποφευχθεί η ακύρωση στο ΣτΕ, ενώ για τους οικισμούς και τους χαρακτηρισμένους παραδοσιακούς οικισμούς (ΠΔ Ζαγορίου) ζητά προσαρμογή των όρων δόμησης, διορθώνοντας χωρικές παθογένειες δεκαετιών.
Στο πλαίσιο της διαλογικής συζήτησης που ακολούθησε, το δημοτικό συμβούλιο συμφώνησε στη διεκδίκηση νομοθετικής ρύθμισης για να οριστεί το πλαίσιο επέκτασης σχεδίου πόλης και τυχόν ιδιωτικών πολεοδομήσεων σε περιοχές Natura, να επικαιροποιηθούν τα όρια οικισμών και να τροποποιηθεί το Π.Δ. Ζαγορίου. Για το λόγο αυτό θα σταλεί άμεσα σχετική επιστολή στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, όπως συναποφασίστηκε.
Σε περίπτωση δε μη έγκαιρης ρύθμισης, προτείνεται η δυνατότητα αιρεσιμότητας (προϋποθέσεις) με επιστημονική τεκμηρίωση, για συγκεκριμένες περιοχές.
Προκρίνεται η μετεγκατάσταση
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αναδεικνύεται από το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο και θα πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι το ζήτημα της βιομηχανικής συγκέντρωσης στην περιοχή της Πεδινής, που αφενός λειτουργεί επιβαρυντικά για το περιβάλλον, αφετέρου δημιουργήθηκε λίγο – πολύ άναρχα, από την σταδιακή εγκατάσταση μεμονωμένων επιχειρήσεων όλα τα προηγούμενα χρόνια, χωρίς κανέναν σχεδιασμό.
Και το 2020, το Δημοτικό Συμβούλιο Ιωαννίνων είχε συζητήσει το θέμα υιοθετώντας την πρόβλεψη του ΣΧΟΟΑΠ Μπιζανίου για μετεγκατάσταση αυτών των επιχειρήσεων ωστόσο είχε δώσει χρονικό περιθώριο μέχρι το 2029.
Μέχρι και σήμερα, δεν έχει βρεθεί χώρος για την μετεγκατάσταση αυτή, χωρίς να είναι ευδιάκριτο ποιος ήταν αρμόδιο για να τον βρει. Πάντως, σύμφωνα με την κ. Βλάχου, ο χώρος αυτός, εφόσον υιοθετηθεί από το ΤΠΣ η μετεγκατάσταση των επιχειρήσεων, θα πρέπει να υποδειχθεί από τους μελετητές ή από το Υπουργείο Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του επιχειρησιακού του σχεδιασμού.
Το ερώτημα που μπορούν να μεταφερθούν οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις είναι από αυτά που «καίνε» και με δεδομένη την ανάγκη τεκμηριωμένης απάντησης, το δημοτικό συμβούλιο – διαφοροποιώντας την αρχική πρόταση του δημάρχου – ζητά από τους μελετητές να εξεταστεί η μετεγκατάσταση.
Αυτό είναι ένα βασικό σημείο διαφωνίας με τα σενάρια των μελετητών, που προβλέπουν είτε την δημιουργία βιομηχανικής περιοχής (στο ήπιο σενάριο), είτε μετατροπή της έκτασης που βρίσκονται οι επιχειρήσεις σε «Επιχειρηματικό Πάρκο Εξιγίνασης», όπως προβλέπει η νομοθεσία. Προβλέπουν ακόμη και την εγκατάσταση νέας βιομηχανικής ζώνης στον Κατσικά.
Ωστόσο, τόσο η δημοτική αρχή και το σύνολο των παρατάξεων, όσο και οι κοινότητες, κάτοικοι, τουριστικές επιχειρήσεις της περιοχής, ακόμη και επιστημονικοί φορείς, διαφωνούν με οποιαδήποτε χωροθέτηση βιομηχανικού πάρκου, η οποία θα συμβάλλει στην περαιτέρω περιβαλλοντική όχληση.
Από την άλλη πλευρά, η δημιουργία «Επιχειρηματικού Πάρκου Εξυγίανσης» βάζει κανόνες στην σημερινή άναρχη κατάσταση, καθώς προϋποθέτει την συγκρότηση φορέα λειτουργίας από τις επιχειρήσεις και την υλοποίηση έργων εξυγίανσης, που φυσικά σήμερα δεν γίνονται.
Με αυτό ως γνώμονα, υπήρξε η αρχική πρόκριση του σεναρίου αυτού από την δημοτική αρχή, όπως ανέφερε ο κ. Μπέγκας, θέση η οποία μετακινήθηκε με τον διάλογο.
Ζητούμενο βέβαια είναι αφενός να γίνει αποδεκτή η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου από τον ανάδοχο του ΤΠΣ και αφετέρουν να εξευρεθεί χώρος μετεγκατάστασης, κάτι που φανεί, όπως και πολλά ακόμη σημεία του Σχεδίου, κατά την επόμενη φάση, περίπου τον Μάρτιο.
Τεχνόπολη ή Πάρκο Τεχνολογίας;
Ένα ακόμη σημείο που χρειάστηκε αρκετή ώρα συζήτησης, αλλά και προσπάθεια, κυρίως από την πλευρά της επικεφαλής της παράταξης «Ιωάννινα 2023» Τατιάνα Καλογιάννη, προκειμένου να εξευρεθεί μια κοινά αποδεκτή λύση, ήταν το θέμα της Τεχνόπολης.
Στο ΣΧΟΟΑΠ Μπιζανίου, αλλά και στο Ρυθμιστικό Σχέδιο των Ιωαννίνων που έφτασε στην ολοκλήρωσή του αλλά δεν θεσμοθετήθηκε, υπάρχει η πρόβλεψη για Τεχνόπολη, δεσμεύοντας μάλιστα μια έκταση 1500 στρεμμάτων. Τα τελευταία χρόνια βέβαια προέκυψε η πρόταση της περιφέρειας Ηπείρου για το Πάρκο Υψηλής Τεχνολογίας, σε χώρο πλησίον του Πανεπιστημίου.
Η δημοτική αρχή στην πρότασή της προέκρινε την αποφυγή δημιουργίας νέου τεχνολογικού πάρκου από τα δύο υπάρχοντα (εννοώντας το Πάρκο Υψηλής Τεχνολογίας της Περιφέρειας και το Τεχνολογικό Πάρκο που υφίσταται στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων) και αποφυγή δέσμευσης τεράστιων εκτάσεων που θα οδηγήσουν σε αχανείς, μη βιώσιμες περιοχές. Επιπλέον πρότεινε την αξιοποίηση της προβλεπόμενης για Τεχνόπολη έκτασης στο Μπιζάνι με ποικιλία χρήσεων όπως θεσμοθέτηση Συνεδριακού Κέντρου, κίνητρα για επανάχρηση υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος, διερεύνηση χωροθέτησης data centers κ.α.
Μετά και την «επιμονή» της κ. Καλογιάννη, το δημοτικό συμβούλιο το δημοτικό συμβούλιο αποφάσισε να προτείνει στους μελετητές την επανεξέταση του θέματος ως προς την έκταση.
Επιμέρους προτάσεις
Οι συνολικά 12 προτάσεις της δημοτικής αρχής προς τους μελετητές του ΤΠΣ, που ουσιαστικά υιοθετήθηκαν από την πλειοψηφία του δημοτικού συμβουλίου, χωρίς να υπάρξουν σημαντικές διαφοροποιήσεις, περιλαμβάνουν ακόμη τον χαρακτηρισμό του Στρατοπέδου Βελισσαρίου ως «πολιτιστικό, διοικητικό, αθλητικό πάρκο πρασίνου» με κύρια χρήση ως πνεύμονα πρασίνου.
Ενδιαφέρον έχουν και οι προτάσεις για τις μεταφορές, με δεδομένο πως και από τους μελετητές, προβλέπεται η μετεγκατάσταση Υπεραστικού ΚΤΕΛ σε δημοτική έκταση πλησίον Περιφερειακής οδού ή στην περιοχή που ορίζεται από το Ρυθμιστικό Σχέδιο Ιωαννίνων, ενώ προτείνεται η οργάνωση δρομολογίων Αστικού ΚΤΕΛ (mini bus, ηλεκτρικά μικρολεωφορεία) για ευέλικτη εξυπηρέτηση.
Προτεραιότητα αποτελεί η προστασία και αναβάθμιση της Λίμνης Παμβώτιδας , τονίζοντας την ανάγκη αποφάσεων βασισμένων σε επικαιροποιημένα επιστημονικά δεδομένα και την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη, που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Οι προτάσεις αφορούν ακόμη τη δημιουργία «τράπεζας γης» ως εργαλείο για την ανάπτυξη κοινωνικής και φοιτητικής κατοικίας, την ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα, ορθή διαχείριση των εισόδων της πόλης με κίνητρα και ρυθμίσεις που θα προάγουν την λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση, χωροταξικό πλαίσιο ΑΠΕ, επέκτασης δημόσιου χώρου πρασίνου και πολιτισμού έως το Τζαμί Καλούτσιανης σε εναρμόνιση με τον Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό για τη Νέα Δημοτική Αγορά Αγίας Μαρίνας, χωροθέτηση αθλητικών και πολιτιστικών υποδομών (Δημοτικό Θέατρο, Πινακοθήκη, Δημοτικό Κολυμβητήριο, αθλητικοί πυρήνες κλπ) καθώς και αξιοποίηση δημόσιων κτιρίων και παλαιών βιομηχανικών μνημείων.
